ILPB2/436-61/08-2/AJ

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 26 września 2008 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/436-61/08-2/AJ

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2008 r. (data wpływu 27 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 czerwca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca nabywa wierzytelności należące do kategorii "trudnych", czyli takich, w odniesieniu do których dotychczas prowadzone czynności windykacyjne nie przyniosły oczekiwanego rezultatu, a zaległe płatności nie zostały przez dłużników uregulowane (niejednokrotnie wierzytelności, na które były tworzone odpisy aktualizujące lub wręcz zostały spisane). Pakiety nieściągalnych wierzytelności nabywane są przez Zainteresowanego od klientów w formie cesji bezwarunkowej. Dalsza ich ewentualna windykacja może być prowadzona przez Wnioskodawcę na własny rachunek i we własnym imieniu. Nabywając wierzytelność Zainteresowany zobowiązany jest jedynie do zapłaty określonej w umowie cesji wierzytelności ceny bez żadnych dodatkowych rozliczeń z jakichkolwiek innych tytułów.

Po nabyciu wierzytelności przez Wnioskodawcę nie jest utrzymywana żadna więź prawna pomiędzy zbywającym a Zainteresowanym (w szczególności Wnioskodawca nie zobowiązuje się do świadczeń dodatkowych). Podstawę prawną nabycia wierzytelności stanowi jedynie umowa cesji wierzytelności. Umowa ta nie nakłada na Wnioskodawcę żadnych obowiązków w zakresie nabywanej wierzytelności, w szczególności brak jest obowiązku prowadzenia czynności windykacyjnych czy innych działań podobnego rodzaju.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca z tytułu nabycia prawa majątkowego, jakim jest wierzytelność własna zbywcy, będzie zobowiązany na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji nabycia wierzytelności własnych będzie on zobowiązany na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy, opodatkowaniu podlegają między innymi umowy sprzedaży oraz zamiany praw majątkowych.

Umowa cesji wierzytelności uregulowana jest w art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu, wierzyciel może przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) bez zgody dłużnika - chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Cesja wierzytelności może przyjąć formy określone w art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego (umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności).

W opisywanym przypadku następuje sprzedaż wierzytelności, co w ocenie Wnioskodawcy spowoduje, że przedmiotowa czynność będzie musiała zostać rozpatrzona pod kątem powstania obowiązku podatkowego dla tej transakcji na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołuje wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wr 89/07).

Jednocześnie zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona z tego podatku. Zbadanie tego wyłączenia jest konieczne w każdym przypadku, jeżeli występuje czynność cywilnoprawna taka jak sprzedaż dokonywana za wynagrodzeniem, tj, odpłatnym zbyciem.

W opinii Wnioskodawcy, czynność polegająca na odpłatnym zbyciu wierzytelności nie będzie podlegała opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Wynika to z faktu, iż z jednej strony prawo majątkowe, jakim jest wierzytelność, nie jest towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ww. ustawy, gdyż pod pojęciem towarów rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z drugiej natomiast strony odpłatne zbycie wierzytelności, nie będzie usługą, co wynika z generalnych zasad dotyczących konstrukcji podatku od towarów i usług. Pomimo, iż definicja usługi zawarta w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług wskazuje, że przez świadczenie usług (...) rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemajacej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, jednakże przyjęcie, iż sprzedaż własnych wierzytelności stanowi usługę naruszyłoby zasadę neutralności podatku od towarów i usług jak również zasadę, iż podatek ten ostatecznie obciąża konsumenta. Również istotny jest fakt, iż wierzytelność jest następstwem uprzednio dokonanej sprzedaży towarów lub wykonanych usług.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołuje:

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2007 r. (sygn. III SA/Wa 2869/06),

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/ Wr 89/07),

* wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 20 czerwca 1991 r. (C-60/90).

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług po stronie Wnioskodawcy nie będzie podlegał fakt nabycia przedmiotowych wierzytelności od zbywcy. Zdaniem Zainteresowanego, decydującym o takim podejściu będzie fakt, iż cesja wierzytelności nie nosi znamion tzw. umowy przelewu powierniczego, co oznacza, ze cesjonariusz może w ramach niniejszej wierzytelności ściągnąć dług lub też odsprzedać przedmiotowa wierzytelność. Obowiązki, do których umową cesji wierzytelności się zobowiązał, są ograniczone jedynie do zapłaty ceny oraz przejęcia wierzytelności. Nie sposób zatem wywodzić z tak skonstruowanej umowy dodatkowych zobowiązań, np. że Wnioskodawca świadczyłby usługę polegającą na uwolnieniu sprzedawcy wierzytelności od przeprowadzenia operacji odzyskania długów i od ryzyka ich niespłacenia, zwłaszcza, że zbywca przed cesją wierzytelności przeprowadził własne postępowanie windykacyjne zakończone jednakże bez pozytywnego efektu.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołuje:

* wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 grudnia 1995 r. (sygn. SA/Wr 729/1995),-

* wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2007 r. (sygn. I SA/Wr 89/07).

Reasumując, z tytułu zawartej umowy zbycia wierzytelności żadna ze stron (ani zbywca ani nabywca) nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług ani też nie będzie zwolniona z podatku od towarów i usług. Powyższe spowoduje, że przesłanka zawarta w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie spełniona, a co za tym idzie powyższa czynność cywilnoprawna powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, na podstawie art. 4 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zobowiązanym do rozliczenia podatku będzie - w przypadku umowy sprzedaży prawa majątkowego - jego nabywca (w tym przypadku Wnioskodawca).

Stawka podatku zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) będzie wynosić 1% podstawy opodatkowania, którą w tym wypadku zgodnie z art. 6 ust. 1 lit. c) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie wartość rynkowa prawa majątkowego wyrażona ceną, jaką Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić za nabywany pakiet wierzytelności trudnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat i dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki (akty założycielskie).

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie. Wobec tego, jeżeli zawarta umowa cesji wierzytelności przybiera postać umowy sprzedaży to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy.

W ustawie przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

a.

opodatkowana podatkiem od towarów i usług,

b.

zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

- umowy spółki i jej zmiany,

- mowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Przepis ten ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Zatem, nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zaznaczyć jednakże należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony (lub strona) tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W związku z tym podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umowy przelewu wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, iż Zainteresowany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabywa wierzytelności, w odniesieniu do których dotychczasowe czynności windykacyjne nie przyniosły oczekiwanego rezultatu, a zaległe płatności nie zostały przez dłużników uregulowane. Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż nabywając wierzytelność będzie zobowiązany zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1%.

Tutejszy organ podatkowy - zgodnie ze złożonym wnioskiem - nie rozstrzyga w niniejszej interpretacji, czy czynność umowy przelewu wierzytelności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Jeżeli zatem czynność zakupu wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu ich dalszej sprzedaży - w świetle przepisów ustawy podatku od towarów i usług - zostanie uznana za niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie informuje się, że przy ustaleniu podstawy opodatkowania w podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku cesji wierzytelności, która jest prawem majątkowym, dokonanej w drodze umowy sprzedaży należy zastosować art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ww. ustawy. Zgodnie z powyższym przepisem podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Pojęcie wartości rynkowej precyzuje art. 6 ust. 2 ww. ustawy, zgodnie z którym wartość tę określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów. Procedurę określenia wartości rynkowej przedmiotu czynności cywilnoprawnej w sytuacji, gdy podatnik jej nie określił lub wartość określona przez podatnika nie odpowiada w ocenie organu jego wartości rynkowej przewidują przepisy art. 6 ust. 3 i 4 ww. ustawy.

W związku z powyższym, podstawę opodatkowania w podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z cesją (sprzedażą) wierzytelności może stanowić cena zakupu wierzytelności, o ile odpowiada ona wartości rynkowej tej wierzytelności.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę: wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Naczelnego Sądu Administracyjnego, tut. organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Nadmienia się, iż zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), rozpoznawanie spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych dotyczących wydawania w indywidualnych sprawach pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualne), o których mowa w art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), przekazuje się wojewódzkim sądom administracyjnym, na których obszarze właściwości strona skarżąca zamieszkuje lub ma siedzibę. Powyższe rozporządzenie, zgodnie z brzmieniem § 3, wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, tj. z dniem 11 października 2008 r.

W związku z powyższym tut. organ informuje, że jeżeli skarga na niniejszą interpretację będzie składana po dniu 10 października 2008 r., właściwym do jej rozpoznania będzie Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl