ILPB2/4511-1-443/15-4/WM

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 17 sierpnia 2015 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/4511-1-443/15-4/WM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 29 kwietnia 2015 r. (data wpływu: 4 maja 2015 r.), uzupełnionym w dniach: 5 oraz 10 sierpnia (daty odpowiednio: uiszczenia brakującej opłaty oraz wpływu pisma z 3 sierpnia 2015 r. - stanowiącego uzupełnienie wniosku), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zrzeczenia się pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zrzeczenia się pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości.

W związku ze stwierdzeniem braków formalnych, o których mowa w art. 14f § 1 i § 2 oraz art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działający w imieniu Ministra Finansów, pismem z 27 lipca 2015 r. nr ILPB2/4511-1-443/15-2/WM, wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Ponadto, pouczono Zainteresowanego, że nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie zostało wysłane 27 lipca 2015 r. i skutecznie doręczone 30 lipca 2015 r., zaś 5 sierpnia 2015 r. (data zarówno: uiszczenia brakującej opłaty oraz nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego pisma z 3 sierpnia 2015 r. - stanowiącego uzupełnienie wniosku) podanie zostało uzupełnione.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Agencja Nieruchomości Rolnych, jako właściciel gruntów rolnych wraz z infrastrukturą ogłosiła przetarg na zakup tych nieruchomości.

Pierwszeństwo zakupu po ustalonej przez ANr cenie w wysokości 8 690 000 zł przysługiwało spadkobiercom. Z uwagi na wysoką cenę tej nieruchomości spadkobiercy nie mieli szans odzyskania rodzinnych posiadłości.

Wobec powyższego, spadkobierca, tj. Wnioskodawca zobowiązał się notarialnie do odstąpienia od prawa pierwokupu na rzecz dzierżawcy, aby umożliwić tej osobie nabycie przedmiotowej nieruchomości od Agencji Nieruchomości Rolnych za wynagrodzeniem. Za odstąpienie od prawa pierwokupu Zainteresowany otrzymał odszkodowanie w wysokości 350 000 zł od dzierżawcy, który następnie ww. grunty nabył od Agencji Nieruchomości Rolnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane na podstawie ugody odszkodowanie z tytułu utraty prawa do pierwszeństwa w nabyciu gruntów rolnych jest zwolnione z podatku dochodowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone na podstawie aktu notarialnego odszkodowanie jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Na poparcie swojego stanowiska Zainteresowany przywołał pismo dotyczące - w Jego opinii - analogicznej sytuacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jako jeden ze spadkobierców był uprawniony do skorzystania z prawa pierwokupu gruntów rolnych od Agencji Nieruchomości Rolnych. Z uwagi na wysoką cenę Zainteresowany złożył przed notariuszem oświadczenie woli, w myśl którego zobowiązał się do rezygnacji na rzecz dzierżawcy z przysługującego Wnioskodawcy prawa pierwokupu. Za odstąpienie od prawa pierwokupu Zainteresowany otrzymał od dzierżawcy odszkodowanie w wysokości 350 000 zł. Następnie dzierżawca dokonał nabycia przedmiotowych gruntów od Agencji Nieruchomości Rolnych.

Aby prawidłowo określić skutki otrzymania przez Wnioskodawcę świadczenia z tytułu odstąpienia od ww. prawa pierwokupu, jakie mogą wystąpić na gruncie przepisów prawa podatkowego, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, jaki charakter ma to świadczenie, tj. należy przede wszystkim rozważyć, czy jest ono wynagrodzeniem, czy też odszkodowaniem.

Wyjaśnić należy, że odszkodowanie jest sposobem naprawienia szkody, w tym szkód powstałych na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, szkód wynikłych w następstwie czynu niedozwolonego i innych. Nie bez znaczenia dla analizowanego stanu faktycznego pozostaje również treść art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.; dalej także jako: "k.c."), zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Z kolei w myśl art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu (art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego.).

Odszkodowanie jest więc szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Z kolei w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia - z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym).

Należne Wnioskodawcy - jako spadkobiercy prawo przysługiwało na mocy art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1187 z późn. zm.). Zauważyć bowiem należy, że przepis ten stanowi, że pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości Zasobu po cenie ustalonej w sposób określony w ustawie, z zastrzeżeniem art. 17a ust. 1, art. 17b ust. 4 i art. 42, przysługuje byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego spadkobiercom, jeżeli nieruchomość została przejęta na rzecz Skarbu Państwa przed dniem 1 stycznia 1992 r.

