ILPB2/436-88/08-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, reprezentowanej przez doradcę podatkowego, przedstawione we wniosku z dnia 5 sierpnia 2008 r. (data wpływu 28 sierpnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej - jest prawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 7 sierpnia 2006 r., na podstawie wydanych decyzji, Wnioskodawczyni otrzymała w drodze objęcia spadku po zmarłych dziadkach, część udziału w lokalu stanowiącym odrębną nieruchomość, o łącznej powierzchni użytkowej 81,85 wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego gruntu i własności budynku wynoszącym 1/100.

Od przedmiotowego nabycia w drodze spadku nie został pobrany podatek od spadków i darowizn, ponieważ Zainteresowana skorzystała z ulgi, określonej w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn przysługującej osobom zaliczonym do I grupy podatkowej. Wnioskodawczyni złożyła stosowne oświadczenie przed naczelnikiem właściwego urzędu skarbowego o łącznym spełnieniu warunków uprawniających Ją do skorzystania z przedmiotowej ulgi, m.in. iż będzie zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego - jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynku, albo od dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego (zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

W dniu 2 lipca 2008 r. Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży wyżej określonego udziału w prawie do lokalu mieszkalnego. Sprzedaż nastąpiła przed upływem 5 lat od dnia objęcia spadku.

Sprzedaż przedmiotowego prawa przed upływem 5 lat od dnia nabycia podyktowana była zaistnieniem wyjątkowej sytuacji, w której znalazła się Zainteresowana. Jednocześnie wskazuje Ona, iż złożyła stosowne oświadczenie przed naczelnikiem właściwego urzędu skarbowego, o dokonaniu sprzedaży przedmiotowego prawa spowodowanej zaistnieniem wyjątkowej sytuacji spadkobierców, przedstawiając szczegółowo sytuację, w której się znalazła.

Wnioskodawczyni wyjaśnia m.in. iż spadkobiercy, którzy są rodzeństwem, są młodymi ludźmi, stanu wolnego, w przedziale wieku pomiędzy 23 - 27 lat. Troje z nich jest w trakcie odbywania studiów. Wobec powyższego Zainteresowana nie potrafiła zamieszkiwać wspólnie na czteropokojowym mieszkaniu z jedną łazienką, balkonem, w którym pokoje są bardzo małe wraz z pozostałymi domownikami. Mieszkanie wymagało również gruntownego remontu. Rodzeństwo nie do końca umiało porozumiewać się w tej kwestii. Dużym dyskomfortem dla Niej, jako młodej osoby był brak centralnego ogrzewania - mieszkanie posiada bowiem system ogrzewania w postaci pieców kaflowych. Ustalenie nawet tak prostych spraw, jak dyżury palenia w piecu wywoływały konflikty pomiędzy rodzeństwem. Jednocześnie każde z rodzeństwa planuje założenie rodziny, a wspólne mieszkanie na takiej małej powierzchni dodatkowo uniemożliwia im kontakty towarzyskie.

Zainteresowana podaje, że oświadczyła przed naczelnikiem właściwego urzędu skarbowego, iż przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości przeznaczony zostanie na zakup innego mieszkania - lokalu mieszkalnego, składającego się z czterech pokoi, korytarza, kuchni, skrytki i łazienki z w.c., dwóch balkonów, o łącznej powierzchni wynoszącej 93,20 (dziewięćdziesiąt trzy i 20/100). Nie mając dostatecznych funduszy na zakup odrębnego mieszkania (własnego), Wnioskodawczyni zdecydowała się nadal mieszkać z rodzeństwem, ale zakupiono mieszkanie znacznie większe i bardziej odpowiadające potrzebom młodych ludzi. Nowe mieszkanie posiada cztery pokoje, które są bardziej przestronne i lepiej rozplanowane, dwa balkony oraz piec gazowy. Mieszkanie jest po istotnym remoncie. Wyremontowana została kuchnia i łazienki. Wymienione zostały okna. Zakup większego mieszkania, przede wszystkim lepiej rozplanowanego (4 większe pokoje) umożliwi Zainteresowanej chociaż na bieżąco sprawne funkcjonowanie w życiu. Zdaniem Wnioskodawczyni - da możliwość indywidualnego uczenia się - co do tej pory było niemożliwe. Posiadanie przez każdego z podatników własnego pokoju umożliwi normalne poruszanie się w życiu z zachowaniem poszanowania intymności. Posiadanie dwóch balkonów, dodatkowej skrytki, pieca gazowego jest również argumentem znaczącej wagi.

Wobec powyższego, Wnioskodawczyni wskazuje, iż pragnie uzyskać potwierdzenie słuszności prezentowanego przez siebie stanowiska, co do zakresu i sposobu interpretowania prawa podatkowego w obrębie podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym zadano następujące pytania w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. 04 Nr 142 poz. 1514 z późn. zm.), w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nie przekraczającej 110 m ² pow. użytkowej budynku lub lokalu.

Natomiast stosownie do art. 16 ust. 2 powołanej ustawy ulga, o której mowa wyżej, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

Natomiast w świetle art. 16 ust. 7 powołanej ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji m.in. zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia.

Jak wynika z powyższego przepisu przesłanką warunkującą zachowanie prawa do ulgi, jest konieczność zmiany miejsca zamieszkania. Zdaniem Wnioskodawczyni, wyjątkowa sytuacja, w której się znalazła spełnia przesłankę z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym zachowuje Ona prawo do ulgi w podatku od spadków i darowizn, pomimo sprzedaży przedmiotowego prawa nabytego w drodze spadku, przed upływem 5 lat od dnia objęcia spadku. Zainteresowana spełniła też drugą przesłankę z art. 16 ust. 7 dokonując zakupu innego lokalu mieszkalnego. Nabycie nastąpiło nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia. Wnioskodawczyni złożyła też stosowne oświadczenie przed naczelnikiem właściwego urzędu skarbowego, przedstawiając argumenty analogiczne jak w punkcie F wniosku ORD-IN, stanowiącego wyczerpujące przedstawienie zaistniałego stanu faktycznego.

Wobec powyższego, Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż zachowała prawo do ulgi w podatku od spadków i darowizn. W przypadku sprzedaży przed upływem 5 lat mieszkania nabytego w drodze spadku (nabycie nastąpiło przed 31 grudnia 2006 r.), która to sprzedaż była uzasadniona koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego mieszkania nastąpiło w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia. Jednocześnie przytoczone przez Wnioskodawczynię argumenty uzasadniające zaistnienie konieczności zmiany miejsca zamieszkania, istotnie zostały przez Zainteresowaną uznane za spełniające warunek zachowania prawa do ulgi, zgodnie z art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Ponieważ nabycie ww. nieruchomości w drodze spadku nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Stosownie do art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym:

* w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,

* w drodze spadku przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,

* w drodze spadku przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, sprawujące przez co

najmniej dwa lata opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie umowy zawartej z nim przed organem gminy,nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m ² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Według zapisu art. 16 ust. 2 ww. ustawy z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

W myśl art. 16 ust. 7 omawianej ustawy - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - nie stanowi jednak podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Analiza treści powołanego przepisu wskazuje więc, że ustawodawca określił dwa warunki, które należy spełnić łącznie, aby podatnik, któremu przysługiwała omawiana ulga, nie utracił jej wskutek zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat.

Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co należy rozumieć przez "konieczność zmiany warunków mieszkaniowych" należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości, wreszcie zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące "konieczność zmiany warunków mieszkaniowych" nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytym w spadku mieszkaniu.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jest jednym z czterech spadkobierców, którzy nabyli przedmiotową nieruchomość na współwłasność. Ponadto z uwagi na brak środków finansowych jest Ona zmuszona zamieszkiwać wspólnie z trojgiem Swojego rodzeństwa. Tymczasem - jak wskazuje Wnioskodawczyni - nabyte w spadku mieszkanie składało się z czterech bardzo małych pokoi, nie posiadało instalacji centralnego ogrzewania i wymagało przeprowadzenia gruntownego remontu. Natomiast nowe mieszkanie nabyte w terminie określonym w art. 16 ust. 7 ww. ustawy ma większą powierzchnię, posiada m.in. cztery bardziej przestronne i lepiej rozplanowane pokoje oraz instalację centralnego ogrzewania. Jest też po gruntownym remoncie. Tym samym lokal ten - zdaniem Wnioskodawczyni - bardziej odpowiada potrzebom młodych ludzi.

Reasumując, stwierdzić należy, że w sytuacji przedstawionej we wniosku Spadkobierczyni spełnia oba warunki uprawniające Ją do zachowania ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. konieczności zmiany warunków mieszkaniowych i nabycia innego lokalu mieszkalnego nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

W kwestii pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w dniu 21 listopada 2008 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/415-551/08-2/WM.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.