ILPB2/436-86/10-2/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 7 kwietnia 2010 r. (data wpływu 15 kwietnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia udziału we współwłasności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 kwietnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia udziału we współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

x 1995 r. wspólnicy nabyli w formie aktu notarialnego nieruchomość położoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nieruchomość została nabyta z majątków odrębnych kupujących. W tym czasie ww. osoby były jednocześnie wspólnikami w spółce cywilnej (spółka przekształciła się później w spółkę jawną). W związku za śmiercią w dniu x 1996 r. jednego ze wspólników, w prawa i obowiązki wspólnika wstąpiła jego żona - Wnioskodawczyni. Na przedmiotowej nieruchomości wspólnicy w 1998 r. wybudowali budynek handlowo-biurowy, budynek magazynowy oraz inne budowle i urządzenia trwałe (ogrodzenie, drogi, oświetlenie, sieć energetyczną i kanalizacyjną) o łącznej wartości 1 259 601,00 zł Środki na wybudowanie ww. budynków i budowli pochodziły: 373 520,92 zł ze środków obrotowych spółki, kwota 886 080,00 zł ze środków prywatnych po opodatkowaniu dochodu wspólników.

Uchwałą wspólników z dnia x 1999 r. (aneks nr xdo umowy Spółki) wspólnicy wnieśli wartość wybudowanego majątku w kwocie 886 080,00 w formie aportu do majątku wspólnego wspólników.

Spółka zakwalifikowała wybudowany majątek jako budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie i rozpoczęła ich amortyzację.

Nieruchomość gruntowa pozostała i pozostaje do dzisiaj własnością prywatną wspólników, spółka korzysta z niej na podstawie zawartych umów najmu (najem prywatny).

W związku z prowadzeniem przez jednego ze wspólników działalności konkurencyjnej pozostali wspólnicy wystąpili do sądu o wykluczenie go ze spółki. W wyroku z dnia x 2008 r. Sąd Okręgowy stwierdził naruszenie zakazu konkurencji i wyłączył wspólnika ze spółki. W związku z powyższym spółka zobowiązana była do sporządzenia bilansu w wartości zbywczej. Spółka zleciła wycenę biegłemu rzeczoznawcy. Ponieważ występujący wspólnik nie zgadzał się z wyceną, sprawa o określenie wartości zbywczej Spółki trafiła do sądu, gdzie toczy się nadal.

Niezależnie od toczącego się postępowania w sprawie ustalenia wartości spłaty wykluczonego wspólnika, pozostali wspólnicy wnieśli sprawę do Sądu o zniesienie współwłasności na nieruchomości.

Zgodnie z protokołem Sądu Rejonowego z dnia x 2010 r. zawarto ugodę, zgodnie z którą występujący wspólnik przysługujący mu udział w nieruchomości wynoszący 1/3 przeniósł w całości na Wnioskodawczynię.

Zainteresowana zobowiązała się tytułem spłaty zapłacić na rzecz występującego wspólnika kwotę 1 310 000 zł, z czego 666 667 zł tytułem spłaty za grunt i 643 333 zł tytułem spłaty za budynki.

W dniu x 2010 r. Wnioskodawczyni przekazała na rachunek bankowy występującego wspólnika kwotę 666 667 zł. Na powyższą czynność została sporządzona deklaracja p.c.c.-3, w której za podstawę opodatkowania przyjęto kwotę 666 667 zł oraz wykazano 2% podatek w wysokości 13 333 zł.

Kwotę 643 333 zł tytułem spłaty za budynki dokonała Spółka, z uwagi na to, że wspólnicy spółki w drodze uchwały wyrazili zgodę na przystąpienie do długu i spłatę występującego wspólnika w części dotyczącej wartości budynków. Jednocześnie Zainteresowana zobowiązała się w terminie jednego roku do geodezyjnego podziału przedmiotowej nieruchomości, zakładającego odłączenie 1/3 powierzchni niezabudowanej nieruchomości. Na wydzielonej nieruchomości nie będzie budynków i budowli.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni prawidłowo obliczyła podstawę opodatkowania i kwotę podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zniesienia współwłasności.

Zdaniem Wnioskodawczyni, kwota podatku została określona prawidłowo.

