ILPB2/4511-1-297/16-2/NK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 4 marca 2016 r. (data wpływu 8 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest prawidłowe.

W dniu 8 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 27 sierpnia 2014 r. Zarząd Banku przyjął program optymalizacji zatrudnienia na lata 2014 - 2016. Powyższy program skutkować miał zmniejszeniem zatrudnienia i rozwiązywaniem umów o pracę z pracownikami z przyczyn niedotyczących pracowników. Celem wykonania przyjętego programu redukcji zatrudnienia w dniu 19 września 2014 r. pomiędzy Bankiem a podmiotami uprawnionymi do reprezentowania organizacji związkowych, działających w Banku zawarte zostało Porozumienie w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść (PDO) oraz Programu Wsparcia Pracowników, zwane dalej Porozumieniem.

Do realizowanego w Banku Programu Dobrowolnych Odejść przystąpić mógł pracownik zatrudniony na czas nieokreślony, z którym zawarto Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę w trybie i na zasadach określonych w Porozumieniu (§ 1 pkt 4 Porozumienia). Tryb przystąpienia do Programu Dobrowolnych Odejść uregulowano w § 2 Porozumienia, zgodnie z którym przystąpienie do Programu Dobrowolnych Odejść miało charakter dobrowolny i uzależnione było od zgodnej woli pracownika i pracodawcy. Przystąpienie do PDO wymagało złożenia pisemnego wniosku o rozwiązanie umowy o pracę w trybie porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika. Wniosek winien był być złożony w określonym terminie i zawierać proponowany termin rozwiązania umowy o pracę. Zgodnie z Programem Dobrowolnych Odejść pracownikowi, który do niego przystąpił, przysługiwały świadczenia pieniężne.

Katalog świadczeń pieniężnych określony został w § 3 Porozumienia i obejmował:

* odprawę należną na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

* dodatkowe świadczenie pieniężne,

* odprawę emerytalną (jeżeli uprawniony pracownik nabył prawo do emerytury lub nabędzie prawo do emerytury, w tym emerytury częściowej, do dnia 31 grudnia 2015 r.),

* odszkodowanie z tytułu utracenia nagrody jubileuszowej (do której uprawniony pracownik nabyłby prawo w okresie 12 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy),

* odszkodowanie za rozwiązanie stosunku pracy (jeżeli określony w indywidualnym porozumieniu termin rozwiązania stosunku pracy przypadałby przed zakończeniem przysługującego mu okresu wypowiedzenia).

Wysokość dodatkowego świadczenia pieniężnego określona została w § 5 Porozumienia.

Dodatkowe świadczenie pieniężne zgodnie z § 1 pkt 5 Porozumienia ma następujące znaczenie: "jednorazowe świadczenie pieniężne z tytułu rozwiązania stosunku pracy dla Uprawnionego Pracownika uczestniczącego w PDO, przyznane tytułem odszkodowania za rozwiązanie z nim umowy o pracę".

W dniu 14 listopada 2014 r., w związku z objęciem Programem Dobrowolnych Odejść, Wnioskodawczyni zawarła z Bankiem Porozumienie w sprawie rozwiązania stosunku pracy. Na jego mocy stosunek pracy Zainteresowanej z Bankiem został rozwiązany z dniem 31 stycznia 2016 r., zgodnie z zapisami ustawy z dnia 13 marca 2003 r., o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Tytułem rekompensaty pracodawca, zgodnie z Porozumieniem, zobowiązał się wypłacić Zainteresowanej w dniu rozwiązania stosunku pracy:

Od kwoty dodatkowego świadczenia pieniężnego została odprowadzona zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych, a Wnioskodawczyni otrzymała kwotę odpowiednio umniejszoną.

Wartość dodatkowego świadczenia pieniężnego jest odszkodowaniem, które zostało wypłacone na podstawie Porozumienia zbiorowego Programu Dobrowolnych Odejść, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wartość dodatkowego świadczenia pieniężnego, które zostało wypłacone na podstawie § 5 pkt 2 lit. a oraz b Porozumienia w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść oraz Programu Wsparcia Pracowników jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są:

" (...)

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Nadto, jak wynika z § 1 pkt 5 Porozumienia, jednorazowe dodatkowe świadczenie pieniężne otrzymane tytułem rozwiązania stosunku pracy pracownikowi uczestniczącemu w Programie było przyznane tytułem odszkodowania za rozwiązanie z nim umowy o pracę.

Zgodnie z zapisami art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane tytułem odszkodowań, spełniające przesłanki wprowadzone w tym przepisie, tj. odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów.

Pierwszą ze wspomnianych przesłanek jest odszkodowawczy charakter otrzymanego świadczenia. Otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie bez wątpienia ma właśnie taki charakter. Kwota, którą otrzymała Zainteresowana miała bowiem na celu zadośćuczynić krzywdę (stratę) spowodowaną brakiem możliwości osiągania wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy. Ponadto otrzymane odszkodowanie służyć miało zabezpieczeniu potrzeb życiowych, w związku z pozbawieniem źródła dochodu jakim było regularnie otrzymywane wynagrodzenie. Dlatego też w ocenie Wnioskodawczyni, fakt spełnienia pierwszej z przesłanek, tj. odszkodowawczego charakteru otrzymanego świadczenia nie budzi wątpliwości i wynika zarówno ze stosowanego nazewnictwa jak i celu, któremu otrzymane świadczenie winno służyć.

Drugą ze wskazanych przesłanek jest przesłanka związania z aktem, na którego podstawie otrzymane odszkodowanie zostało wypłacone. W świetle powyższego należy zwrócić uwagę na art. 9 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym jeżeli mowa o prawie pracy to rozumie się przez to zarówno przepisy Kodeksu pracy i opartych na nim ustaw i aktów wykonawczych jak i postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych. Jako, że przedmiotowe Porozumienie, zatytułowane "Porozumienie w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść oraz Programu Wsparcia Pracowników", miało na celu realizację przyjętego przez Zarząd Banku Programu optymalizacji zatrudnienia w Banku w latach 2014 - 2016 (co miało skutkować zmniejszeniem zatrudnienia i rozwiązywaniem umów o pracę z pracownikami z przyczyn niedotyczących pracowników w rozumieniu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników) to należy uznać, że również przesłanka związana z charakterem prawnym podstawy wypłacenia dodatkowego świadczenia pieniężnego została spełniona, a zawarte w dniu 19 września 2014 r. Porozumienie w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść oraz Programu Wsparcia Pracowników zakwalifikowane winno być jako jedno z wymienionych w art. 9 § 1 Kodeksu pracy źródło prawa pracy - oparte na ustawie Porozumienie zbiorowe.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że wartość świadczenia pieniężnego, które zostało wypłacone Wnioskodawczyni na podstawie Porozumienia zbiorowego, tj. § 5 pkt 2 lit. a oraz b Porozumienia w sprawie Programu Dobrowolnych Odejść oraz Programu Wsparcia Pracowników, jest wolna od podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w związku z tym Zainteresowana uważa, że ma prawo domagania się zwrotu nadpłaconej zaliczki na rzecz podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 75 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Tak wynika m.in. z wydanych pod koniec 2015 r. interpretacji: dyrektora IS w Poznaniu (nr ILPB2/4511-1-1231/15-4/BC, nr ILPB1/4511-1-1475/15-3/AMN, ILPB2/4511-1-1062/15-4/DJ, nr ILPB2/4511-1-1235/15-2/BC, ILPB2/4511-1-1147/15-2/DJ oraz ILPB2/4511-1-1108/15-2/DJ), a także dyrektora IS w Łodzi (nr IPTPB2/4511-497/15-5/AKu), dyrektora IS w Katowicach (nr IBPB-2-1/4511-497/15/MD oraz IBPB-2-2/4511-528/15/MM).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Artykuł 12 ust. 1 ustawy stanowi, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, z późn. zm.), z wyjątkiem:

Nowe brzmienie przepisu - zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw - ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Stosownie do art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy, ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, objęte są tylko te odszkodowania lud zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g) tego artykułu.

Wskazać przy tym należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 14 listopada 2014 r. Wnioskodawczyni zawarła z Pracodawcą Porozumienie w sprawie rozwiązania stosunku pracy w ramach Programu Dobrowolnych Odejść. Na mocy powyższego Porozumienia w dniu 31 stycznia 2016 r. ustał stosunek pracy Zainteresowanej w Pracodawcą. Tytułem rekompensaty Pracodawca wypłacił Zainteresowanej dodatkowe świadczenie pieniężne (odszkodowanie), od którego odprowadzona została zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wartość dodatkowego świadczenia pieniężnego jest odszkodowaniem, które zostało wypłacone Wnioskodawczyni na podstawie Porozumienia zbiorowego Programu Dobrowolnych Odejść, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu Pracy.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, który to przepis na mocy art. 14 ustawy zmieniającej m.in. ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do dochodów uzyskanych z tego tytułu od 1 stycznia 2014 r. Skoro bowiem, jak wskazuje Wnioskodawczyni, dodatkowe świadczenie pieniężne (odszkodowanie) zostało wypłacone na podstawie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, to spełniona została w tym zakresie przesłanka do zastosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten w nowym brzmieniu wyraźnie wskazuje, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks Pracy.

Mając na uwadze powyższe uregulowania należy stwierdzić, że kwota dodatkowego świadczenia pieniężnego (odszkodowania), otrzymanego przez Wnioskodawczynię od Pracodawcy na mocy Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść korzysta ze zwolnienia z opodatkowania zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wysokość i zasady ustalania ww. dodatkowego świadczenia pieniężnego (odszkodowania) wynikają z Regulaminu, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu Pracy. Uznać więc należy, że Zainteresowana nie ma obowiązku odprowadzania podatku dochodowego.

Końcowo, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawczynię pism organów podatkowych należy stwierdzić, że wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie, gdyż dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.