ILPB2/436-45/14-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z 4 lutego 2014 r. (data wpływu 10 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 10 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego, a także w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca (dalej: Spółka) jest polską spółką kapitałową wchodzącą w skład Grupy Kapitałowej (dalej: Grupa) zajmującej się działalnością z zakresu produkcji i dystrybucji napojów alkoholowych. W skład Grupy wchodzi m.in. Spółka, jak również inne spółki kapitałowe i osobowe. Spółka jest zarejestrowanym polskim podatnikiem VAT czynnym. Obecnie głównym przedmiotem działalności Spółki jest zarządzanie i dzierżawa majątku należącego do Spółki (wydzierżawianie własnego majątku stanowi główne źródło przychodów Spółki).

W celu poprawy zarządzania płynnością finansową w ramach Grupy, spółki z Grupy, w tym Spółka (dalej: "Uczestnicy Systemu") planują zawarcie umów, w oparciu o które w ramach Grupy będzie funkcjonował system zarządzania środkami pieniężnymi oraz przepływami pieniężnymi (dalej: "System") oparty na zasadach cash-poolingu.

Celem Systemu jest, m.in.:

* optymalizacja zarządzania przepływami pieniężnymi;

* ograniczenie sytuacji, gdy na rachunkach bankowych poszczególnych spółek z Grupy jednocześnie występują salda debetowe i kredytowe (poprawa bilansu odsetek płaconych i otrzymywanych przez poszczególnych Uczestników Systemu, w tym przez Spółkę);

* konsolidacja dziennych sald debetowych oraz kredytowych w ramach spółek z Grupy i poprawienie płynności spółek uczestniczących w Systemie.

Wdrożenie kompleksowego zarządzania płynnością w ramach Systemu pozwoli Uczestnikom Systemu, w tym Spółce, efektywnie wykorzystywać płynność na poziomie Grupy: z jednej strony poprzez optymalizację kosztów i dostępności krótkoterminowego finansowania (koszty finansowania niższe lub równe kosztowi kredytu w rachunku bieżącym, finansowanie dostępne dla każdego Uczestnika Systemu, na warunkach, które nie dla każdego Uczestnika byłyby możliwe do uzyskania w drodze indywidualnych negocjacji z Bankiem), z drugiej zaś strony, dzięki korzystnemu zagospodarowaniu nadwyżek pieniężnych (na lepszych warunkach niż krótkoterminowe - jedno czy trzydniowe lokaty bankowe, składane przez poszczególnych Uczestników Systemu osobno).

Zasady funkcjonowania Systemu i dokonywanie rozliczeń.

Spółka przystąpi wraz z innymi podmiotami z Grupy do Systemu jako uczestnik. Zarządzanie środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunkach Uczestników Systemu prowadzone będzie przez bank mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: "Bank").

W ramach Systemu wszyscy Uczestnicy Systemu przystąpią do zawieranej z Bankiem umowy Cash Pool (umowa o zarządzanie środkami pieniężnymi; dalej: Umowa nr 1) - wielostronna umowa zawarta pomiędzy Bankiem a Uczestnikami Systemu. Uczestnicy Systemu są zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT, posiadającymi siedziby działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Świadczący usługę Bank nie jest podmiotem powiązanym w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w stosunku do Spółki, ani innego Uczestnika Systemu.

Uczestnicy Systemu są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ww. ustawy. W przyszłości możliwe jest, że do Systemu przystąpią inne podmioty z Grupy, które również nie będą podmiotami powiązanymi z Bankiem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W ramach Umowy nr 1, dla Uczestników Systemu prowadzone będą dwa rodzaje rachunków bankowych - Rachunki Źródłowe (rachunki Uczestników Systemu, na których znajdują się bieżące środki pieniężne) oraz jeden Rachunek Konsolidacyjny (rachunek, na którym codziennie na koniec dnia konsolidowane będą łącznie salda Uczestników Systemu). Spółka będzie posiadała Rachunek Źródłowy.

Zgodnie z Umową nr 1 z chwilą powstania salda ujemnego na Rachunkach, Uczestnicy Systemu będą zobowiązani do jego solidarnej spłaty. Natomiast wierzytelność Banku z tytułu spłaty salda ujemnego przez któregokolwiek z Uczestników stanie się wymagalna z chwilą wystąpienia takiego salda na Rachunku.

Bank będzie również uprawniony do dokonania w każdym czasie według swojego własnego uznania potrącenia swojej wierzytelności w stosunku do każdego z Uczestników z tytułu powstania salda ujemnego z wierzytelnością któregokolwiek Uczestnika w stosunku do Banku, wynikającą z umowy rachunku bankowego. Powyższe potrącenie Bank będzie realizował poprzez obciążenie w każdym czasie Rachunku Źródłowego, według własnego uznania, do czego zostanie nieodwołalnie upoważniony przez Uczestników.

Na koniec każdego dnia roboczego (tekst jedn.: dnia, w którym Bank jest otwarty w celu prowadzenia działalności), w przypadku wystąpienia salda dodatniego na którymkolwiek Rachunku Źródłowym, Bank dokona przelewu całości środków z tego Rachunku Źródłowego na Rachunek Konsolidacyjny. Jeśli na koniec dnia roboczego na którymkolwiek Rachunku Źródłowym wystąpi saldo ujemne, wówczas Bank dokona przelewu brakujących środków z Rachunku Konsolidacyjnego na dany Rachunek Źródłowy. W ramach opisanych powyżej operacji obciążenie i uznanie odpowiednio Rachunków Źródłowych i Rachunku Konsolidacyjnego będzie następować jednocześnie.v

Powyższe operacje oznaczają, że na koniec każdego dnia roboczego, po przeprowadzeniu wszystkich operacji przewidzianych Umową nr 1, salda na Rachunkach Źródłowych Uczestników będą zerowe. Natomiast całość salda (dodatniego lub ujemnego) spółek z Grupy będzie skonsolidowana na Rachunku Konsolidacyjnym.

Z tytułu świadczenia przez Bank usług konsolidowania sald rachunków bankowych Uczestników Systemu określonych w Umowie nr 1 po upływie każdego miesiąca od Uczestników Systemu Bank pobierze prowizję za tą usługę (jej wysokość będzie określała Umowa nr 1).

Oprócz Umowy cash-poolingu, pomiędzy Uczestnikami Systemu a Bankiem zostanie zawarta dodatkowa umowa, tj. Umowa Alokacji Odsetek (dalej: Umowa nr 2). Zgodnie z Umową nr 2 Uczestnicy Systemu postanowią, że w odniesieniu do każdego Rachunku Źródłowego na bazie dziennej będą wyliczane odsetki należne od Uczestnika Systemu z tytułu sald ujemnych oraz/albo należne Uczestnikowi Systemu z tytułu sald dodatnich (na podstawie sald prezentowanych na Rachunku Źródłowym zgodnie z datą waluty, tak jakby nie dochodziło do transferów pomiędzy Rachunkiem Źródłowym a Rachunkiem Konsolidacyjnym w ramach Umowy nr 1). Odsetki te będą przelewane przez Bank pomiędzy Rachunkiem Źródłowym a Rachunkiem Konsolidacyjnym po zakończeniu każdego kolejnego miesiąca jedną zbiorczą kwotą odwzorowującą łączną naliczoną wysokość odsetek należnych od Uczestnika Systemu i należnych danemu Uczestnikowi Systemu za poprzedni miesiąc (zgodnie z zasadami wyliczenia określonymi w Umowie nr 2).

Za opisane powyżej czynności alokowania odsetek dokonywane przez Bank na podstawie Umowy nr 2, Bankowi będzie przysługiwała miesięczna opłata należna od każdego z Uczestników Systemu (jej wysokość zostanie określona w Umowie nr 2).

Spółka zaznacza, że podmiotem oferującym wybranym spółkom z Grupy usługi zarządzania środkami pieniężnymi w ramach Umowy nr 1 i Umowy nr 2 będzie Bank. Uczestnicy Systemu nie będą zawierać transakcji między sobą ani świadczyć sobie wzajemnie usług, nie będą również z tego tytułu otrzymywać żadnego wynagrodzenia. W związku z powyższym, faktycznej realizacji Umowy nr 1 i Umowy nr 2, poprzez dokonywanie operacji pomiędzy Rachunkami Źródłowymi Uczestników Systemu a Rachunkiem Konsolidacyjnym oraz naliczanie i pobieranie/wypłatę odsetek od wzajemnych zobowiązań będzie dokonywał Bank świadczący usługi na rzecz wszystkich Uczestników Systemu.

Ponadto, w ramach Umowy nr 1, Spółka nie będzie zawierać z innymi spółkami z Grupy (Uczestnikami Systemu) odrębnych umów w związku z uczestnictwem w Umowie nr 1.

Spółka wskazuje, że z podobnymi wnioskami o interpretację przepisów prawa podatkowego wystąpiły również inne spółki z Grupy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy w świetle art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, czynności dokonywane w ramach Umowy nr 1 i Umowy nr 2 będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: p.c.c.), a w konsekwencji na Spółce będzie z tego tytułu ciążył obowiązek podatkowy w p.c.c.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynności dokonywane w ramach Umowy nr 1 i Umowy nr 2 nie będą podlegały opodatkowaniu p.c.c., a w konsekwencji na Spółce nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w p.c.c.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany wymienionych wyżej umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania p.c.c., a także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o p.c.c.).

Zgodnie z powołanymi powyżej przepisami, do ustawy o p.c.c. wprowadzona została zasada enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu p.c.c. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie, z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa.

W związku z tym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w p.c.c., z tytułu dokonania czynności wskazanej w ustawie o p.c.c. decydujące będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym do jednej z kategorii czynności cywilnoprawnych wymienionych w treści art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o p.c.c. przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Zgodnie z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. #8722; Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej: Kodeks cywilny), dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego j samego gatunku i tej samej jakości.

Spółka wskazuje, że umowa cash-poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Kodeks cywilny nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash-poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi Uczestników Systemu, nie wyczerpuje istotnych znamion umowy pożyczki. W opinii Spółki, w przypadku cash-poolingu mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, tzn. podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz Bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Zgodnie z przedstawionym przez Spółkę opisem zdarzenia przyszłego, w ramach Umowy nr 1 i Umowy nr 2, żadna ze stron (Uczestnik Systemu) nie zobowiązuje się do przeniesienia na własność drugiej strony (innego Uczestnika Systemu) określonej ilości pieniędzy oraz żadna ze stron nie zobowiązuje się do ich zwrotu. Uczestnicy Systemu biorący udział w Systemie wyrażają jedynie gotowość udostępniania środków finansowych innym podmiotom. Zdaniem Spółki, kluczowym jest tutaj fakt, że dany Uczestnik Systemu posiadający dodatnie saldo na Rachunku Źródłowym nie wie, czy jego środki finansowe zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości, ani przez którego z pozostałych Uczestników Systemu. Oznacza to, że z perspektywy Spółki druga strona transakcji nie jest możliwa do zidentyfikowania, jak również brak jest skonkretyzowanego przedmiotu transakcji. Nie dochodzi tu bowiem do dwustronnych transakcji udzielenia pożyczki, w których można by wskazać konkretne podmioty będące pożyczkodawcą i pożyczkobiorcą. Wszelkie rozliczenia w zakresie pobierania środków z Rachunków Źródłowych wykazujących salda dodatnie i pokrywania za ich pomocą sald ujemnych na Rachunkach innych Uczestników Systemu będą dokonywane we własnym imieniu przez Bank za pośrednictwem Rachunku Konsolidacyjnego, co uniemożliwiać będzie identyfikację od którego z Uczestników Systemu (z którego Rachunku Źródłowego) pochodzić będą akurat środki pokrywające ujemne saldo na Rachunku Źródłowym innego z Uczestników Systemu.

Zdaniem Spółki, należy zatem stwierdzić, że ani umowa dotycząca kompleksowego zarządzania płynnością finansową (Umowa Cash Pool), ani towarzysząca jej Umowa Alokacji Odsetek nie zostały wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu p.c.c. Czynności tego typu nie można, w szczególności, zakwalifikować jako umowy pożyczki w rozumieniu ustawy o p.c.c. Tym samym, zawarcie wskazanych Umów nr 1 i 2 oraz wszelkie czynności dokonywane przez Spółkę w ramach tych Umów nie będą podlegały opodatkowaniu p.c.c.

Jednocześnie Spółka zaznacza, że organy statystyczne wielokrotnie klasyfikowały czynności polegające na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową grupy kapitałowej (cash-pooling) jako usługę pośrednictwa finansowego świadczoną przez Bank. W opinii Spółki, stanowi to dodatkowe potwierdzenie, że usługa świadczona w ramach struktury cash-poolingu nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu p.c.c.

W związku z powyższym, Spółka uważa, że z tytułu czynności dokonywanych w ramach usług zarządzania płynnością finansową, jako niewymienionych w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu p.c.c., po stronie Spółki nie powstanie obowiązek podatkowy w zakresie p.c.c.

Stanowisko zaprezentowane przez Spółkę potwierdzają również interpretacje organów podatkowych, np. interpretacje wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 26 listopada 2013 r. (nr IPTPB2/436-106/13-2/k.k.) oraz z 12 i z 14 grudnia 2012 r. (nr IPTPB2/436-173/12 -2/AK i nr IPTPB2/436-154/12-4/k.k.), interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 20 listopada 2013 r. (nr ITPB2/436-168/13/k.k.), interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 listopada 2013 r. (nr ILPB2/436-209/13-2/AJ), a także interpretacje wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 grudnia 2012 r. (IPPB2/436-537/12-2/AF) i z 22 listopada 2012 r. (IPPB2/436-426/12-4/LS).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych, należy stwierdzić, że są one rozstrzygnięciami wydanymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Jednocześnie informuje się, że w zakresie podatku od towarów i usług wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie. Z kolei w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych wniosek zostanie załatwiony odrębnymi pismami.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.