ILPB2/436-39/11-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 11 lutego 2011 r. (data wpływu 14 lutego 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 5 maja 2011 r. (data wpływu 9 maja 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest prawidłowe.

W dniu 14 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 29 kwietnia 2011 r., nr ILPB2/436-39/11-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 29 kwietnia 2011 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 4 maja 2011 r.), zaś w dniu 9 maja 2011 r. (data nadania: 6 maja 2011 r.) do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej: "Spółka") rozważa nabycie części akcji w innej spółce akcyjnej od dwóch podmiotów prawnych. W celu zapewnienia bezpieczeństwa transakcji Spółka zamierza nabyć akcje za pośrednictwem Domu Maklerskiego, na podstawie umowy zawartej między Spółką Domem Maklerskim a dwoma podmiotami sprzedającymi akcje. Na podstawie przygotowywanego projektu umowy ustalono, że zakres czynności Domu Maklerskiego występującego w charakterze pośrednika transakcji, obejmował będzie:

* zawarcie w imieniu Spółki na podstawie pełnomocnictwa i instrukcji umowy sprzedaży akcji,

* dokonanie wcześniejszego przeglądu projektu umowy sprzedaży akcji pod względem jego zgodności z ekonomicznymi założeniami transakcji,

* ustalenie ze stronami transakcji (Spółką i dwoma podmiotami sprzedającymi akcje) sposobu przeprowadzenia transakcji oraz strategię sprzedaży akcji.

Za swoje usługi Dom Maklerski otrzyma od Spółki wynagrodzenie na podstawie zawartej umowy.

Należy zaznaczyć jednak, że czynności wykonywane przez Dom Maklerski na podstawie zawartej umowy nie będą obejmować znalezienia podmiotów gotowych do sprzedaży akcji, ponieważ podmioty będące stronami umowy sprzedaży akcji skojarzyły się jeszcze przed zawarciem z Domem Maklerski umowy, która dotyczyć będzie pośrednictwa w realizacji transakcji sprzedaży akcji. Należy jednak podkreślić, że wszelkie uzgodnienia i porozumienia między Spółką, a podmiotami sprzedającymi akcje nie skutkowały zawarciem właściwej umowy sprzedaży akcji. Umowa na podstawie, której nastąpi sprzedaż akcji zostanie podpisana przy udziale Domu Maklerskiego, który występował będzie w imieniu i na rachunek Spółki jako nabywcy akcji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy transakcja nabycia akcji w spółce akcyjnej przez Wnioskodawcę dokonana za pośrednictwem Domu Maklerskiego, który na podstawie zawartej umowy i udzielonego w niej pełnomocnictwa zawrze w imieniu Wnioskodawcy umowę sprzedaży akcji, będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 9 pkt 9 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm. dalej: "ustawa o p.c.c."), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych (w tym akcji). Na podstawie art. 5 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 1 ustawy o p.c.c., obowiązek podatkowy oraz obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: "p.c.c.") z tytułu sprzedaży akcji ciąży na kupującym.

Jednak, w przypadku spełnienia określonych warunków wskazanych w przepisach ustawy o p.c.c. transakcja sprzedaży akcji (nabycia akcji) zwolniona jest z opodatkowania p.c.c. Mianowicie, zgodnie z art. 9 pkt 9 lit. b) ustawy o p.c.c. zwalnia się od podatku m.in. sprzedaż praw majątkowych, będących instrumentami finansowymi dokonywaną za pośrednictwem firm inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm. dalej: "ustawa o obrocie instrumentami finansowymi").

Jak widać, powyższy przepis wymaga dla zastosowania zwolnienia spełnienia określonych ustawowo przesłanek.

Po pierwsze, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, za instrumenty finansowe uważa się między innymi papiery wartościowe. Natomiast na podstawie art. 3 pkt 1 lit. a) tejże ustawy ilekroć jest mowa o papierach wartościowych, rozumie się przez to między innymi akcje. W rezultacie należy stwierdzić, że akcje spółki akcyjnej stanowią instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, do których odnosi się art. 9 pkt 9 lit. b) ustawy o p.c.c.

Po drugie odnosząc się do kolejnej przesłanki należy przywołać art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wskazujący, że ilekroć jest mowa o firmie inwestycyjnej - rozumie się przez to Dom Maklerski prowadzący działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W konsekwencji, nie ulega wątpliwości, że jeżeli Dom Maklerski spełni powyższe warunki, powinien on być zaklasyfikowany jako firma inwestycyjna dla potrzeb ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, do której odnosi się art. 9 pkt 9 ustawy o p.c.c.

Po trzecie, aby można było zastosować zwolnienie z p.c.c. sprzedaż musi być dokonywana za pośrednictwem firmy inwestycyjnej. Z uwagi na fakt, że przepisy ustawy o p.c.c. nie definiują pojęcia sprzedaży za pośrednictwem firmy inwestycyjnej, zgodnie z powszechnie przyjętymi zasadami wykładni przepisów, w celu interpretacji tego terminu należy odnieść się do jego potocznego rozumienia opartego na definicji zawartej w słowniku języka polskiego. Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (pod red. Mieczysława Szymczaka, wyd. PWN 1998), przez "pośrednictwo" należy rozumieć:

* działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się miedzy stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron,

* występowanie w roli łącznika,

* załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami.

W związku z przedstawionym we wniosku zakresem czynność do jakich zobowiązał się w umowie Dom Maklerski, tj. przede wszystkim do nabycia akcji w imieniu Spółki na podstawie pełnomocnictwa do zawarcia umowy sprzedaży akcji, nie można mieć, zdaniem Spółki, wątpliwości, że mamy do czynienia z dokonaniem czynność za pośrednictwem Domu Maklerskiego. Podkreślić należy, że działanie Domu Maklerskiego w imieniu i na rachunek Spółki jest bezsporne, ponieważ czynności podjęte przez pośrednika na podstawie umowy wywołają skutki prawne bezpośrednio dla osoby reprezentowanej, czyli w tym przypadku Spółki. Także wszelkie pozostałe czynności, takie jak ustalenie między Spółką a podmiotami sprzedającymi akcje sposobu przeprowadzenia transakcji i strategii sprzedaży akcji, czy też dokonanie przeglądu projektu umowy sprzedaży akcji dodatkowo uwidaczniają, że Dom Maklerski występował będzie w opisanej transakcji w charakterze pośrednika.

W konsekwencji należy uznać, że działalność Domu Maklerskiego polegać będzie na pośrednictwie w zawarciu umowy sprzedaży akcji (nabycia akcji przez Spółkę), która to czynność będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie również w interpretacjach organów podatkowych, które podkreślając, że ustawy podatkowe nie zawierają definicji pośrednictwa rozumieją je dość szeroko i odnoszą pośrednictwo do zawarcia transakcji sprzedaży (umowy zobowiązującej), a nie do jej wykonana. Analizując interpretacje organów podatkowych wskazać należy, że podstawowymi czynnikami świadczącymi o zawarciu umowy za pośrednictwem Domu Maklerskiego są m.in. następujące czynności:

* występowanie przez Dom Maklerski w imieniu sprzedającego lub nabywcy (np. stanowisko zaprezentowana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w pismach z dnia 16 lutego 2010 r. sygn. IBPBII/1/436-297/09/AŻ i dnia 31 grudnia 2009 r. sygn. IBPBII/1/436-277/09/MZ, Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w piśmie z dnia 16 czerwca 2009 r. sygn. ITPB2/436-45/09/PS, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w piśmie z dnia 29 grudnia 2009 r. sygn. IPPB2/436-390/09 -2/MZ),

* uczestniczenie Domu Maklerskiego w dokonywaniu umowy (np. stanowisko zaprezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w piśmie z dnia 26 lutego 2008 r. sygn. ILPB2/415-347/07-2/MK, czy Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 sierpnia 2010 r. sygn. IPPB2/436-236/10-2/MZ).

Wnioskodawca pragnie zauważyć, że fakt iż na skojarzenie Spółki oraz podmiotów sprzedających akcje nie miały bezpośredniego wpływu działania Domu Maklerskiego nie może dyskwalifikować transakcji sprzedaży (nabycia) akcji jako transakcji dokonanej za pośrednictwem wspomnianego Domu Maklerskiego.

Potwierdzeniem tego jest również praktyka organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, które jednolicie wskazują, że czynnikiem decydującym dla uznania, że akcje zostały nabyte za pośrednictwem firmy inwestycyjnej, jest fakt, żeby pośrednictwo odnosiło się do samej cywilnoprawnej transakcji sprzedaży akcji, nie zaś do innych czynności które mogą być związane z taką sprzedażą (takie stanowisko wynika z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu zawartego w piśmie z dnia 26 lutego 2008 r. sygn. ILPB2/415-347/07 -2/MK, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w pismach z dnia 29 grudnia 2009 r. sygn. IPPB2/436-390/09-2/MZ oraz IPPB2/436-388/09-2/AF oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 23 maja 2007 r. I SA/Bd 288/2007).

Podsumowując, zdaniem Spółki, dla ustalenia czy sprzedaż akcji może korzystać ze zwolnienia z p.c.c. wskazanego w art. 9 pkt 9 lit. b) ustawy o p.c.c., bez znaczenia pozostaje zaangażowanie Domu Maklerskiego w odniesieniu do innych czynności związanych ze sprzedażą akcji (zarówno poprzedzających, jak i następujących po sprzedaży akcji). Brak skojarzenia oferty kupna i sprzedaży akcji pozostaje bez wpływu na klasyfikację transakcji na gruncie ustawy o p.c.c.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają także - na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy - zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

Stosownie do postanowień art. 3 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 4 pkt 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Artykuł 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy, wskazują, że podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, a stawka podatku wynosi 1%.

Jednakże, w myśl art. 9 pkt 9 ww. ustawy, zwalnia się od podatku sprzedaż praw majątkowych, będących instrumentami finansowymi:

Z treści analizowanego przepisu (art. 9 pkt 9 lit. b) wynika, że aby można było mówić o zastosowaniu zwolnienia określonego w tym przepisie, sprzedaż praw majątkowych, będących instrumentami finansowymi musi być dokonywana za pośrednictwem firm inwestycyjnych lub zagranicznych firm inwestycyjnych.

Tym samym pośrednictwo ww. instytucji dotyczyć musi sprzedaży a nie innej czynności dokonywanej w związku ze sprzedażą, np. w celu jej wykonania. Zatem w celu wyjaśnienia przedmiotowej sprawy w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia, wymaga kwestia jak należy rozumieć wyrażenie "sprzedaż za pośrednictwem".

W związku z powyższym niezbędne jest określenie czym jest sprzedaż, o której mowa w analizowanym przepisie. Na podstawie art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na rzecz kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. W powołanym przepisie jest mowa tylko o rzeczach jako przedmiotach materialnych (art. 45 Kodeksu cywilnego), jednakże zgodnie z art. 555 Kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz praw. Ustawa Kodeks cywilny nie zawiera w tym przedmiocie wyłączeń w odniesieniu do sprzedaży praw wynikających z papierów wartościowych.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.), instrumentami finansowymi są papiery wartościowe. Natomiast art. 3 pkt 1 lit. a) ww. ustawy stanowi, że papierami wartościowymi są: akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Zgodnie z art. 3 pkt 33 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o firmie inwestycyjnej - rozumie się przez to dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, zagraniczną firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczną osobę prawną z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO, prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską.

W związku z powyższym za sprzedaż praw majątkowych, będących instrumentami finansowymi (w tym akcji), także w rozumieniu art. 9 pkt 9 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy uznać umowę zobowiązującą jedną stronę czynności do przeniesienia praw wynikających z papierów wartościowych (ewentualnie także innych czynności - np. wydania papierów wartościowych istniejących w formie dokumentów), a drugą stroną do zapłaty ceny (ewentualnie także innych czynności - np. odbioru papierów wartościowych istniejących w formie dokumentów).

Z kolei, pośrednictwo przy zawieraniu umowy sprzedaży akcji ma miejsce w analizowanej sytuacji, gdy Dom Maklerski uczestniczy przy dokonywaniu tejże umowy. Pojęcie pośrednictwa obejmuje zatem przykładowo zawarcie umowy sprzedaży przez Dom Maklerski w imieniu jednej ze stron transakcji, a także czynności maklerskie, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, tj. m.in.:

* wykonywanie zleceń nabycia lub zbycia papierów wartościowych, na rachunek dającego zlecenie (art. 69 ust. 2 pkt 2 w wz. z pkt 1),

* doradztwie inwestycyjnym (art. 69 ust. 2 pkt 5),

* doradztwie i innych usługach w zakresie łączenia, podziału oraz przejmowania przedsiębiorstw (art. 69 ust. 4 pkt 4),

* sporządzaniu analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych (art. 69 ust. 4 pkt 6).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca zamierza nabyć (umowa sprzedaży) część akcji w innej spółce akcyjnej od dwóch podmiotów prawnych. Zakres czynności Domu Maklerskiego występującego w charakterze pośrednika transakcji, obejmował będzie: zawarcie w imieniu Spółki na podstawie pełnomocnictwa i instrukcji umowy sprzedaży akcji, dokonanie wcześniejszego przeglądu projektu umowy sprzedaży akcji pod względem jego zgodności z ekonomicznymi założeniami transakcji, ustalenie ze stronami transakcji (Spółką i dwoma podmiotami sprzedającymi akcje) sposobu przeprowadzenia transakcji oraz strategię sprzedaży akcji. Jednocześnie czynności Domu Maklerskiego na podstawie zawartej umowy nie będą obejmować znalezienia podmiotów gotowych do sprzedaży akcji. Za swoje usługi Dom Maklerski otrzyma od Spółki wynagrodzenie na podstawie zawartej umowy.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż w sytuacji przedstawionej we wniosku zastosowanie znajdzie przepis art. 9 pkt 9 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, Spółka w związku z zawarciem planowanej umowy sprzedaży akcji nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że powołane przez Wnioskodawcę orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy oraz interpretacje indywidualne organów podatkowych wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.