ILPB2/4511-1-103/15-4/WM - Ustalenie skutków uczestnictwa w pracowniczym planie (programie) motywacyjnym

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 27 maja 2015 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/4511-1-103/15-4/WM Ustalenie skutków uczestnictwa w pracowniczym planie (programie) motywacyjnym

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 26 stycznia 2015 r. (data wpływu: 30 stycznia 2015 r.), uzupełnionym 14 maja 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków uczestnictwa w pracowniczym planie (programie) motywacyjnym - jest:

* prawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 1 i 4 lit. a;

* nieprawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 2 i 4 lit. b;

* bezprzedmiotowe - w odniesieniu do pytania nr 3.

UZASADNIENIE

W dniu 30 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków uczestnictwa w programie motywacyjnym.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z 16 kwietnia 2015 r. nr ILPB2/4511-1-103/15-2/WM Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane w dniu 16 kwietnia 2015 r., skutecznie doręczono w dniu 4 maja 2015 r., natomiast 14 maja 2015 r. Wnioskodawca uzupełnił wniosek (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej: 10 maja 2015 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe i stan faktyczny.

Wnioskodawca jest pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w X Poland Sp. z o.o., z siedzibą we (X), w Polsce (dalej: "X Poland" lub "Spółka"). Spółka należy do Grupy X. - światowego lidera rozwiązań technologicznych audio.

Zainteresowany jest uczestnikiem pracowniczego programu (planu) motywacyjnego "Employee (...)" (dalej: "E."), organizowanego przez spółkę X. Laboratories, Inc., spółkę prawa amerykańskiego, z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki (dalej: "X USA"), przeznaczonego dla pracowników spółek z Grupy X. Zgodnie z regulaminem E., programem objęty może zostać (z pewnymi wyłączeniami) każdy pracownik każdej ze spółek powiązanych z X USA, w tym pracownicy X Poland, przy czym uczestnictwo w programie jest dobrowolne. Program ten organizowany jest zwykle w 12-miesięcznych (rocznych) edycjach (tzw. (...), np. od 16 maja 2014 r. do 15 maja 2015 r.), przy czym należy uprzednio wyrazić zgodę przystąpienia (zapisania się) do danej edycji programu. Obecnie Zainteresowany bierze w nim udział i w przyszłości zamierza również przystępować do kolejnych edycji ww. planu E.

Wyrażając zgodę na przystąpienie do ww. programu E. pracownik zawiera z X USA umowę (każdorazowo na okres danej edycji programu), na mocy której zgadza się przekazywać do X. USA przez okres danej edycji określoną część swojego wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego od X Poland (nie więcej niż 10% wynagrodzenia, przy czym technicznie dokonywane jest to poprzez comiesięczne potrącenia z wynagrodzenia netto pracownika); dalej: "Alokowane środki". W zamian za powyższe pracownikowi - uczestnikowi programu E. - w dniu rozpoczęcia danej edycji programu przyznawana jest opcja dająca prawo do zakupu akcji X USA (dalej: "Opcja") w określonych regulaminem - przyszłych terminach stanowiących daty realizacji Opcji, tzw. Exercise Date (obecnie jest to data następująca po upływie każdorazowo 6 miesięcy od rozpoczęcia danej edycji programu, tj. 15 listopad oraz 15 maj lub - jeżeli te dni są w rozumieniu prawa amerykańskiego dniami wolnymi - następne dni robocze, jednak terminy te mogą ulec w przyszłości zmianie) - po ustalonej w programie cenie zakupu, przy czym zakup akcji sfinansowany może być wyłącznie za kwotę odpowiadającą wartości Alokowanych Środków.

Samo przyznanie Opcji uczestnikowi programu E. oraz posiadanie Opcji nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi przywilejami, w szczególności posiadacz Opcji nie jest traktowany jak posiadacz akcji, czyli m.in. nie jest uprawniony do otrzymywania dywidendy i nie przysługuje mu prawo głosu. Uczestnikowi programu nie przysługuje również prawo do rozporządzania Opcją w sposób inny niż realizacja Opcji (w szczególności nie może on sprzedawać lub przekazywać Opcji innym osobom).

Realizacja Opcji przez uczestnika programu E. w określonych regulaminem dniach polega na nabyciu akcji X USA (za równowartość Alokowanych Środków) za cenę zakupu odpowiadając 85% ustalonej rynkowej wartości akcji X USA (tzw. Fair Market Value) obowiązującej w dacie rozpoczęcia edycji programu lub w dacie realizacji Opcji, którakolwiek z tych wartości okaże się niższa (dalej: "Realizacja Opcji"). Od momentu odpowiedniego zaewidencjonowania nabytych akcj przez X USA (lub wyznaczonego agenta X USA) pracownik staje się akcjonariuszem X USA, co wiąże się z uzyskaniem praw przysługujących akcjonariuszom, w tym w szczególności prawem do dywidendy lub do zbycia akcji.

Zdarza się, że Wnioskodawca dokonuje sprzedaży akcji niezwłocznie w tym samym dniu, w którym ma miejscie Realizacja Opcji.

Sama Realizacja Opcji następuje "automatycznie" (tzn. bez dodatkowej deklaracji uczestnika programu E.) w wyznaczonych regulaminem datach (akcje nabywane są za równowartość Alokowanych Środków), jednak uczestnikowi przysługuje w każdym czasie prawo do obniżenia wysokości comiesięcznie Alokowanych Środków (w tym do 0%) lub do wycofania całości Alokowanych Środków w każdym momencie trwania umowy (w części, która nie została dotychczas przeznaczona na Realizację opcji), co równoważne jest z wygaśnięciem przyznanej Opcji. Możliwość Realizacji Opcji uzależniona jest przy tym od spełnienia warunku w postaci pozostawania pracownikiem X Poland. W przypadku ustania zatrudnienia w X Poland, Opcja podlega automatycznemu wygaśnięciu, a niewykorzystane Alokowane Środki są zwracane uczestnikowi. Alokowane Środki nie podlegają oprocentowaniu - uczestnik nie ma prawa do odsetek z tego tytułu. X USA przysługuje natomiast prawo do dysponowania Alokowanymi Środkami w dowolnych celach związanych z funkcjonowaniem spółki.

Pracodawca - X Poland - nie bierze udziału w programie E., w szczególności nie jest stroną umowy zawieranej przez Zainteresowanego (uczestnika programu E.) oraz X USA, nie ponosi kosztów tego programu oraz program ten nie jest elementem zawartej przez Wnioskodawcę umowy o pracę z X Poland, a przyznawane i realizowane Opcje nie są elementem wynagrodzenia za pracę. Rola X Poland ogranicza się do dokonywania potrąceń z wynagrodzenia na poczet Alokowanych Środków (za zgodą Zaintresowanego - jako uczestnika programu) oraz przekazywania tych środków do X USA. Wszelkie roszczenia pracowników związane z programem E. nie podlegają rozpatrywaniu przez X Poland, a wyłącznie przez X USA - jako organizatora i administratora programu (lub upoważnionego przez niego agenta).

Zainteresowany jest rezydentem podatkowym w Polsce, tj. osobą o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 Ustawy o PIT, nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu akcjami lub innymi papierami wartościowymi.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że przyznane w ramach Programu Opcje E. stanowią w ocenie Zainteresowanego pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami. W ramach programu E. pracownik otrzymuje pochodny instrument finansowy w postaci Opcji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w momencie przyznania Opcji Wnioskodawcy (uczestnikowi programu E.) powstaje po Jego stronie przychód do opodatkowania na gruncie Ustawy o PIT.

2. Czy w momencie Realizacji Opcji w ramach programu E., tj. zakupu akcji w określonych terminach za cenę zakupu odpowiadającą 85% ustalonej wartości rynkowej akcji (w zamian za wartość Alokowanych Środków) po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania.

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna (tzn. w momencie Realizacji Opcji nie powstanie przychód podatkowy), to czy w przypadku sprzedaży nabytych akcji uzyskany dochód ze sprzedaży akcji ustala się zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT jako różnica między przychodem ze sprzedaży akcji oraz kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38.

4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest negatywna tzn. w momencie Realizacji Opcji powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód, to:

a.

do jakiego źródła przychodów należy zaliczyć powstały przychód i w jaki sposób okreśić przychód i dochód (podstawę opodatkowania) z tego tytułu na moment Realizacji Opcji.

b.

czy w przypadku następczej sprzedaży ww. akcji (nabytych uprzednio w ramach Realizacji Opcji) dochód ze sprzedaży akcji należy określić zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT - z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. W momencie przyznania Opcji w ramach programu E. nie powstaje przychód podatkowy na gruncie Ustawy o PIT.

2. W momencie Realizacji Opcji, tj. zakupu akcji za cenę zakupu odpowiadającą 85% ustalonej, wartości rynkowej akcji po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania.

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna (tzn. w momencie Realizacji Opcji nie powstanie przychód), to w przypadku sprzedaży nabytych akcji dochód ze sprzedaży akcji powinien zostać określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1) Ustawy o PIT, jako różnica między przychodem ze sprzedaży akcji a kosztem uzyskania przychodu określonymi zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38).

4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest negatywna (tzn. w momencie Realizacji Opcji powstanie przychód podatkowy), to wówczas:

a.

powstały przychód z Realizacji Opcji, należy zakwalifikować do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych (z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10) Ustawy o PIT, a wartość tego przychodu należy określić zgodnie z art. 11 ust. 2b w związku z art. 11 ust. 2 lub ust. 2 pkt 4) Ustawy o PIT jako różnicę pomiędzy wartością rynkową akcji na dzień ich nabycia a odpłatnością poniesioną przez podatnika na zakup akcji, natomiast wartość dochodu należy ustalić na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 3) Ustawy o PIT;

b.

w przypadku sprzedaży akcji nabytych uprzednio w ramach Realizacji Opcji, od których został określony przychód zgodnie z pkt a) powyżej w momencie Realizacji Opcji, dochód ze sprzedaży tychże akcji powinien zostać określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1) Ustawy o PIT z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT.

UZASADNIENIE

Ad. 1.

Opcja stanowi przykład pochodnego instrumentu finansowego. Zgodnie z art. 5a ust. 1 pkt 13 Ustawy o PIT pochodne instrumenty finansowe to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami pochodnymi (dalej: ustawa OIP). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o OIP: "instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są: (...) 2) niebędące papierami wartościowymi: (...) c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowyn jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrumen pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne.

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się zaś, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a więc w tym do kupna akcji) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Należy zauważyć, że w przypadku Opcji, która występuje w ramach programu E. jej (przyszła) wartość zależna jest od instrumentu bazowego w postaci papieru wartościowego, tj. akcji X USA, a samo otrzymanie Opcji nie wiąże się dla uczestnika z opłatami, czy innymi kosztami, regulamin programu E. określa zaś precyzyjnie przyszłe daty wykonania przyznanego uczestnikowi prawa. Należy zatem uznać, że w ramach programu E. pracownik (uczestnik) otrzymuje pochodny instrument finansowy w postaci Opcji.

Niemniej jednak samo przyznanie Opcji pracownikowi (otrzymanie Opcji przez pracownika) w ramach programu E. nie wiąże się z uzyskaniem przez niego w tym momencie jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. Opcja ta nie posiada bowiem na ten moment konkretnego wymiaru finansowego, jest jedynie prawem, które pracownik może zrealizować w przyszłości, do czego może jednak nie dojść, np. w przypadku wycofania się pracownika z udziału w programie E. lub w przypadku ustania zatrudnienia w X Poland. Ponadto, w momencie przyznania (otrzymania) Opcji nie jest znana wartość ani ilość akcji, które mogą zostać w wyniku jej realizacji nabyte. Opcja ta nie funkcjonuje jako towar (usługa), nie można jej nabyć - może jedynie zostać przyznana uczestnikowi w ramach programu E., a pracownik, któremu ją przyznano, nie może nią rozporządzać, w tym w szczególności nie może jej sprzedać lub przekazać innej osobie.

Podsumowując zatem, przyznanie (otrzymanie) Opcji w ramach programu E. nie skutkuje dla uczestnika programu E. (Wnioskodawcy) powstaniem w tym momencie jakiegokolwiek przychodu na gruncie Ustawy o PIT.

Stanowisko, zgodne z powyższym, prezentowane jest w indywidualnych interpretacjach wydawanych z upoważnienia Ministra Finansów w sprawach o zbliżonych stanach faktycznych, przykładowo takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej ("DIS") w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 12 marca 2014 r., sygn. ILPB2/415-1173/13-3/JK, w której uznał, że " (...) brak konkretnego wymiaru finansowego Opcji w momencie ich przyznania Uczestnikom uprawnionym uniemożliwia traktowanie ich w kategorii przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 ww. ustawy." Podobne stanowisko zaprezentował również m.in. DIS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 28 marca 2014 r., sygn. IPPB2/415-40/14-3/MK1.

Ad. 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, Realizacja Opcji (rozumiana jako zakup z Alokowanych Środków akcji X USA w określonym programem terminie za cenę nabycia odpowiadającą 85% ustalonej wartości rynkowej akcji) nie powoduje powstania po stronie Zainteresowanego przychodu podatkowego na ten moment; przychód ten oraz dochód realizuje się w momencie sprzedaży akcji (papierów wartościowych) nabytych w ramach Realizacji Opcji jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7) oraz art. 17 ust. 1 pkt 6) lit. a) Ustawy PIT, gdzie dochód określa się na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1) Ustawy o PIT.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest ugruntowane stanowisko w zakresie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez pracowników w ramach tzw. akcyjnych lub opcyjnych planów motywacyjnych, że samo preferencyjne nabycie akcji w ramach realizacji praw wynikających z takich planów, nie powoduje na ten moment realnego przysporzenia majątkowego dla uczestnika programu, ewentualna korzyść ma w tym momencie charakter jedynie potencjalny, a realne przysporzenie - dochód do opodatkowania realizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia tych akcji przez uczestnika. Takie stanowisko zaprezentował m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny ("WSA") w Warszawie w wyroku z dnia 4 marca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 2462/13), w którym wskazano, że:akcje są papierami wartościowymi inkorporującymi zarówno prawa, jak i obowiązki akcjonariusza w stosunku do spółki będącej emitentem akcji. Moment uzyskania dochodu z akcji nie jest tożsamy z momentem ich nabycia, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku w wyniku nieodpłatnego przekazania akcji w ramach programu motywacyjnego). Cechą papierów wartościowych, jakimi są akcje jest to, iż generują dochód w przyszłości: w postaci dywidendy, czy też w przypadku ich odpłatnego zbycia - w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji. W momencie zaś otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuje dana osoba, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne. (...) Stanowisko uznające jedynie potencjalny charakter dochodu uzyskiwanego w momencie otrzymania akcji potwierdza także treść art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., który stanowi, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów i wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akacji) w spółce nającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, takze umorzenia jednostek uczestnictwa."

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane również w wyroku prawomocnym WSA w Gdańsku z dnia 29 lutego 2012 r. (sygn. akt I SA/Gd 1139/11, utrzymanym w mocy przez Naczelny Sąd Administracyjn (NSA)) z 21 maja 2014 r. sygn. II FSK 1428/12), czy w wyroku NSA z 7 lutego 2014 r. (sygn. akt II FSK 347/12), zgodnie z którym: "nie może bowiem nasuwać wątpliwości, że opodatkowanie dochodu z realizacji planu akcyjnego i planu opcyjnego musi być jednakowe. W obydwu planach beneficjent staje się właścicielem akcji spółki amerykańskiej, a następnie sprzedaje je w obrocie giełdowym. Różnica polega jedynie na tym, że w planie opcyjnym beneficjent w tym samym momencie nabywa i zbywa akcje, natomiast w planie akcyjnym objęcie akcji następuje wcześniej. (...) Beneficjent nie mógł zatem uzyskać innych korzyści z tytułu nabycia akcji (...) niż osiągnięcie dochodu z ich sprzedaży. Należało zatem przyjąć, że realizacja prawa wynikających z opcji polegała na uzyskaniu opodatkowanego dochodu ze sprzedaży akcji. (...) opodatkowanie preferencyjnie nabywanych akcji już w momencie ich nabycia, nie wyłączy spod opodatkowania sprzedaży akcji. Nie ulega bowiem wątpliwości, że osoby uczestniczące w programie motywacyjnym, w sytuacji sprzedaży akcji uzyskają przychody z kapitałów pieniężnych i będą zobowiązane do określenia podstawy opodatkowania, jaką jest różnica pomiędzy kwotą uzyskaną ze sprzedaży, a kwotą po jakiej te akcje zostały nabyte".

Ponadto należy zauważyć, że do absurdu prowadziłaby sytuacja, w której uczestnik programu musiałby najpierw zapłacić podatek w związku z otrzymaniem akcji (nabytej nieodpłatnie lub po preferencyjnej cenie) w ramach realizacji opcji, a później, np. poniósłby na jej sprzedaży stratę, co w rezultacie prowadziłoby do tego, że zapłaciłby podatek dochodowy od transakcji, która pod względem ekonomicznym generowałaby stratę. Oczywistość naruszenia w ten sposób konstytucyjnej zasad proporcjonalności wykazał NSA w wyroku z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12, który - odnosząc się do kalkulacji przedstawionych w skardze kasacyjnej, wskazał, iż "symulacja ta obrazuje też trafność argumentacji Skarżącego, że w przypadku przyjęcia poglądu Ministra Finansów, podatek dochodowy do zapłaty byłby wyższy od uzyskanego dochodu, co oczywiście naruszałoby przywołaną wyżej konstytucyjną zasadę proporcjonalności opodatkowania."

Tę problematykę celnie obrazuje również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2987/13, w którym wskazał, że "należy również zwrócić uwagę, iż cena rynkowa akcji spółek handlowych, zwłaszcza tych notowanych na giełdzie, podlega nieustannym zmianom. Nie można wykluczyć, że nawet w przypadku nabycia lub objęcia akcji po preferencyjnych cenach, a więc poniżej ceny rynkowej, późniejszy spadek wartości rynkowej tych akcji, byłby na tyle znaczący, iż doprowadziłby do sytuacji, w której cena zbycia akcji byłaby niższa niż cena ich nabycia. Wówczas w istocie rzeczy mielibyśmy do czynienia nie z dochodem, lecz ze stratą, ponieważ koszty uzyskani przychodów przewyższałyby uzyskane przychody. Gdyby więc uprzednio, a więc w momencie nabycia akcji nastąpiło już opodatkowanie dochodu rozumianego jako różnica pomiędzy cen rynkową akcji, a ceną (preferencyjną) objęcia lub nabycia tych akcji, to podatnik zapłaciłby podatek, pomimo iż w sensie ekonomicznym i prawnym poniósł stratę, która nie podlegałaby w takim razie odliczeniu od przychodu uzyskanego z innego źródła przychodów."

Ponadto, nie ulega wątpliwości, że ewentualne opodatkowanie podatnika w momencie zakupu akcji po preferencyjnej cenie, a następnie opodatkowanie w momencie sprzedaży tychże akcji, prowadziłoby do podwójnego opodatkowania, co stoi w sprzeczności z normami konstytucyjnymi. Podwóje opodatkowanie dochodu z tego samego źródła (przychód z kapitałów pieniężnych) w okolicznościach niniejszej sprawy naruszałby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP. Konstytucyjna zasada równości wobec prawa obowiązująca we wszystkich sferach funkcjonowania społeczeństwa oznacza więc, że wszystkie charakteryzujące się określoną, istotną cechą podmioty prawa, których dotyczą konkretne normy prawne, traktowane być muszą równo, tzn. według jednakowej miary (tak np. NSA w wyroku z dnia 18 maja 2011 r., sygn. akt II GSK 490/10). Takie stanowisko w sprawach o zbliżonych do niniejszego stanach faktycznych znajduje oparcie w bogatej linii orzeczniczej NSA (wyroki: z dnia 5 października 2011 r. sygn. akt II FSK 517/10; z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12; 7 lutego 2014, sygn. akt II FSK 419/12, 7 lutego 2014 r., sygn. II FSK 419/12). Przyjęcie wykładni, zgodnie z którą przychód (dochód), należy rozpoznać dwukrotnie: raz w momencie nabycia akcji oraz drugi raz w momencie zbycia tychże akcji dyskryminowałoby (co wykazano we wskazanym orzecznictwie NSA) osoby, które nabyły akcje nieodpłatnie.

Osoby takie nie mogłyby wykazać żadnego kosztu uzyskania przychodu, ani w momencie nabycia akcji, ani w momencie ich zbycia. Ustalając podstawę opodatkowania (dochód) przy zbyciu akcji (papierów wartościowych) podatnik może bowiem w oparciu o literalne brzmienie art. 30b ust. 2 pkt 1) Ustawy o PIT obniżyć przychód o wydatki na nabycie papierów wartościowych (art. 23 ust. 1 pk 38) Ustawy o PIT), a tych przecież by nie poniósł. Opodatkowany zostałby więc dochód z nabycia akcji, równy przychodowi z niego, a potem - dochód ze zbycia akcji, ponownie bez jakiegokolwiek kosztu jego uzyskania. Analogiczna sytuacja miałaby miejsce w przypadku nabycia akcji po preferencyjnej cenie (częściowo odpłatnie), jedynie z tą różnicą, że koszty uzyskania przychodów mogłyby zostać rozpoznane jedynie częściowo - w wysokości poniesionych wydatków na zakup akcji (preferencyjnej ceny zakupu).

Ponadto, nie sposób uznać, że przedmiotowy zakup akcji X USA w ramach programu E. z "preferencyjną" cenę ma charakter częściowo nieodpłatnego świadczenia na gruncie Ustawy o PIT, bowiem występuje tu również element świadczenia wzajemnego w postaci alokowania środków przez uczestnika w X USA bez wynagrodzenia (odsetek) z tego tytułu. Pracownik nie może z tych środków korzystać (może je wprawdzie wycofać, jednak nie uzyska wtedy żadnej dodatkowej korzyści za okres, w którym te środki były alokowane, np. w postaci oprocentowania), natomiast X USA ze środków tych korzystać może. Oczywistym być zatem powinno, że "preferencyjna" cena Realizacj Opcji (nabycia akcji) związana jest nierozerwalnie z faktem, iż pracownik dokonuje uprzedniego alokowania środków w X USA. Ponadto, zakup ten (Realizacja Opcji) nie może mieć miejsca dowolnym momencie, a wyłącznie w momentach odgórnie ustalonych w umowie programu E. oraz uzależniony jest od spełnienia określonych warunków, w szczególności istnienia (kontynuowania zatrudnienia w spółce z Grupy X

Ponadto, można wskazać, że program E. cechuje się właściwościami typowymi dla programów lojalnościowych, w ramach których uczestnikom programów przyznawane są rabaty. W przypadki programu E. mamy do czynienia niejako z 15% rabatem od ustalonej wartości rynkowej akcji, w przypadku takich programów, zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne, są zgodne co do tego, iż w przypadku, gdy z programu może korzystać szeroki krąg osób (jak w niniejszej sprawie, gdzie może to być praktycznie każdy pracownik każdej spółki powiązanej z X USA), rabaty taki nie powodują powstania przychodu podatkowego dla uczestnika. Wskazuje się, że przychód nie powstanie wówczas, gdy krąg osób nie jest zamknięty wyłącznie do pracowników spółki udzielającej rabatu - a w niniejszej sprawie bez wątpienia podatnik nie jest pracownikiem X USA. O takin podejściu świadczy, np. interpretacja indywidualna z dnia 16 lutego 2012 r., sygn. akt IPPB2/415-1023/11-2/AK, w której DIS w Warszawie uznał, że " (...) przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe nie ogranicza kręgu uprawnionych do korzystania z rabatu tylko do pracowników Wnioskodawcy, zatem krąg uprawnionych do zakupów z rabatem jest potencjalnie nieograniczony. Jeśli zatem grono beneficjentów - podmiotów korzystających z rabatów nie będzie ograniczone wyłącznie do pracowników, to przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pracowników Wnioskodawcy nie powstanie."

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, w momencie Realizacji Opcji polegającej na nabyciu akcji za 85% ustalonej ceny rynkowej akcji (tekst jedn.: z 15% rabatem) nie powstanie na ten moment przychód do opodatkowania na gruncie Ustawy o PIT. Nie można bowiem mówić o powstaniu przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy w chwili, kiedy nabywa on akcje - tym momencie osoba taka może bowiem dopiero liczyć na potencjalne przychody, jakie wygenerują się w przyszłości (o ile w ogóle powstaną). Wnioskodawca w momencie otrzymania akcji nie ma żadnej pewności co do wysokości przychodu, ani dochodu, gdyż realne przysporzenie, powstanie dopiero w momencie sprzedaży nabytych uprzednio akcji. Co więcej, przysporzenie majątkowe może być znikome lub w ogóle nie powstać w sytuacji, gdy otrzymane akcje stracą swoją wartość (w odniesieniu do momentu kiedy zostały nabyte) zanim zostaną sprzedane przez Wnioskodawcę. Tym samym przysporzenie majątkowe, jakie otrzymuje Wnioskodawca może zostać określone dopiero w momencie sprzedaży akcji, gdyż dopiero wtedy wiadomo czy nabyte preferencyjnie akcje wygenerowały faktycznie zysk.

Ad. 3.

W przypadku uznania przez organ, że stanowisko opisane w odpowiedzi na pytanie nr 2 jest prawidłowe (tekst jedn.: że w momencie Realizacji Opcji po stronie Wnioskodawcy nie powstaje przychód podatkowy), to wówczas w momencie następczej sprzedaży tychże akcji (nabytych uprzednio w ramach Realizacji Opcji), uzyskany dochód ze sprzedaży akcji powinien został określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1) Ustawy o PIT jako różnica między:

* przychodem z kapitałów pieniężnych uzyskanym ze sprzedaży akcji (papierów wartościowych), którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6) lit. a) w związku z art. 17 ust. 2 oraz art. 19 Ustawy o PIT (cena sprzedaży akcji pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia, np. prowizję brokera), oraz

* kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie art. 23 ust. 1 pkt 38 Ustawy o PIT, tj. wydatkam poniesionymi na nabycie akcji (poniesiona cena zakupu akcji oraz ewentualne wydatki związane; zakupem akcji np. prowizja brokera).

W tej sytuacji nie znajdzie zastosowania przepis art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT, który pozwala - w przypadku sprzedaży praw, rzeczy lub innych świadczeń nabytych uprzednio nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie - na uznanie za koszt uzyskania przychodu tej sprzedaży - wartości przychodu; tzw. nieodpłatnego świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatnego, określonego zgodnie art. 11 ust. 2-2b Ustawy o PIT. Skoro w momencie Realizacji Opcji nie powstał przychód, to w przypadku sprzedaży akcji (nabytych uprzednio w ramach Realizacji Opcji) nie byłoby zasadne stosowanie wyżej powołanego przepisu art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT.

W przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy zawarte w odpowiedzi na pytanie nr 2 jest nieprawidłowe, tj. że w momencie Realizacji Opcji powstaje dla Wnioskodawcy - jako uczestnika programu E. - przychód podatkowy, to wówczas:

Ad. 4 pkt a).

Powstały przychód należałoby zakwalifikować do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy o PIT. Jak wskazano w uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania nr 1, Opcja jest przykładem pochodnego instrumentu finansowego. Ustawa o PIT w art. 17 ust. 1 pkt 10 wprost zalicza przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych do przychodów z kapitałów pieniężnych. Z uwagi na fakt, że realizacja praw z Opcji w ramach programu E. polega na nabyciu ("dostawie" instrumentu bazowego) akcji (a nie na otrzymaniu pieniędzy), wartość pieniężną takiego przychodu z tytułu otrzymanego świadczenia w postaci akcji nabytej po preferencyjnej cenie należałoby określić zgodnie z art. 11 ust. 2b w związku z art. 11 ust. 2 lub ust. 2a pkt 4) Ustawy o PIT jako przychód tzw. częściowo nieodpłatnego świadczenia. Żaden bowiem inni przepis Ustawy o PIT nie określa, w jaki sposób ustalić przychód z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych w sytuacji, gdy przychód ten uzyskiwany jest w formie świadczenia w naturze, nieodpłatnego świadczenia czy świadczenia częściowo nieodpłatnego. Zgodnie z ww. przepisem przychód ten określa się jako różnicę pomiędzy wartością świadczenia obliczoną według zasad art. 11 ust. 2 lub ust. 2a, czyli na podstawie rynkowej ceny stosowanej przy obrocie prawami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca ich uzyskania, tj. ceny rynkowej akcji X USA z dnia otrzymania akcji (w ramach realizacji Opcji), a odpłatnością ponoszoną przez podatnika, tj. ceną zakupu akcji X USA poniesioną przez Wnioskodawcę.

