ILPB2/436-97/09-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 4 czerwca 2009 r. (data wpływu 8 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 8 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej: spółka), jest spółką z siedzibą w Polsce. W 2009 r. spółka zawarła umowę pożyczki, ze wspólnikiem. Pożyczki udzielono z własnych środków spółki pochodzących ze sprzedaży nieruchomości. Pożyczka została wypłacona wspólnikowi częściowo gotówką, a częściowo na jego rachunek bankowy.

Spółka jest czynnym podatnikiem VAT. Poza tą pożyczką spółka nie udzielała innych oprocentowanych pożyczek, ale nie wyklucza, że w przyszłości będzie udzielała oprocentowanych pożyczek innym podmiotom. Zgodnie z zawartą umową pożyczkobiorca zobowiązany jest do zapłaty pożyczkodawcy odsetek od udzielonej pożyczki. Udzieloną pożyczkę Wnioskodawca potraktował jako usługę pośrednictwa finansowego podlegającą podatkowi od towarów i usług.

Zajęciu takiego stanowiska nie sprzeciwia się fakt, iż zakres działalności Spółki ujawniony w KRS nie obejmuje tej kategorii działalności, zgodnie bowiem z art. 5 ust. 2 ustawy o VAT czynności określone w ust. 1 przywołanego powyżej przepisu podlegają opodatkowaniu tym podatkiem niezależnie od tego czy zostały one wykonane zgodnie z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Dla opodatkowania zatem podatkiem VAT przedmiotowej czynności nie ma znaczenia, czy została ona wymieniona w umowie spółki pożyczkodawcy w kategoriach zakresu przedmiotowego jej działalności jeżeli jest wykonywana w ramach samodzielnej działalności gospodarczej w okolicznościach, o których mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Definiując w tym przepisie podjecie działalności gospodarczej ustawodawca stwierdził iż obejmuje ona "wszelką działalność <...> usługodawców <...>, również wówczas, gdy czynność wykonana została jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy". Należy stwierdzić, że częstotliwość wskazana w wyżej przytoczonym przepisie ustawy VAT odnosi się do całości działalności podatnika, a nie jej rodzajów. Z uwagi na fakt, że pożyczkodawca prowadzi działalność gospodarczą w sposób częstotliwy nie ulega wątpliwości, iż poszczególne rodzaje czynności dokonywane w ramach tej działalności powinny podlegać regulacjom zawartym w ustawie VAT, nawet jeżeli dany rodzaj działalności został wykonany kilkurazowo. Nie ma tu znaczenia sporadyczność czynności. Potwierdzeniem takiego stanowiska jest fakt, iż zgodnie z art. 90 ust. 6 ustawy o VAT sporadyczne transakcje w zakresie pośrednictwa finansowego mogą zostać pominięte przy obliczeniu obrotu podatnika dla proporcji rozliczania podatku naliczonego. Oznacza to, że także czynności sporadyczne podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Gdyby czynności sporadyczne wykonywane przez podatnika podatku VAT nie podlegały opodatkowaniu tym podatkiem, ustawodawca nie wprowadzałby dodatkowego zastrzeżenia, że tego rodzaju czynności mogą zostać pominięte przy liczeniu proporcji.

W oparciu o wyżej przytoczone przepisy prawa i argumenty Wnioskodawca stwierdza, że czynność zaciągnięcia oprocentowanej pożyczki pieniężnej od podmiotu będącego podatnikiem VAT podlega opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie pożyczkodawcy i w konsekwencji na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o p.c.c. pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych po stronie pożyczkobiorcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynność cywilnoprawna polegająca na udzieleniu przez Wnioskodawcę będącego czynnym podatnikiem VAT oprocentowanej pożyczki pieniężnej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450, Nr 176, poz. 1238 oraz 2008 r. Nr 209, poz. 1319 z późn. zm.), czy też nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 powołanej ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynność udzielenia oprocentowanej pożyczki pieniężnej przez pożyczkodawcę, który jest czynnym podatnikiem VAT, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o p.c.c.), ponieważ z tytułu tej transakcji pożyczkodawca świadczy usługę pośrednictwa finansowego podlegającą podatkowi od towarów i usług (zwolnioną od tego podatku).

Takie stanowisko potwierdzają też przepisy prawa oraz stosowana przez organy podatkowe praktyka.

W opinii Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c., w tym umowy pożyczek, przy czym zgodnie z art. 4 pkt 7 wymienionej ustawy przy umowie pożyczki obowiązek podatkowy obciąża pożyczkobiorcę. Na podstawie jednak art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o p.c.c. wyłączone z opodatkowania są czynności cywilnoprawne, w których przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona. Zdaniem Wnioskodawcy, udzielenie przez pożyczkodawcę będącego podatnikiem VAT oprocentowanej pożyczki pieniężnej innemu podmiotowi jest świadczeniem przez pożyczkodawcę usługi, na rzecz pożyczkobiorcy, oznaczonej w PKWiU w sekcji J "Usługi pośrednictwa finansowego" symbolem PKWiU 65.22. 10-00.00 jako "usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym". Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 powołanej ustawy świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Cechą odpłatności jest istnienie bezpośredniego związku o charakterze przyczynowym pomiędzy otrzymaną zapłatą (wynagrodzeniem) a wykonanym świadczeniem - w tym przypadku usługą. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Udzielenie przez Wnioskodawcę oprocentowanej pożyczki pieniężnej z obowiązkiem jej zwrotu przez pożyczkobiorcę w ustalonym umową terminie wraz z należnym wynagrodzeniem w postaci odsetek za korzystanie z udostępnionego kapitału - spełnia w ocenie Wnioskodawcy kryterium do uznania tej czynności za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki.

Stosownie do art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy zakresem przedmiotowym ustawy objęte są również zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W praktyce największe znaczenie, zarówno w obrocie gospodarczym jak i nieprofesjonalnym, mają pożyczki pieniężne. Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile o zaznaczenie samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Zauważyć jednak należy, że w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się zakresie przedmiotowym ustawy, np. umowa pożyczki jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Artykuł 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi bowiem, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez "podatek od towarów i usług" rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych "państwo członkowskie" to państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Jednakże o wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w 2009 r. Spółka - jako pożyczkodawca zawarła ze swoim wspólnikiem umowę oprocentowanej pożyczki. Jak wskazano pieniądze będące przedmiotem pożyczki pochodziły ze środków własnych Spółki uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości. Jest to pierwsza oprocentowana pożyczka jakiej Wnioskodawca udzielił, jednakże nie wyklucza On udzielania takich pożyczek w przyszłości. Z uwagi na fakt, że Zainteresowany jest czynnym podatnikiem podatku VAT ww. pożyczka została potraktowana przez Niego jako usługa pośrednictwa finansowego podlegająca podatkowi od towarów i usług.

Reasumując, stwierdzić należy, że tutejszy organ podatkowy - zgodnie ze złożonym wnioskiem - nie rozstrzyga w niniejszej interpretacji, czy umowa pożyczki jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Jeżeli zatem przedmiotowa czynność udzielenia wspólnikowi pożyczki - jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub korzysta ze zwolnienia od tego podatku, pożyczka ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno