ILPB2/4511-1-557/15-4/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 3 czerwca 2015 r. (data wpływu 10 czerwca 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 września 2015 r. (data wpływu 11 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie działu spadku - jest prawidłowe.

W dniu 10 czerwca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie działu spadku.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w ustawie - Ordynacja podatkowa, w związku z powyższym pismem z dnia 3 września 2015 r. nr ILPB2/4511-1-557/15-2/WS, wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a uzupełnieniem wniosku nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 3 września 2015 r., zaś w dniu 11 września 2015 r. (data nadania 10 września 2015 r.), do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dnia 18 lipca 2012 r. sąd rejonowy wydał prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po mężu, stwierdzając, że Wnioskodawczyni i pozostali spadkobiercy odziedziczyli spadek po 1/3 części wprost. Wnioskodawczyni była drugą żoną zmarłego. Niniejsze postanowienie uprawomocniło się 16 sierpnia 2012 r. Dnia 16 sierpnia 2012 r. Zainteresowana złożyła zgłoszenie SD-Z2 do urzędu skarbowego. Następnie w wyniku ugody przeprowadzonej przed sądem rejonowym, strony postępowania, tj. Wnioskodawczyni oraz drugi spadkobierca zgodnie ustaliły, że w skład spadku po zmarłym wchodzi udział w wysokości 4/6 w prawie własności lokalu mieszkalnego, z którym związany jest udział w częściach wspólnych nieruchomości w wysokości 142/1000, dla którego to lokalu, sąd rejonowy prowadzi księgę wieczystą, o łącznej wartości 295 000 zł. Strony zgodnie dokonały działu spadku po zmarłym i zniesienie współwłasności w ten sposób, że lokal opisany szczegółowo przypadł na wyłączną własność uczestnika - syna zmarłego. Tytułem spłaty udziałów uczestnik zobowiązał się spłacić na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 65 555 zł. Syn zmarłego wywiązał się ze swojego zobowiązania w wyznaczonym dniu i u notariusza nastąpiło przekazanie i spłata zobowiązania. Jednocześnie Wnioskodawczyni wskazała, że spłata jaką otrzymała, w wysokości 65 555 zł, odpowiadała jej udziałowi w spadku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od spłaty działu spadku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, opodatkowanie jej podatkiem dochodowym od osób fizycznych w zaistniałej sytuacji byłoby niesłuszne. Powołując się na wyrok WSA w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r. I SA/Łd 1173/11, Wnioskodawczyni wskazała, że taki podatek jest bezzasadny. Zdaniem WSA spłata spadkobiercy w wyniku działu spadku nie może być traktowana jako odpłatne zbycie udziałów. Tym samym do uzyskania dochodów z tytułu spłaty, w związku z działem sadku nie będzie miała zastosowania ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli wartość spłaty nie przekroczy wartości udziału spadkowego, a - jak wskazała Wnioskodawczyni - nie przekracza. Powołując się na art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej dalej PDF stwierdzono, że przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o spadkach i darowiznach, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego. Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W postanowieniu o stwierdzeniu praw do nabycia spadku, sąd nie określa bowiem składników masy spadkowej i nie dokonuje podziału tych składników pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku. Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zwanego dalej k.c., jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są właścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. W myśl art. 1036 k.c. zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny, stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. Nabycie w drodze spadku własności rzeczy, praw majątkowych lub środków pieniężnych podlega zatem przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn, w tym przypadku nie mają zastosowania zasady przewidziane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na potwierdzenie tego stanowiska, powołana została, wydana w analogicznej sprawie, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 2 kwietnia 2008 r. sygn. akt BI/415-0771/07. W interpretacji tej Dyrektor uznał, że spłata dokonana na rzecz wnioskodawcy przez brata, była ekwiwalentna do posiadanego przez niego udziału w spadku (nie przekraczała udziału spadkowego), na skutek działu spadku Wnioskodawca nie uzyskał żadnego przysporzenia (przyrostu) majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a co za tym idzie, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spadku otrzymanej przez wnioskodawcę w wyniku działu spadku. Podatek dochodowy więc się nie należy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią, źródłami przychodów są:

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni wraz z innymi spadkobiercami nabyła spadek po zmarłym mężu. W skład spadku wchodził udział w wysokości 4/6 w prawie własności lokalu mieszkalnego, z którym związany był udział w częściach wspólnych nieruchomości w wysokości 142/1000, o łącznej wartości 295 000 zł. Strony zgodnie dokonały dział spadku po zmarłym i zniesienie współwłasności w ten sposób, że lokal przypadł na wyłączną własność uczestnika - syna zmarłego. Tytułem spłaty udziałów uczestnik zobowiązał się spłacić na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 65 555 zł. Wnioskodawczyni wskazała, ze spłata jaką otrzymała, w wysokości 65 555 zł, odpowiadała jej udziałowi w spadku.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Zainteresowanej udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.