Sądowym postępowaniem o zniesienie współwłasności nieruchomości objęty był grunt łącznie z dokonanymi nakładami (budynkami). Zgodnie bowiem z wyrażoną w art. 48 kodeksu cywilnego zasadą superficies solo cedit, do części składowych gruntu należą budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane. Uczestnikami postępowania sądowego byli wyłącznie współwłaściciele przedmiotowej nieruchomości, natomiast spółka jawna, nie mając legitymacji procesowej, nie uczestniczyła w tym postępowaniu. Tym samym, pomimo tego że budynki i budowle w całości zostały ujawnione w księgach rachunkowych Spółki i stanowią jej majątek, w postępowaniu sądowym brak było prawnej możliwości zobowiązania Spółki do spłaty 1/3 wartości budynków na rzecz ustępującego współwłaściciela skoro, jak wspomniano wcześniej, Spółka nie była uczestnikiem postępowania, ani też stroną zawartej ugody sądowej. Jednak bezspornie obowiązkiem spłaty części wartości budynków winna być obciążona Spółka jawna, jako beneficjent przysporzenia majątkowego jakim był wkład niepieniężny obejmujący wartość nakładów budowlanych i skoro do jej majątku w konsekwencji w całości przynależą budynki wykorzystywane przez Spółkę w jej działalności gospodarczej. Dodatkowo, obowiązek spłaty udziału kapitałowego wyłączonego wspólnika spoczywa na spółce jawnej, a wartość budynków (wkład niepieniężny) stanowi także część wartości udziału kapitałowego (art. 50 i art. 65 k.s.h.). Treść ugody odzwierciedla ten tok rozumowania, skoro Sąd w przyjętej ugodzie podzielił wartość spłaconego udziału na część dotyczącą gruntu oraz część dotyczącą budynków.

W przeciwnym razie - w wyniku rozliczenia jednego ze współwłaścicieli i dokonania spłaty - ten kto dokonał spłaty stałby się "właścicielem" tej części majątku spółki.

Kluczowe znaczenia jurydyczne dla oceny charakteru prawnego poczynionych nakładów ma art. 28 k.s.h. (w zw. z art. 8 k.s.h.). Skoro, majątkiem spółki jest wszelkie mienie (w myśl art. 44 k.c. własność i inne prawa majątkowe) wniesione do spółki jako wkład oraz nabyte w toku działalności, to przedmiotowe budynki stanowią prawa majątkowe Spółki, jako rezultat wniesienia wkładów niepieniężnych w części oraz nabycia/wytworzenia ze środków własnych w pozostałym zakresie - co więcej stanowią niezależny od gruntu majątek Spółki. W tym zakresie zasada, o której mowa w art. 48 k.c. doznaje ograniczenia. Podobnie na gruncie prawa podatkowego reguła ta zostaje w sposób wyraźny wyłączona.

Ustawowe regulacje wprowadzają odrębny od gruntu środek trwały w postaci budynków i budowli wzniesionych na cudzym gruncie. Opisywane budynki są środkiem trwałym Spółki i należą do ww. kategorii. Dlatego też Spółka, za zgodą wspólników wyrażoną w uchwale zawarła porozumienie z Wnioskodawczynią, przystępując do długu w zakresie spłaty wartości budynków na rzecz występującego wspólnika (co stanowi jednocześnie częściową spłatę udziału kapitałowego na rzecz wyłączonego ze spółki wspólnika).

Mając powyższe na uwadze, przyjąć należy, iż podatek od czynności cywilnoprawnych wystąpi dla Wnioskodawczyni w części dotyczącej spłaty gruntu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4 (art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy), a także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 (art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy).

W złożonym wniosku Wnioskodawczyni wskazała, iż w wyniku ugody sądowej dokonano zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, w ten sposób iż występujący wspólnik przeniósł w całości na rzecz Zainteresowanej przysługujący mu udział 1/3 w tej nieruchomości.

Wnioskodawczyni zobowiązała się tytułem spłaty zapłacić na rzecz występującego wspólnika kwotę 1 310 000 zł, z czego 666 667 zł tytułem spłaty za grunt i 643 333 zł tytułem spłaty za budynki. Jednakże przedmiotowa nieruchomość nadal pozostaje współwłasnością Zainteresowanej i drugiego wspólnika.

W związku z powyższym nie można powiedzieć, iż na skutek zawartej ugody doszło do zniesienia współwłasności, a jedynie do zmiany w zakresie struktury własności. Na skutek bowiem zawartej przez współwłaścicieli ugody nastąpiła zmiana wielkości posiadanych przez nich udziałów we współwłasności. Z uwagi na to, że Wnioskodawczyni zapłaciła występującemu wspólnikowi za przeniesiony na Nią udział, należy stwierdzić, iż zawarta ugoda wywołała takie same skutki prawne jak umowa sprzedaży udziału we współwłasności.

Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Obowiązek podatkowy na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy powstaje z chwilą zawarcia ugody.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy określa stawki podatku, które wynoszą od umowy sprzedaży innych praw majątkowych - 1%,

W myśl art. 4 pkt 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega cała wartość rynkowa prawa majątkowego nabytego przez Wnioskodawczynię, a więc zarówno wartość gruntu, jak i budynku.

Podatkiem od czynności cywilnoprawnych opodatkowana jest bowiem ugoda, która wywołuje takie same skutki prawne jak czynność cywilnoprawna - umowa sprzedaży. Zgodnie z treścią tej ugody Zainteresowana nabyła cały udział występującego wspólnika, w skład którego wchodzi zarówno grunt, jak i budynki. Późniejsze przystąpienie do długu spółki nie ma w tym przypadku znaczenia i nie wpływa na zmniejszenie podstawy opodatkowania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy dodać, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.