ILPB2/4511-1-430/16-4/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani A, przedstawione we wniosku z dnia 29 marca 2016 r. (data wpływu 30 marca 2016 r.), uzupełniony pismem (data wpływu 21 marca 2016 r.) oraz pismem z dnia 2 maja 2016 r. (data wpływu 5 maja 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 27 kwietnia 2016 r. nr ILPB2/4511-1-430/16-2/ES Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 27 kwietnia 2016 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 29 kwietnia 2016 r.), natomiast w dniu 5 maja 2016 r. (data nadania 4 maja 2016 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 7 maja 1954 r. odbył się ślub A i B. Z chwilą ślubu posiadają wspólność majątkową.

7 grudnia 1961 r. małżonkowie złożyli wniosek o zakup działki nr 204/5, odpis Księgi wieczystej - Sąd Rejonowy Wydziału Ksiąg Wieczystych.

5 czerwca 1962 r. dokonano wpisu do Ksiąg Wieczystych.

23 marca 2000 r. złożono wniosek na zakup działki nr 182/1, odpis Księgi wieczystej nr.

26 czerwca 2000 r. dokonano wpisu do Ksiąg wieczystych.

7 grudnia 2000 r. sporządzono testament w formie aktu notarialnego o nabyciu spadku po zmarłym - 19 stycznia 2010 r. - B w całości 100% sygn. akt (...).

12 stycznia 2011 r. decyzją Sądu Rejonowego A nabyła spadek w całości 100% po zmarłym B.

30 kwietnia 2015 r. nastąpiła sprzedaż prawa własności gruntowej z zabudowaniami działki nr 204/5 oraz prawa własności bez zabudowań działki nr 182/1.

19 stycznia 2010 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni i od chwili śmierci Zainteresowana nie była w stanie utrzymać domu oraz sama potrzebowała opieki ze względu na wiek (miała i ma I grupę inwalidzką).

12 stycznia 2011 r. decyzją sądu, na podstawie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego w dniu 7 grudnia 2000 r. i decyzją sądu sygn. akt (...) Wnioskodawczyni nabyła spadek po mężu w 100%.

Z chwilą śmierci męża Wnioskodawczyni była zmuszona do sprzedaży domu na wymienionej działce i działkę. Pomimo, że Zainteresowana zamieściła ogłoszenie o sprzedaży nieruchomości przez kilka lat nie było chętnych do ich kupna.

Po 4,5 roku od śmierci męża, tj. w 2015 r. zgłosił się nabywca i za cenę bardzo niską Zainteresowana dokonała sprzedaży nieruchomości.

Wnioskodawczyni nadmieniła, że mieszka z wnuczką gdyż potrzebuje stałej opieki (ma 86 lat i I grupę inwalidzką). Często choruje i sama nie mogłaby mieszkać, w szczególności tak daleko od rodziny. Dom był w C, a rodzina mieszka w D, gdzie obecnie mieszka.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w związku ze śmiercią małżonka (19 stycznia 2010 r.) nastąpiła nowa data nabycia nieruchomości.

2. Czy zachodzi obowiązek podatkowy wynikający z PIT-39 (19% podatek dochodowy).

Zdaniem Wnioskodawczyni - w odniesieniu do pytania nr 1 - po śmierci męża nie nastąpiła nowa data nabycia nieruchomości (nabyła nieruchomość w 1962 r. i w 2000 r.). W ocenie Zainteresowanej byłoby to niesprawiedliwe aby musiała nabyć drugi raz tę samą nieruchomość.

Wnioskodawczyni uważa, że w małżeńskiej wspólnocie majątkowej nie występują udziały (małżonkowie nigdy nie mieli rozdzielności małżeńskiej). Faktycznie każdy z małżonków kupuje nieruchomość w całości. Nie ma w związku z tym mowy o podziale na udziały przypadające w równej części na każdego z małżonków, bo każde z nich ma prawo do całej nieruchomości. Skoro nieruchomość została nabyta w 1962 r. i w 2000 r., przypadającej na dzień przyjęcia spadku, to liczy się pierwsza data zakupu i od niej biegnie okres 5 lat, po upływie którego dochód ze sprzedaży przestaje podlegać opodatkowaniu. Do "powtórnego nabycia" dochodzi bez decyzji ze strony Wnioskodawczyni, a jedynie w skutek zdarzenia losowego - więc przyjęcie spadku jako "drugiego nabycia" jest niezgodne z prawem.

W ocenie Zainteresowanej nie może nabyć drugi raz tej samej własności.

Zdaniem Wnioskodawczyni - w odniesieniu do pytania nr 2 - nie zachodzi obowiązek podatkowy.

Odziedziczenie części po śmierci współmałżonka nie jest nabyciem pod względem podatkowym. Zainteresowana uważa, że nie można traktować daty nabycia spadku po współmałżonku w taki sam sposób jakby była to data zakupu nieruchomości.

Ponadto, Zainteresowana podkreśliła, że obu ww. nieruchomości jest właścicielką wspólnie z mężem od 1961 r. i 2000 r. Małżonkowie mieli zawsze wspólność majątkową i nigdy nie mieli rozdzielności małżeńskiej. Pomimo, że na akcie Ksiąg wieczystych istnieje tylko imię i nazwisko męża to te nieruchomości były ich wspólne (kiedyś taki był zapis). Na potwierdzenie tego Wnioskodawczyni przywołała wyrok z dnia 6 maja 2015 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy sygn. akt I SA/Bd 228/15.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zatem przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie, nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, kwota uzyskana z tego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment ich nabycia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 1962 r. i w 2000 r. Wnioskodawczyni wspólnie z mężem nabyła udziały w nieruchomościach (wpisane do Ksiąg wieczystych). Od momentu ślubu (7 maj 1952 r.) małżonkowie posiadali wspólność majątkową. W dniu 19 stycznia 2010 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni i w związku z powyższym nabyła ona w spadku po mężu udział w przedmiotowych nieruchomościach. Decyzją z dnia 12 stycznia 2011 r. Sądu Rejonowego Zainteresowana nabyła spadek w całości po zmarłym małżonku. Z kolei w dniu 30 kwietnia 2015 r. Wnioskodawczyni dokonała zbycia przedmiotowych nieruchomości.

Zgodnie z przepisem art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej (Księgi czwartej - Spadki).

Stosownie do treści art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego.

Natomiast, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Tym samym, dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Stosownie do art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082, z późn. zm.) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej, obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami ustaje m.in. z chwilą śmierci jednego z małżonków. Natomiast w myśl art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3.

Ustrój wspólności majątkowej będący współwłasnością łączną trwa zatem tak długo, jak długo trwa małżeństwo. Z chwilą ustania wspólności, np. w wyniku śmierci jednego ze współmałżonków dochodzi do przekształcenia współwłasności łącznej, a udział każdego z małżonków w majątku wspólnym, według domniemania, jest równy udziałowi drugiego współmałżonka.

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci jednego z małżonków posiadane przez niego udziały w majątku wspólnym wchodzą w skład masy spadkowej po tym małżonku i podlegają dziedziczeniu. Wówczas spadkobiercy zmarłego małżonka, np. współmałżonek pozostający przy życiu, nie nabywają w spadku całego prawa do nieruchomości, a jedynie udział w nim wchodzący w skład masy spadkowej po zmarłym.

W rozpatrywanej sprawie należy więc stwierdzić, że dniem nabycia przez Wnioskodawczynię spadku jest data śmierci męża (19 stycznia 2010 r.). Tym samym, nabycie przez Zainteresowaną udziału we własności rzeczonych nieruchomości po zmarłym mężu nastąpiło w wyniku spadkobrania.

Należy zatem stwierdzić, że Wnioskodawczyni nabyła przedmiotowe nieruchomości w następujących datach:

* w 1962 r. i w 2000 r. - nabycie 1/2 udziałów w nieruchomościach,

* w 2010 r. - nabycie pozostałych udziałów w nieruchomościach w drodze spadku po zmarłym małżonku.

W związku z powyższym zbycie udziałów w nieruchomościach nabytych w 1962 r. i w 2000 r. - nie stanowi źródła przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ upłynęło pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości w 2015 r. w części odpowiadającej udziałom w nieruchomościach nabytych w drodze spadku w 2010 r. po zmarłym małżonku, należy wskazać co następuje.

Stosownie do treści art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

W myśl art. 30e ust. 4 ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Natomiast na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 3 tejże ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30e (PIT-39).

Stosownie do art. 30e ust. 2 ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Natomiast przepis art. 19 ust. 1 ustawy mówi, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

W odniesieniu do art. 22 ust. 6d ustawy, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Podsumowując, w świetle obowiązujących przepisów prawa, stwierdzić należy, że w związku ze śmiercią małżonka nastąpiła nowa data nabycia części nieruchomości.

Tak więc sprzedaż przedmiotowych nieruchomości dokonana w 2015 r., w części odpowiadającej udziałom nabytym w 2010 r. w spadku po małżonku, stanowi dla Wnioskodawczyni źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie upłynął pięcioletni okres, o którym mowa w tym przepisie.

W związku z tym zachodzi obowiązek podatkowy, tj. dochód z tego źródła podlega opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 30e cyt. ustawy, w terminie do 30 kwietnia 2016 r.

Zatem stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, że powołane w treści wniosku orzeczenie Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tego orzeczenia, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy stwierdzić, że zdaniem tut. Organu podatkowego teza badanego rozstrzygnięcia nie ma zastosowania w przedmiotowym postępowaniu. Wskazane rozstrzygnięcie zapadło bowiem w innej sprawie i nie ma mocy wiążącej w omawianym przypadku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.