Zgodnie z art. 29 ust. 1c tej ustawy, o przeznaczeniu do sprzedaży nieruchomości, do której nabycia przysługuje pierwszeństwo osobie wymienionej w ust. 1, Agencja zawiadamia na piśmie tę osobę, podając cenę nieruchomości oraz termin złożenia wniosku o nabycie na warunkach podanych w zawiadomieniu, z tym że termin nie może być krótszy niż 21 dni od dnia otrzymania zawiadomienia.

Stosownie zaś do art. 29 ust. 1d ww. ustawy, osoby, o których mowa w ust. 1, korzystają z pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości, jeżeli złożą oświadczenie, że wyrażają zgodę na jej nabycie po cenie określonej w zawiadomieniu.

W razie zbiegu uprawnień do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości stosuje się kolejność wymienioną w ust. 1 (art. 29 ust. 1f ustawy).

Pierwszeństwo, o którym mowa w ww. przepisie, polega na wskazaniu przez ustawodawcę podmiotów mających pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości i tym samym eliminujących inne podmioty ubiegające się o tę samą rzecz, wyraża się zatem w zakazie zadysponowania przez właściciela jego rzeczą w sposób naruszający to pierwszeństwo. Tym samym uprawnienie właściciela do rozporządzania rzeczą podlega ustawowemu ograniczeniu wyrażającemu się w ograniczeniu wyboru drugiej strony przyszłej - i ewentualnej - umowy sprzedaży; właściciel, który zamierza zbyć własność nieruchomości obowiązany jest zawiadomić o tym wskazane w ustawie osoby.

Jednakże powołana we wniosku ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, nie zawiera żadnych uregulowań dotyczących wypłaty odszkodowania w sytuacji, gdy osoba uprawniona rezygnuje z prawa pierwokupu. Wskazuje tylko, że takie pierwszeństwo uprawnionym osobom przysługuje.

Podkreślenia wymaga, że z treści wniosku nie wynika, aby wypłacone na rzecz Zainteresowanego świadczenie wiązało się z jakąkolwiek szkodą wyrządzoną Wnioskodawcy, w tym również spowodowaną przez dotychczasowego dzierżawcę, który wypłacił ww. świadczenie. Szkodą nie może być bowiem dobrowolnie złożone przez Zainteresowanego oświadczenie o rezygnacji z prawa pierwokupu nabycia nieruchomości - co ma miejsce na gruncie analizowanej sprawy. Szkoda mogłaby polegać na pozbawieniu uprawnionego (Wnioskodawcy) prawa pierwszeństwa w nabyciu przedmiotowej nieruchomości wskutek naruszenia przez zbywcę przepisów ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Szkoda mogła więc powstać w chwili zbycia nieruchomości innej osobie niż uprawniona z pominięciem prawa pierwszeństwa, o którym mowa w cytowanej ustawie. Odpowiedzialność odszkodowawcza wiązałaby się z utratą tego prawa do nabycia przedmiotowej nieruchomości.

W przedstawionym stanie faktycznym sytuacja taka nie miała miejsca, bowiem to w zamian za nieskorzystanie z prawa pierwszeństwa w nabyciu opisanej we wniosku nieruchomości od Agencji Nieruchomości Rolnych, osoba trzecia - będąca dzierżawcą przedmiotowej nieruchomości - zapłaciła należną Wnioskodawcy część ekwiwalentu pieniężnego, tj. kwotę 350 000 zł.

W konsekwencji, otrzymane przez Wnioskodawcę środki pieniężne stanowią przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponadto, w przedmiotowej sprawie nie może mieć bowiem zastosowania żadne ze zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zaistniałym stanie faktycznym wypłacone środki pieniężne nie są odszkodowaniem, czy też zadośćuczynieniem, lecz środki te są de facto zapłatą za zrzeczenie się prawa pierwokupu nabycia nieruchomości, co otwierało dotychczasowemu dzierżawcy możliwość nabycia opisanej we wniosku nieruchomości z wyłączeniem praw osoby uprawnionej, tj. Zainteresowanego.

Reasumując, stwierdzić należy, że wypłacone przez dzierżawce na rzecz Wnioskodawcy świadczenie z tytułu zrzeczenia się prawa pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W konsekwencji, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanego w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo, odnosząc się do powołanego przez Zainteresowanego pisma dotyczącego zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. Organ informuje, że zostało ono wydane w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Ponadto, wyjaśnić należy, że specyfika postępowania interpretacyjnego polega na tym, że upoważniony do wydania interpretacji indywidualnej organ podatkowy orzeka tylko i wyłącznie w obrębie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę. Co oznacza, że organ rozpatrujący konkretną sprawę nie ma możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego tej sprawy, nie prowadzi również postępowania dowodowego w trybie działu IV Ordynacji podatkowej. Stąd też informuje się, że dołączone do wniosku dokumenty nie mogą podlegać analizie w toku postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl