ILPB2/4511-1-195/15-4/WM - Ustalenie skutków podatkowych dotyczących świadczenia otrzymanego na podstawie ugody pozasądowej

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 22 lutego 2015 r. (data wpływu: 23 lutego 2015 r.), uzupełnionym pismem z 27 maja 2015 r. (data wpływu: 29 maja 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dotyczących świadczenia otrzymanego na podstawie ugody pozasądowej - jest nieprawidłowe.

W dniu 23 lutego 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dotyczących świadczenia otrzymanego na podstawie ugody pozasądowej.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 i § 4 oraz art. 14f ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z 15 maja 2015 r. nr ILPB2/4511-1-194/15-2/WM, ILPB2/4511-1-195/15-2/WM, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia - w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania - braków formalnych wniosku.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano 15 maja 2015 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło 21 maja 2015 r.), zaś 29 maja 2015 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego - 28 maja 2015 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W związku z pożarem w domu, jaki miał miejsce 5 lutego 2014 r., którego przyczyną była zmywarka firmy A (dalej: "Firma"), doszło 15 maja 2014 r. do zawarcia ugody pozasądowej między Wnioskodawcą a Firmą.

Ugoda obejmuje powstałe szkody w wyniku pożaru, których nie pokrył zakład ubezpieczeniowy. Szkoda została naprawiona poprzez dostarczenie nowego i wolnego od wad sprzętu AGD o wartości rynkowej 15 742,52 zł, które zostało dokonane 20 lutego 2014 r. oraz pokrycie kosztów usunięcia pozostałych szkód poprzez wypłatę kwoty 15 000,00 zł.

Wobec powyższego, został wystawiony przez Firmę PIT- 8C.

Zainteresowany udał się do urzędu skarbowego celem złożenia zeznania podatkowego, jednakże nie uzyskał jednoznacznej odpowiedzi o właściwej formie rozliczenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. W jakiej formie Wnioskodawca powinienem się rozliczyć w zaistniałej sytuacji.

2. Czy taka forma odszkodowania podlega opodatkowaniu.

Zdaniem Wnioskodawcy, taka forma odszkodowania nie podlega opodatkowaniu i w związku z tym Zainteresowany powinien rozliczyć się wspólnie z żoną, jak dotychczas na druku PIT-37.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ww. ustawy).

Katalog źródeł przychodów został uregulowany w art. 10 ust. 1 ww. ustawy. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się przychody z innych źródeł.

Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Należy podkreślić, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym).

Stwierdzić należy, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Nie daje to jednak żadnych podstaw do twierdzenia, że skoro odszkodowanie wyrównuje szkodę, to nie stanowi przychodu. Stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu ww. art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Wskazać należy, że stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy obejmuje tylko odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g) tego przepisu.

Analiza cytowanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania, które zostały otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej, nawet w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie za szkody powstałe w wyniku pożaru spowodowanego wadliwą zmywarką. W związku z powyższym, dnia 15 maja 2015 r. została zawarta ugoda pozasądowa, na mocy której producent sprzętu zobowiązał się do naprawienia szkody poprzez dostarczenie nowego i wolnego od wad sprzętu AGD oraz pokrycia kosztów usunięcia pozostałych szkód - poprzez wypłatę ustalonej kwoty pieniężnej.

Z treści przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie spełnia definicję przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tak więc odszkodowanie otrzymane przez Zainteresowanego na podstawie ugody z tytułu pokrycia kosztów związanych z usunięciem skutków pożaru stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zauważyć przy tym należy, że na gruncie badanej sprawy nie zostały spełnione przesłanki pozwalające na zastosowanie zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ww. ustawy, gdyż wysokość oraz zasady ustalania odszkodowania otrzymanego przez Wnioskodawcę nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na postawie tych ustaw. Ponadto, przedmiotowe odszkodowanie zostało wypłacone na podstawie zawartej ugody pozasądowej, co stanowi przesłankę negatywną zastosowania ww. zwolnienia (art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ww. ustawy).

Stosownie do art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Reasumując, stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie, wypłacone na podstawie ugody pozasądowej, stanowi dla Zainteresowanego przychód podlegający opodatkowaniu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na fakt, że po stronie Wnioskodawcy nastąpiło konkretne przysporzenie majątkowe.

Zaakcentować przy tym należy, że brak jest podstaw do uznania, że przychód ten korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ww. ustawy.

W opisanej sytuacji podmiot wypłacający Wnioskodawcy kwotę pieniężną jest zobowiązany do sporządzenia oraz przekazania Zainteresowanemu oraz urzędowi skarbowemu właściwemu dla poszkodowanej, informacji PIT-8C. Z kolei, Wnioskodawca winien kwotę uzyskanego przysporzenia tytułem odszkodowania doliczyć do pozostałych przychodów wykazywanych w zeznaniu rocznym (w przypadku Zainteresowanego - w PIT-36) i opodatkować. Wyjaśnić przy tym należy, że właściwym jest zeznanie PIT-36 (a nie PIT-37) z uwagi na fakt, że świadczenie otrzymane przez Zainteresowanego zostało wypłacone bez pośrednictwa płatnika.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo, należy wyjaśnić, że specyfika postępowania interpretacyjnego polega na tym, że upoważniony do wydania interpretacji indywidualnej organ podatkowy orzeka tylko i wyłącznie w obrębie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę. Co oznacza, że organ rozpatrujący konkretną sprawę nie ma możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego tej sprawy, nie prowadzi również postępowania dowodowego w trybie działu IV Ordynacji podatkowej. Stąd też informuje się, że dołączone do wniosku dokumenty nie podlegały analizie w toku postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Pozna, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.