ILPB2/4511-1-1206/15-5/BC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 23 listopada 2015 r. (data wpływu 30 listopada 2015 r.) uzupełnionym pismem (data wpływu 8 lutego 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodów z kapitałów pieniężnych w odniesieniu do pytania nr 2- jest nieprawidłowe.

W dniu 30 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodów z kapitałów pieniężnych.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 15 stycznia 2016 r. nr ILPB2/4511-1-1206/15-2/BC Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 15 stycznia 2016 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 1 lutego 2016 r.), zaś w dniu 8 lutego 2016 r. (data nadania 4 lutego 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca od kilku lat inwestuje w akcje i inne papiery wartościowe, a także certyfikaty zamkniętych funduszy inwestycyjnych (polskich i zagranicznych) oraz jednostki uczestnictwa otwartych funduszy inwestycyjnych (w tym w ramach parasolowego funduszu A z siedzibą w Luksemburgu - w jego różne subfundusze).

W roku 2012 Zainteresowany poniósł znaczną stratę na sprzedaży akcji, którą wykazał w zeznaniu rocznym PIT-38 za rok 2012. Stratę tę częściowo rozliczył z dochodami ze sprzedaży akcji za lata 2013 i 2014 (część straty ze sprzedaży akcji wciąż pozostaje do rozliczenia).

Jednocześnie, w roku 2014 Wnioskodawca poniósł straty na niektórych transakcjach związanych z udziałem w zagranicznych FIO (odkup przez fundusz jednostek uczestnictwa lub ich konwersja na jednostki innego subfunduszu A).

Na innych transakcjach odkupu Zainteresowany osiągnął zyski.

Dodatkowo, Wnioskodawca sporadycznie otrzymuje z funduszy inwestycyjnych niewielkie wpływy z tytułu tzw. świadczeń dodatkowych. Świadczenia takie wypłacane są na mocy odrębnych umów z funduszami (umowy o świadczenia dodatkowe), po spełnieniu przez uczestnika określonych kryteriów, oraz mają w efekcie charakter zwrotu (zmniejszenia) prowizji funduszu. Prowizja funduszu i inne opłaty na rzecz funduszu wykazywane są z zestawieniach przychodów jako element kosztu zakupu jednostek uczestnictwa.

W zeznaniu rocznym PIT-38 za rok 2014, dla celów obliczenia 19% podatku od dochodów z art. 30a (część E, pozycja 36) Wnioskodawca przyjął następujące zasady rozliczenia:

* ustalił dochód z uczestnictwa w zagranicznych funduszach jako różnicę pomiędzy sumą wszystkich przychodów osiągniętych z tytułu transakcji wykupu jednostek, a sumą wszystkich kosztów poniesionych w związku z przedmiotowymi transakcjami, w roku 2014;

* dla potrzeb ww. wyliczenia dochodu uwzględnił również transakcje konwersji jednostek uczestnictwa w jednym z subfunduszy A na jednostki innego subfunduszu A (konwersja potraktowana została jak odkup)

* jako dodatkowy przychód dla celów wyliczenia 19% podatku (pozycja 36) uwzględnił również otrzymane od funduszu "świadczenia dodatkowe".

Efekt podatkowy transakcji ze zbycia akcji (część C i D) deklaracji nie miał wpływu na sposób rozliczenia dochodów z funduszy (część E deklaracji) i odwrotnie, to znaczy podstawa opodatkowania dla obu rodzajów transakcji oraz wynikający z niej podatek (o ile wystąpił) - zostały obliczone odrębnie. Wnioskodawca nie dokonywał żadnej kompensaty pomiędzy ww. źródłami /rodzajami transakcji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy konwersję między poszczególnymi subfunduszami w ramach jednego zagranicznego TFI można traktować podatkowo analogicznie do konwersji w ramach funduszu parasolowego, to znaczy uznać (zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT), że przychód ustala się dopiero na moment zbycia tych jednostek (nie zaś w dacie ich konwersji).

2. Czy dochody ze zbycia akcji, można pomniejszyć w zeznaniu rocznym o straty poniesione w danym roku w związku z uczestnictwem w funduszach inwestycyjnych, tj. o sumę strat wynikającą z transakcji odkupu jednostek uczestnictwa (w przypadku otwartych funduszy inwestycyjnych - dalej "FIO") oraz umorzenia certyfikatów (w przypadku zamkniętych funduszy inwestycyjnych - dalej "FIZ").

3. Czy prawidłowe jest uznanie zwrotu części prowizji funduszu jako dodatkowego zysku z uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych podlegającego 19% PIT oraz ujęcie podatku od tego zysku w ramach pozycji 36 deklaracji PIT-38.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 2 w zakresie zaistniałego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. Natomiast w zakresie pytania numer 1 w odniesieniu do zdarzenia przyszłego i w zakresie pytania numer 3 w odniesieniu do zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wydano w dniu 19 lutego 2016 r. odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy - w odniesieniu do pytania nr 2 - straty, które Zainteresowany poniósł w 2014 r. z tytułu udziału w polskich oraz zagranicznych funduszach inwestycyjnych, może rozliczyć z dochodami z tytułu sprzedaży papierów wartościowych uzyskanymi w kolejnych pięciu latach podatkowych, z uwzględnieniem rocznego limitu odliczenia (50% straty). Potrącenia ww. kwoty dokonać można poprzez uwzględnienie kwoty straty, wynikającej z odpowiedniego dokumentu wystawionego przez fundusz, w poz. 28 zeznania PIT-38, analogicznie do strat z lat ubiegłych powstałych w wyniku sprzedaży papierów wartościowych.

Zgodnie z ogólną regulacją art. 9 ust. 2 Ustawy o PIT, jeżeli koszty zyskania przychodu z danego źródła przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Stosownie do ustępu 3 tegoż artykułu, o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

W myśl art. 9 ust. 6, ust. 3 ustawy o PIT możliwość rozliczania strat ma zastosowanie do strat z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających. a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Należy zwrócić uwagę, iż Ustawa o PIT zalicza zarówno przychody ze zbycia/realizacji papierów wartościowych lub instrumentów finansowych, jak i przychody z inwestycji w fundusze kapitałowe do tego samego źródła przychodu - jakim są "kapitały pieniężne (odpowiednio punkt 5 i punkt 6 art. 17 Ustawy)". Ww. stanowisko znajduje potwierdzenie w Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1147/09. W wyroku tym Sąd stwierdził, iż art. 9 ust. 6 Ustawy o PIT wymienia straty z niektórych kapitałów pieniężnych i nakazuje stosować do nich art. 9 ust. 3, nie zakazując przy tym stosowania zasady określonej w art. 9 ust. 3 do innych dochodów z kapitałów pieniężnych. Skoro istnieje ogólna zasada rozliczania straty ustanowiona art. 9 ust. 3 Ustawy o PIT w ramach danego źródła przychodu, to wyłączenie jej działania musi wynikać wprost z przepisu prawa. Sąd wyraźnie stwierdził, że art. 30a ust. 5 Ustawy o PIT zabraniający rozliczania strat w ramach przychodów z funduszy kapitałowych nie stanowi przeszkody do rozliczenia straty z poniesionej na udziale w funduszach na ww. zasadach.

Odnośnie art. 30a ust. 5 Sąd podkreślił, że (podobnie jak w sprawie Wnioskodawcy) - skarżący nie rościł sobie prawa do pomniejszenia dochodu z udziału w funduszach kapitałowych o stratę z akcji, lecz odwrotnie, chciał pomniejszyć dochód ze sprzedaży akcji o stratę z udziału w funduszach kapitałowych. Ograniczenie wynikające z tego przepisu art. 30a nie znajduje zatem zastosowania w rozpoznawanej sprawie. Sąd dodatkowo zauważył, że odmienne zasady rozliczania przychodów określonych w art. 30a oraz 30b - określone w przepisach art. 41 ust. 4 i art. 45 ust. 1a pkt 1 Ustawy o PIT same w sobie nie mogą pozbawić podatnika prawa do pomniejszenia dochodu uzyskanego ze sprzedaży akcji o stratę z udziału w funduszach kapitałowych, ponieważ regulują jedynie sposób rozliczania się podatnika z fiskusem i z tego rodzaju przepisów nie można wywodzić zasad obliczania wysokości podatku (dochodu, straty).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do kapitałów pieniężnych zalicza się przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Pojęcie papierów wartościowych zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 94 z późn. zm.). Stosownie do tego przepisu przez papiery wartościowe rozumie się:

W myśl art. 30b ust. 2 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c.

Dochód uzyskany z odpłatnego zbycia papierów wartościowych podlega opodatkowaniu zryczałtowaną stawką w wysokości 19% - art. 30b ust. 1 ustawy i na podstawie ust. 5 tego artykułu nie może być łączony z dochodami opodatkowanymi na zasadach ogólnych oraz podatkiem liniowym.

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy).

W tym samym terminie dokonuje się też wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy).

Przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych statuuje z kolei art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w świetle którego za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Pojęcie funduszy kapitałowych zostało zdefiniowane w art. 5a pkt 14 ww. ustawy, w świetle którego (w brzmieniu do dnia 31 grudnia 2015 r.) ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów ustawy o działalności ubezpieczeniowej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Natomiast w brzmieniu ww. ustawy od dnia 1 stycznia 2016 r. w świetle powyższego przepisu ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Zasady opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego od tych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 52a.

Jak wynika z art. 30a ust. 5 ww. ustawy - dochodu, o którym mowa w ust. 1 pkt 5 - nie pomniejsza się o straty z tytułu udziału w funduszach kapitałowych oraz inne straty z kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, poniesione w roku podatkowym oraz w latach poprzednich.

Dochodów (przychodów) z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 (art. 30a ust. 7 ww. ustawy).

Na podstawie art. 41 ust. 4 powołanej ustawy podatkowej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności (świadczeń) z tytułów określonych m.in. w art. 30a ust. 1 ustawy są obowiązane pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych, tj.m.in. dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.

Zasady odliczania strat reguluje art. 9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wg którego o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym, że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Zgodnie z art. 9 ust. 6 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2014 r.) przepis ust. 3 ma zastosowanie do strat z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia pożyczonych papierów wartościowych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Natomiast w myśl art. 9 ust. 6 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym w 2015 r., jak i obecnie) przepis ust. 3 ma zastosowanie do strat z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce, papierów wartościowych, w tym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży i odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających, a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.

Analizując zdarzenie opisane we wniosku na tle wyżej przytoczonych przepisów należy stwierdzić, iż przepis art. 9 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych enumeratywnie wylicza straty ze źródeł kapitałowych, podlegające odliczeniu od dochodu z tego źródła przychodów i nie uwzględnia strat pochodzących z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.

W konsekwencji, Wnioskodawca nie będzie posiadał uprawnienia do odliczenia straty z tytułu udziału w funduszach inwestycyjnych od dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia akcji.

Potwierdzeniem powyższej tezy może być też odmienność sposobów opodatkowania dochodu ze sprzedaży akcji od dochodu z funduszy kapitałowych. Zasada opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, wyrażona w art. 30b ww. ustawy, wyklucza możliwość odliczenia od tego dochodu straty z udziału w funduszach inwestycyjnych, gdyż reguły opodatkowania dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych reguluje art. 30a ust. 1 pkt 5 ww. ustawy. Istotne w tej mierze jest to, że podatnik w pierwszym przypadku opodatkowuje się samodzielnie składając we właściwym urzędzie skarbowym zeznanie według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 cytowanej ustawy). Z kolei stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek poboru 19% zryczałtowanego podatku dochodowego m.in. od dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych ciąży na płatniku.

Końcowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, że przywołane w treści wniosku orzeczenie sądu administracyjnego nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tego orzeczenia, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy stwierdzić, że zdaniem organu podatkowego tezy badanego rozstrzygnięcia nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu. Wskazane rozstrzygnięcie zapadło bowiem w innej sprawie i nie ma mocy wiążącej w omawianym przypadku. Ponadto na marginesie należy zaznaczyć, że wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1147/09, który Wnioskodawca przywołał na potwierdzenie swojego stanowiska, został uchylony wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 września 2011 r., sygn. akt II FSK 565/10.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, oraz

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.