Za dochód (podstawę opodatkowania) z Realizacji Opcji należałoby wówczas uznać - stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 3) Ustawy o PIT - różnicę między sumą przychodów uzyskanych tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (czyli wyżej określonym przychodem z tytułu częściowo nieodpłatnego świadczenia) a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a), tj. wydatkami związanymi z nabyciem Opcji (które analizowanej sytuacji wynoszą "zero" z uwagi na fakt, że Opcje przyznawane są uczestnikom bez pobierania jakichkolwiek opłat, czy wynagrodzenia z tego tytułu).

Powyższy dochód podlega opodatkowaniu według 19% stawki PIT, przy czym nie ma obowiązku odprowadzania od tego dochodu zaliczek na podatek w trakcie roku. Dochód ten oraz podatek podlega rozliczeniu i zadeklarowaniu przez podatnika (Wnioskodawcę) w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38, które należy złożyć do urzędu skarbowego po zakończeniu danego roku podatkowego - do 30 kwietnia następnego roku podatkowego - odpowiednio zgodnie z przepisami art. 30b Ustawy o PIT.

Wyżej zaprezentowane stanowisko znajduje oparcie przykładowo w interpretacj indywidualnej DIS w Poznaniu z dnia 9 czerwca 2011 r. (sygn. akt ILPB2/415-271/11-2/JK): "Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (nabycia akcji) stanowią przychód z kapitałów pieniężnych i w myśl postanowień ust. 1b tego artykułu przychód powstaje w momencie realizacji praw wynikających z opcji, tj. nabycia akcji. Podstawą opodatkowania - stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 3 ustawy, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z realizacji praw wynikających z takich opcji (różnica pomiędzy ceną instrumentu bazowego w dniu realizacji a kosztami zakupu akcji), a kosztami uzyskania przychodów określonych w art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy, tj. wydatkami związanymi z nabyciem opcji do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów.

Ad 4. pkt b)

Następcza sprzedaż akcji nabytych w ramach Realizacji Opcji powinna być opodatkowana na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT, z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d, tj. z zastosowaniem kosztów określonych w art. 23 ust. 1 pkt 38 (wydatków na nabycie akcji oraz kosztów określonych w art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT, tj. zaliczeniem do kosztów uzyskania przychodów wartości przychodu z tytułu częściowo nieodpłatnego świadczenia określonego zgodnie z art. 11 ust. 2-2b Ustawy o PIT powstałego na etapie Realizacji Opcji (opisanym w pkt a) powyżej).

Takie stanowisko wynika z konieczności uwzględnienia uprzednio określonego przychodu (dochodu) podlegającego opodatkowaniu na etapie Realizacji Opcji (nabyciu preferencyjnym akcji) przy ustaleniu dochodu do opodatkowania ze sprzedaży tychże akcji celem uniknięcia podwójnego opodatkowania tego samego dochodu.

Jak Wnioskodawca szczegółowo wykazał uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania nr 2 podwójne opodatkowanie dochodu okolicznościach niniejszej sprawy naruszałoby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP.

Ponadto stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest uwzględnienie art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów i dochodu ze sprzedaży akcji nabytych w drodze realizacj opcji w ramach pracowniczych planów motywacyjnych znajduje potwierdzenie w niektórych interpretacjach Ministra Finansów - przykładowo w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z dnia 9 czerwca 2011 r., sygn. akt ILPB2/415-271/11-2/JK, w której DIS uznał, że " (...) przy zbyciu akcj nabytych po preferencyjnej cenie w stosunku do ich ceny rynkowej z dnia nabycia, bądź i sposób nieodpłatny - koszty uzyskania przychodu należy ustalić w oparciu o przepisy art. 23 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...) Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem. W sytuacji, gdy Wnioskodawca nabędzie akcje po cenie wykonania do kosztów uzyskania przychodu ze zbycia przedmiotowych akcji zaliczymy przychód, który uprzednio został opodatkowany jako przychód z tytułu objęcia akcji za opcje lub z tytułu objęcia akcji w ramach SU. Kosztami nabycia akcji będą również inne wydatki poniesione na nabycie, takie jak opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych, itp."

Reasumując, uznanie stanowiska zawartego w odpowiedzi na pytanie nr 2 za nieprawidłowe (tekst jedn.: uznanie, że na moment Realizacji Opcji powstaje przychód podatkowy po stronie Wnioskodawcy) prowadzi do wniosku, że w przypadku następczej sprzedaży akcji nabytych uprzednio w ramach Realizacji Opcji możliwe i zasadne byłoby uwzględnienie jako kosztu uzyskania przychodu tej sprzedaży m.in. wartości kosztu, o której mowa w art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT.

Na koniec, Wnioskodawca pragnie wskazać, że wyłącznie uznanie stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na pytanie nr 2 (tekst jedn.: w konsekwencji na pytanie nr 3) zdaje test zgodności stosowania prawa podatkowego z konstytucyjnymi zasadami opodatkowania (wariant B w poniższych przykładach).

Jako przykład, należy porównać rachunek ekonomiczny czterech możliwych wariantów w dwóch sytuacjach rynkowych. Dla uproszczenia rachunku, przykład obejmuje wyłącznie cen zakupu sprzedaży akcji.

Wariant A - podatnik nabywa akcje po cenie odpowiadającej wartości rynkowej, nie uzyskuje przychodu w momencie nabycia akcji, następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

Wariant B - podatnik dokonuje zakupu akcji w ramach Realizacji Opcji, nie uzyskuje przychodu, ani dochodu w momencie Realizacji Opcji (preferencyjnego zakupu akcji), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

Wariant C - podatnik dokonuje zakupu akcji w ramach Realizacji Opcji, uzyskuje przychód i dochód w momencie Realizacji Opcji z kapitałów pieniężnych (wartość częściowo odpłatnego świadczenia), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT bez uwzględnienia art. 22 ust. 1d.

Wariant D - podatnik dokonuje zakupu akcji w ramach Realizacji Opcji, uzyskuje przychód i dochód w momencie Realizacji Opcji z kapitałów pieniężnych (wartość częściowo odpłatnego świadczenia), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustaw o PIT z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d.

W przypadku, gdy podatnik sprzedaje akcje po cenie wyższej niż cena zakupu, wprost widać, że w wyniku zastosowania Wariantu C następuje podwójne opodatkowanie, co obrazuje poniższa tabela:

Tabela: załącznik PDF, str. 15

Wariant C jest zatem oczywiście sprzeczny z zasadami prawa podatkowego i nie można go w ogóle brać pod uwagę.

Z powyższego przykładu można by wywnioskować, że rachunek ekonomiczny Wariantu D jest zbieżny z rachunkiem ekonomicznym Wariantu B, jednak nie w każdej sytuacji wniosek ten byłby prawidłowy. Zasada ta nie sprawdzałaby się bowiem w przypadku, w którym podatnik sprzedałby akcje po cenie równej cenie zakupu (lub niższej od ceny zakupu), co obrazuje poniższa tabela:

Tabela: załącznik PDF, str. 15

Oto bowiem dochodzimy do wniosku, że w przypadku zastosowania Wariantu D, gdyby podatnik realnie nie uzyskał dochodu (lub nawet poniósł stratę) ze sprzedaży akcji, i tak musiałby zapłack podatek z Realizacji Opcji, co wprost przeczy konstytucyjnej zasadzie proporcjonalności opodatkowania.

Wnioskodawca zdaje sobie oczywiście sprawę, że zakup akcji, których wartość jest zmienna w czasie, wiąże się z ryzykiem, jednak w demokratycznym państwie prawa niemożliwa jest sytuacja, w której państwo wzbogaca się na stracie ponoszonej przez podatnika. Ponadto, charakter takiego opodatkowania wykraczałby poza ogólną zasadę podatku dochodowego (tekst jedn.: opodatkowanie dochodu) przypominałoby bardziej pewien rodzaj podatku obrotowego, w którym opodatkowany byłby sam fakt zakupu i sprzedaży akcji. Powyższego nie neguje przewidziana przez art. 9 ust. 3 Ustawy o PIT możliwość rozliczania straty poniesionej przy sprzedaży akcji, bowiem podatnik może tej straty nie "wykorzystać", jeżeli nie będzie w kolejnych latach wykonywał podobnych transakcji (lub równie będzie wykazywał straty z tego tytułu).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego jest:

* prawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 1 i 4 lit. a;

* nieprawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 2 i 4 lit. b;

* bezprzedmiotowe - w odniesieniu do pytania nr 3.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że przychodem podatkowym będzie również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca, będący osobą o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce, jest uczestnikiem planu (programu) motywacyjnego E., organizowanego przez spółkę prawa amerykańskiego. Zgodnie z regulaminem E. uczestnictwo w programie jest dobrowolne dla każego pracownika. Wyrażając zgodę na przystąpienie do ww. programu E. pracownik zawiera z X USA umowę (każdorazowo na okres danej edycji programu), na mocy której zgadza się przekazywać do X USA przez okres danej edycji określoną część swojego wynagrodzenia za pracę uzyskiwanego od X Poland (nie więcej niż 10% wynagrodzenia, przy czym technicznie dokonywane jest to poprzez comiesięczne potrącenia z wynagrodzenia netto pracownika); dalej: "Alokowane środki". W zamian za powyższe pracownikowi - uczestnikowi programu E. - w dniu rozpoczęcia danej edycji programu przyznawana jest opcja dająca prawo do zakupu akcji X USA (dalej: "Opcja") w określonych regulaminem - przyszłych terminach stanowiących daty realizacji Opcji, tzw. Exercise Date (obecnie jest to data następująca po upływie każdorazowo 6 miesięcy od rozpoczęcia danej edycji programu, tj. 15 listopad oraz 15 maj lub - jeżeli te dni są w rozumieniu prawa amerykańskiego dniami wolnymi - następne dni robocze, jednak terminy te mogą ulec w przyszłości zmianie) - po ustalonej w programie cenie zakupu, przy czym zakup akcji sfinansowany może być wyłącznie za kwotę odpowiadającą wartości Alokowanych Środków. Samo przyznanie Opcji uczestnikowi programu E. oraz posiadanie Opcji nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi przywilejami, w szczególności posiadacz Opcji nie jest traktowany jak posiadacz akcji, czyli m.in. nie jest uprawniony do otrzymywania dywidendy i nie przysługuje mu prawo głosu. Uczestnikowi programu nie przysługuje również prawo do rozporządzania Opcją w sposób inny niż realizacja Opcji (w szczególności nie może on sprzedawać lub przekazywać Opcji innym osobom). Realizacja Opcji przez uczestnika programu E. w określonych regulaminem dniach polega na nabyciu akcji X USA (za równowartość Alokowanych Środków) za cenę zakupu odpowiadając 85% ustalonej rynkowej wartości akcji X USA (tzw. Fair Market Value) obowiązującej w dacie rozpoczęcia edycji programu lub w dacie realizacji Opcji, którakolwiek z tych wartości okaże się niższa (dalej: "Realizacja Opcji"). Od momentu odpowiedniego zaewidencjonowania nabytych akcj przez X USA (lub wyznaczonego agenta X USA) pracownik staje się akcjonariuszem X USA, co wiąże się z uzyskaniem praw przysługujących akcjonariuszom, w tym w szczególności prawem do dywidendy lub do zbycia akcji. Ponadto, przyznane Zainteresowanemu Opcje mogą być uznane za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca stoi na stanowisku, że spełniają one definicję z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, tj. stanowią inny instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest papier wartościowy.

W tym miejscu wskazać należy, że samo przyznanie Opcji - po spełnieniu warunków programu - nie rodzi skutku w postaci powstania przychodu. Otrzymanie wskazanych w treści wniosku Opcji w ramach programu motywacyjnego nie stanowi częściowo odpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest bowiem związane z jakimkolwiek przysporzeniem w majątku osoby otrzymującej instrumenty finansowe. Wnioskodawca wskazał bowiem, że samo przyznanie Opcji uczestnikowi programu E. oraz posiadanie Opcji nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi przywilejami, w szczególności posiadacz Opcji nie jest traktowany jak posiadacz akcji, czyli m.in. nie jest uprawniony do otrzymywania dywidendy i nie przysługuje mu prawo głosu. Uczestnikowi programu nie przysługuje również prawo do rozporządzania Opcją w sposób inny niż realizacja Opcji (w szczególności nie może on sprzedawać lub przekazywać Opcji innym osobom).

Natomiast w odniesieniu do skutków podatkowych związanych z realizacją praw wynikających z otrzymanych w ramach programu Opcji stanowiących pochodne instrumenty finansowe wyjaśnić należy, że w myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 tej ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1b ww. ustawy, za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

Z kolei, w myśl art. 5a pkt 13 ww. ustawy podatkowej, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych - oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94, z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

a.

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b.

instrumenty rynku pieniężnego,

c.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,

d.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e.

opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,

f.

niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g.

instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h.

kontrakty na różnicę,

i.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Dodatkowo, zgodnie z art. 3 pkt 28a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ilekroć w ustawie jest mowa o instrumentach pochodnych - rozumie się przez to opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, że ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego, wskaźnika rentowności, wskaźnika finansowego itp.

Stosownie do powołanych wyżej przepisów oraz przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego, należy stwierdzić, że w związku z realizacją Opcji stanowiących pochodne instrumenty finansowe Wnioskodawca osiągnie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w cytowanym powyżej art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodem tym będzie wartość nabytych akcji w części za którą odpłatności nie ponosił Zainteresowany.

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie natomiast z art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a - osiągnięta w roku podatkowym.

W realiach badanej sprawy nie wystąpi koszt uzyskania przychodu z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych, ze względu na fakt, że Zainteresowany nie poniósł żadnych wydatków na ich nabycie, bo jak wskazał Wnioskodawca Opcje przyznawane są Uczestnikom bez pobierania jakichkolwiek opłat czy wynagrodzenia z tego tytułu. Skoro zatem brak jest podstaw do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu to wartość dochodu będzie odpowiadać kwocie przychodu.

Dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c (art. 30b ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych następczej sprzedaży akcji nabytych w drodze Realizacji Opcji, stwierdzić należy, co następuje.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Stosownie do art. 22 ust. 1d ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy lub praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, w związku z którymi, zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, został określony przychód, a także w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy, praw lub innych świadczeń będących przedmiotem wykonania świadczenia niepieniężnego, o którym mowa w art. 14 ust. 2e i 2f, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji dokonanej zgodnie z odrębnymi przepisami, jest odpowiednio:

1.

wartość przychodu określonego na podstawie art. 11 ust. 2 i 2a albo

2.

wartość przychodu określonego na podstawie art. 11 ust. 2b powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń, albo

3.

równowartość wierzytelności (należności) uregulowanej przez wykonanie świadczenia niepieniężnego (w naturze), o którym mowa w art. 14 ust. 2e i 2f, pomniejszonej o naliczony w związku z przekazaniem tego świadczenia niepieniężnego podatek od towarów i usług

- pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1.

Z kolei, w myśl art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c.

Z brzmienia cytowanego wyżej art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że ma on zastosowanie do przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych rzeczy lub praw, czy świadczeń w związku z którymi określony został przychód.

W rozpatrywanej sprawie nie ustalono przychodu w związku z nieodpłatnym nabyciem akcji, lecz przychód ustalono w związku z innym zdarzeniem, a mianowicie z Realizacją Opcji, którym to przychodem jest wartość uzyskanych akcji w części, za którą Wnioskodawca nie poniósł odpłatności.

Zatem brak jest podstaw, aby - opierając się na przepisie art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychód z tytułu zbycia akcji można było pomniejszyć o przychód z tytułu Realizacji Opcji.

Nadmienić należy, że Wnioskodawca do kosztów uzyskania przychodu może zaliczyć - zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 - wyłącznie wartość wydatkowych środków na nabycie akcji (Alokowanych Środków).

Wobec powyższego, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanego, w myśl którego dochód ze sprzedaży akcji należy określić zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należało uznać za nieprawidłowe.

Ze względu na fakt, że w odpowiedzi na pytanie nr 2 wskazano, iż w momencie Realizacji Opcji po stronie Zainteresowanego powstanie przychód podatkowy - odpowiedź na pytanie nr 3 stała się bezprzedmiotowa.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę pism organów podatkowych, jak również orzeczeń sądów administracyjnych, tut. Organ wskazuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy:

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji;

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl