ILPB2/4514-1-56/15-4/WM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 5 stycznia 2015 r. (data wpływu 7 stycznia 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 marca 2015 r. (data wpływu 24 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania odpłatnego działu spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania odpłatnego działu spadku, a także w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 i art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 16 marca 2015 r. nr ILPB2/4511-1-19/15-2/WM Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 16 marca 2015 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 20 marca 2015 r.), zaś w dniu 24 marca 2015 r. (data nadania 21 marca 2015 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 31 sierpnia 2011 r. zmarła siostra Wnioskodawczyni. Przedmiot spadku stanowiło mieszkanie z wyposażeniem. Spadkodawczyni nie zostawiła testamentu w związku z czym sąd, na podstawie ustawy do spadku powołał 8 osób. Ostatecznie okazało się, że uprawnionych do dziedziczenia było 9 osób (cztery miesiące po spadkodawczyni zmarł jej brat i w to miejsce sąd powołał do spadku jego dwie córki, a pominął bratową). Wnioskodawczyni zamierzała sprzedać mieszkanie, jednak kiedy znalazła kupca okazało się, że przez jednego ze spadkobierców, który mieszka w Anglii transakcja nie dojdzie do skutku (odmówił przyjazdu do kraju). Kolejną kwestią jaka wyłoniła się w sprawie to nieuregulowanie sprawy pod względem podatkowym przez dwóch spadkobierców (bratową i jej córkę). W zaistniałej sytuacji Zainteresowana wystąpiła do sądu o dział spadku. W efekcie przeprowadzonego postępowania, które zakończyło się 26 września 2014 r. Zainteresowana została wyłącznym właścicielem spadku - mieszkania z wyposażeniem. Jednakże wraz z przyznaniem prawa własności spadku Wnioskodawczyni została zobowiązana do dokonania na rzecz byłych współwłaścicieli odpowiednich spłat (termin 6 miesięcy) oraz do wydania jednej z sióstr, w okresie 1 miesiąca wyposażenia mieszkania. Przez cały czas wszelkie koszty związanie z prowadzeniem sprawy ponosiła Wnioskodawczyni. Dodatkowo mieszkanie było zadłużone (1898,97 zł) gdyż trzech spadkobierców nie wnosiło opłat za czynsz. W zaistniałej sytuacji Zainteresowana była zmuszona sprzedać mieszkanie jak najszybciej. W tym celu zamieściła ogłoszenia w Internecie, oraz prasie lokalnej (...). W wyniku podjętych działań udało znaleźć się kupca i 5 grudnia 2014 r. mieszkanie zostało sprzedane. Z uzyskanych ze zbycia nieruchomości pieniędzy Wnioskodawczyni spłaciła wszystkich spadkobierców. Jednak wtedy okazało się, że w związku z dokonanymi spłatami Zainteresowana powinna zapłacić 2% podatku. W związku z tym Wnioskodawczyni udała się do urzędu skarbowego i zapłaciła podatek wraz z odsetkami. Kolejnym następstwem przejęcia przez Zainteresowaną ww. mieszkania jest obowiązek zapłaty 19% podatku. Wnioskodawczyni podaje, że kiedy zgłaszała w urzędzie skarbowym nabycie spadku powiedziano jej, że sprawa jest zamknięta i nie ma obowiązku niczego płacić. Dodatkowym problemem - jak podaje Zainteresowana - jest fakt, że wyposażenie mieszkania, które sąd wycenił na 4900,00 zł podniosło wartość masy spadkowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy 1/5 część spadku jest opodatkowana.

2. Co jest dochodem opodatkowanym.

3. Dlaczego Wnioskodawczyni musiała zapłacić 2% podatku za innych spadkobierców.

4. Jaki podatek Zainteresowana ma zapłacić.

5. Czy koszty jakie Wnioskodawczyni poniosła może liczyć od dnia śmierci.

Tut. Organ informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 3 w pozostałym zakresie, tj. 2, 4 i 5 zostanie wydana interpretacja indywidualna w podatku dochodowym od osób fizycznych, a w kwestii pytania nr 1 w podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawczyni #9472; w odniesieniu do pytania nr 3 #9472; każdy ze spadkobierców powinien zapłacić swoją część podatku ponieważ każdy z nich w zasadzie dokonał sprzedaży.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 opodatkowaniu tym podatkiem podlegają również zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Z powyższego wynika więc, że zakresem przedmiotowym ustawy objęto, m.in. umowny oraz sądowy dział spadku. W tym miejscu należy również wskazać, że podatek od czynności cywilnoprawnych obciąża nieprofesjonalny (prywatny, niezwiązany z jakąkolwiek działalnością gospodarczą) obrót rzeczami (np. nieruchomościami) i prawami majątkowymi.

Z pojęciem działu spadku nierozerwalnie związane jest zagadnienie samego spadku oraz współwłasności. Ponieważ ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiuje ww. pojęć należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W sytuacji, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom mówimy o współwłasności (art. 195 Kodeksu cywilnego). Na gruncie prawa spadkowego zagadnienie to reguluje art. 1035 Kodeksu cywilnego, według którego jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Przechodząc na grunt ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy zasygnalizować, że niezmiernie ważną dla niniejszej sprawy regulacje zawierają: art. 3, 4 i 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do art. 3 pkt 3 obowiązek podatkowy - w przypadku sądowego działu spadku - powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody. Z kolei w myśl art. 4 pkt 5 obowiązek podatkowy przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności. Wreszcie jak stanowi art. 5 ust. 1 obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku.v

Dopełnienie powyższych zapisów zawiera art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy, według którego podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy stawki podatki od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

W rezultacie odpowiadając na sformułowane we wniosku pytanie dlaczego Wnioskodawczyni musiała zapłacić 2% podatku za innych spadkobierców należy wyjaśnić, że na gruncie badanej sprawy Zainteresowana zapłaciła podatek tylko i wyłącznie za siebie.

Nie można tracić z pola widzenia, że w rozpatrywanej sprawie doszło do odpłatnego działu spadku, w efekcie którego wyłącznym właścicielem (dotychczas wspólnego majątku - mieszkania) w zamian za odpowiednią spłatę, został jeden ze spadkobierców (Wnioskodawczyni).

Stąd też stosownie do powołanych powyżej przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jedynym podatnikiem tego podatku, a więc osobą zobowiązaną do zapłaty podatku w związku z nabyciem udziałów w nieruchomości od pozostałych spadkobierców (współwłaścicieli) w następstwie odpłatnego działu spadku jest wyłącznie Zainteresowana.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.