ILPB2/436-73/10-2/MK - Opodatkowanie PCC cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko S.A., reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 18 marca 2010 r. (data wpływu 23 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 23 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca rozważa skorzystanie z usługi cash poolingu rzeczywistego (dalej jako "Usługa"), którą zamierza wprowadzić do swojej oferty Bank.

Usługa cash poolingu rzeczywistego (tzw. zero-balance cash pooling) jest dedykowana klientom, których struktura organizacyjna przyjmuje postać grupy kapitałowej, odrębnych pod względem prawnym podmiotów gospodarczych, realizujących wspólną politykę finansową oraz koordynujących wzajemne rozliczenia. Cash pooling rzeczywisty może być również wykorzystywany przez podmioty o rozbudowanej strukturze organizacyjnej, a także jednostki szczebla rządowego i samorządowego.

Usługa cash poolingu rzeczywistego, polegająca na fizycznych przepływach środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi (dalej jako "Klienci" albo "Uczestnicy"), pozwala wykorzystać nadwyżki finansowe jednych Uczestników na pokrycie potrzeb pozostałych Uczestników w zakresie finansowania, umożliwiając ich efektywne wykorzystanie. Korzyści odsetkowe uzyskuje się poprzez konsolidację dodatnich i ujemnych sald rachunków biorących udział w procesie. Limity w rachunkach bieżących wykorzystane przez jednych Uczestników są kompensowane nadwyżkami finansowymi zgromadzonymi na rachunkach innych Uczestników.

Oferowana przez Bank usługa cash poolingu rzeczywistego pozwala Klientom, mogącym być zarówno polskim rezydentem jak i nierezydentem podatkowym, na redukcję kosztów i maksymalizację przychodów odsetkowych, a zatem na efektywne zarządzanie środkami finansowymi różnym podmiotom biorącym udział w strukturze lub w ramach wielu rachunków należących do jednego podmiotu.

Usługa jest realizowana w oparciu o Umowę zawartą pomiędzy Bankiem a Uczestnikami, określającą istotne jej postanowienia. Zgodnie z Umową, jeden z Uczestników zostaje wybrany tzw. agentem (dalej jako "Agent"). Podstawę funkcjonowania usługi stanowić będą:

* rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w PLN albo walucie obcej dla Agenta oraz Uczestników, na podstawie odrębnie zawartych umów (dalej jako "Rachunki" w odniesieniu do rachunków Uczestników oraz "Rachunek Główny Agenta" w odniesieniu do Rachunku Agenta),

* rachunek pomocniczy otwarty i prowadzony w PLN albo walucie obcej dla Agenta, służący wyłącznie do przeprowadzania przez Bank rozliczeń związanych z Usługą (dalej jako "Rachunek Pomocniczy Agenta").

W celu wykonania usługi rzeczywistego cash poolingu Bank udzieli Uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie limitów dziennych, tj. kwot do których dyspozycje Uczestników dotyczące Rachunków (w tym także Rachunku Głównego Agenta) będą mogły być realizowane przez Bank w przypadku braku środków dostępnych na tych rachunkach. Ponadto, Bank może udzielić Agentowi, na warunkach określonych w odrębnej umowie, kredytu w rachunku bieżącym.

Jednakże, w żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia Uczestników wobec Banku nie będzie mogła przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności, tj. sumy sald na Rachunkach Uczestników uwzględniającej środki dostępne z tytułu przyznanego, na podstawie odrębnej umowy, kredytu w Rachunku Głównym Agenta.

Właściwa usługa cash poolingu rzeczywistego będzie polegała na codziennym (o określonej w Umowie godzinie) bilansowaniu środków zgromadzonych na Rachunkach Uczestników. w tym celu Bank wykona poniższe operacje:

Bank na podstawie dyspozycji Uczestników może naliczać odsetki należne między Uczestnikami z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych wskutek wdrożenia rozważanej usługi cash poolingu rzeczywistego. Odsetki mogą być naliczane i rozliczane raz w miesiącu przez Bank albo z pominięciem Banku na podstawie odrębnych porozumień zawartych wyłącznie pomiędzy Uczestnikami. Wysokość należnych odsetek naliczana będzie przy zastosowaniu ustalonej w Umowie stawki.

Bank może sporządzać i przekazywać Agentowi za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej wyciągi z informacją o zmianach stanu i ustaleniem salda Rachunku Pomocniczego Agenta z ustaloną przez strony Umowy częstotliwością. Ponadto, Bank prześle Agentowi powiadomienie o saldzie na Rachunku Pomocniczym Agenta na koniec roku kalendarzowego.

