ILPB2/436-62/11-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 14 marca 2011 r. (data wpływu 17 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 czerwca 2011 r. (data wpływu 20 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej - jest prawidłowe.

W dniu 17 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie ulgi mieszkaniowej.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 10 czerwca 2011 r. nr ILPB2/436-62/11-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowaną do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 10 czerwca 2011 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 14 czerwca 2011 r.), zaś w dniu 20 czerwca 2011 r. (data nadania: 16 czerwca 2011 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W 2008 r. zmarła ciocia Wnioskodawczyni (siostra jej ojca), a w 2010 r. sąd stwierdził nabycie przez Zainteresowaną, całości spadku (3/4 testament i 1/4 zasiedzenie). Przedmiotem spadku jest nieruchomość (dom o pow. 93 m ² i grunt - 870 m ²). W 2010 r. Wnioskodawczyni opłaciła podatek od spadku korzystając z ulgi na podstawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn (II gr. podatkowa). W przedmiotowym domu Zainteresowana mieszka ponad 40 lat. Oprócz Wnioskodawczyni ww. budynek zamieszkują jej były mąż i dwóch dorosłych synów. W 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała rozwód. Ponieważ wspólne zamieszkiwanie z powodu wielu konfliktów jest bardzo uciążliwe Wnioskodawczyni ma zamiar sprzedać ww. dom przed upływem pięciu lat. Nieruchomość chcą kupić od Wnioskodawczyni jej dwaj synowie po uzyskaniu kredytu hipotecznego. Za równowartość otrzymanej ze sprzedaży kwoty Wnioskodawczyni chciałaby sobie kupić mieszkanie. Odziedziczona nieruchomość jest w bardzo złym stanie i wymaga kapitalnego remontu, tak więc Wnioskodawczyni nie może uzyskać zbyt wygórowanej kwoty, a nie jest wstanie teraz jako wyłączna właścicielka sama zadłużyć się i wyremontować dom. W konsekwencji jak Wnioskodawczyni wskazuje zakup mieszkania i sprzedanie nieruchomości byłyby dla niej jedynym korzystnym wyjściem i rozwiązaniem niezręcznej sytuacji, w której się znajduję.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawczyni, przedstawiony powyżej stan faktyczny spełnia kryteria aby mogła zbyć nieruchomość przed upływem 5 lat nie czyniąc nic niezgodnego z obowiązującym prawem i bez obawy, że poniesie negatywne skutki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Zauważyć należy, że w sytuacji, gdy ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje daty nabycia własności rzeczy i praw majątkowych tytułem dziedziczenia należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) regulującymi sprawy spadkowe.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza więc, że w analizowanej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006 r.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

W myśl art. 16 ust. 2 analizowanej ustawy, ulga, o której wyżej mowa, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

Na tle powyższego stwierdzić należy, że wśród enumeratywnie wymienionych warunków art. 16 ust. 2 ww. ustawy, nie wymieniono zakazu zbycia nabytej w drodze dziedziczenia nieruchomości.

Konsekwencją powyższego są postanowienia art. 16 ust. 7 omawianej ustawy, w myśl którego nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co należy rozumieć przez "konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania" należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu mieszkalnego o niższych kosztach utrzymania, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących, a także, jak w niniejszej sprawie, rozwód. Innymi słowy każda sytuacja, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości. Wreszcie zakup nowej nieruchomości lub jej budowa zmierzają do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące "konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania" nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków lub miejsca zamieszkania występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytej w spadku nieruchomości.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie - w okresie dwóch lat od dnia zbycia - środków uzyskanych ze sprzedaży w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych oraz aby łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzony był zameldowaniem na pobyt stały i wynosił 5 lat.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w 2008 r. tytułem dziedziczenia po cioci (siostra ojca) Wnioskodawczyni nabyła udział w budynku mieszkalnym wraz z gruntem. W związku z ww. nabyciem Zainteresowana skorzystała z ulgi na podstawie art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W przedmiotowej nieruchomości Wnioskodawczyni mieszka razem z dwoma synami oraz byłym mężem (rozwód w 2010 r.). Obecnie z uwagi na zaistniałą sytuację rodzinną oraz fakt, że ww. budynek wymaga kapitalnego remontu, na który Wnioskodawczyni nie ma środków, zamierza ona sprzedać go, a z uzyskanych pieniędzy nabyć lokal mieszkalny.

Reasumując, jak zostało wskazane powyżej ustawodawca w analizowanym przepisie nie wprowadził zakazu sprzedaży odziedziczonej nieruchomości. Zatem, jeżeli - tak jak w przypadku Wnioskodawczyni - zachodzi pierwsza z przesłanek uprawniających do zachowania omawianej ulgi, tj. uzasadniona konieczność zmiany warunków i miejsca zamieszkania, a ponadto gdy nabycie nowego mieszkania nastąpi, w okresie dwóch lat od zbycia odziedziczonej nieruchomości i w nowej nieruchomości Wnioskodawczyni będzie zamieszkiwać będąc zameldowana na pobyt stały przez wskazany w art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn okres, wówczas spełni ona oba warunki uprawniające ją do przedmiotowego zwolnienia. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.