Bank będzie co miesiąc pobierał od Klientów opłatę za świadczenie usługi cash poolingu rzeczywistego w ustalonej między stronami wysokości. Dodatkowo, Bank będzie pobierał prowizję przygotowawczą z tytułu zawarcia Umowy, a także za udzielenie lub podwyższenie kwoty limitu, ustaloną jako procent od kwoty limitu lub jego podwyższenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy usługa cash poolingu rzeczywistego, tj. usługa świadczona przez Bank, przedstawiona powyżej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana powyżej struktura cash poolingu rzeczywistego, tj. zarządzanie płynnością finansową, świadczone przez Bank, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej jako "ustawa o p.c.c."), opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych wymieniony w tym przepisie. w opinii Wnioskodawcy świadczona Usługa polegająca na zarządzaniu płynnością finansową (cash pooling rzeczywisty) nie znajduje odpowiednika w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej jako "k.c.") i pozostając umową nienazwaną nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ustawy o p.c.c.

Wnioskodawca uważa, iż celem ustawodawcy tworzącego przedmiotową normę prawną w takiej właśnie postaci, było precyzyjne określenie wszystkich czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natura Usługi, polegającej na zarządzaniu płynnością finansową (cash pooling rzeczywisty), wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej - nie jest to natomiast żadna z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

* Wstąpienia w prawa wierzyciela (subrogacji) - w trybie art. 518 § 1 Kodeksu cywilnego.

* Przejęcia długu - w trybie art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego.

Zatem, nie można w rozważanym przypadku mówić o umowie pożyczki w rozumieniu przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż w ramach wielostronnej, kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, jaką jest przedmiotowa Usługa, dochodzi do powstania wzajemnych wierzytelności/długu pomiędzy Uczestnikami w oparciu o nazwane w Kodeksie cywilnym czynności (tj. subrogację wierzytelności lub przejęcia długu), inne niż umowa pożyczki.

Ponadto, Wnioskodawca zwraca uwagę, iż umowa prowadzenia rachunków w systemie cash poolingu nie może być uznana za pożyczkę ponieważ żadna ze stron nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność drugiej strony określonej ilości pieniędzy, a także żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Wszelkie transfery środków będą wykonywane na podstawie subrogacji wierzytelności/przejęcia długu, w sposób automatyczny. Pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami nie wystąpi stosunek zobowiązaniowy pożyczki, ponieważ Uczestnicy mający na koniec dnia roboczego saldo ujemne na swoich rachunkach, nie będą wiedzieć, ze środków pieniężnych którego Uczestnika został zbilansowany ich rachunek. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji jak i jej przedmiot.

Z konstrukcji umowy cash poolingu wynika, iż zadłużenie pomiędzy Uczestnikami występujące w omawianym przypadku, powstaje początkowo w wyniku, wykorzystania przez nich, udzielanych im limitów dziennych/kredytów przez Bank, a nie przez inne spółki z grupy (tj. innych Klientów). Zatem, jedni Uczestnicy mogą potencjalnie zostać dłużnikami innych Uczestników tylko poprzez zawarcie transakcji subrogacji wierzytelności lub przejęcia długu.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż pomiędzy stronami przedmiotowej umowy cash poolingu nie istnieje stosunek prawny wypełniający definicję pożyczki, określoną w art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.

Podobne stanowisko prezentują również ograny podatkowe w swoich interpretacjach: min. indywidualna interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 lutego 2009 r., nr IPPB5/423-245/08-2/MŚ lub indywidualna interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 lutego 2009 r., nr ref. ITPB3/423-705/08/PS.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż omawiana usługa cash poolingu jako usługa świadczona przez Bank, a nie pozostałe strony Umowy, nie będzie podlegała przepisom o niedostatecznej kapitalizacji, tj. zaliczenie odsetek wypłacanych na podstawie Umowy do kosztów uzyskanie przychodów nie będzie podlegać w Polsce ograniczeniom wynikającym z tej regulacji.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, dotychczasowa praktyka organów statystycznych wskazuje, że czynności polegające na zarządzaniu płynnością finansową w ramach grupy kapitałowej (cash pooling rzeczywisty) stanowią usługę pośrednictwa finansowego świadczoną przez banki.

Wnioskodawcy uważa więc, że jest to dodatkowe potwierdzenie, iż czynności nierozerwalnie związane z przedmiotową Usługą nie mieszczą się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których - w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja "cash poolingu", jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash pooling" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy opisanej we wniosku dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "zero-balance cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym czynności podejmowane przez Spółkę w ramach ww. umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że powołane przez Wnioskodawcę interpretacje indywidualne wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.