ILPB2/436-357/14-3/TR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 26 listopada 2014 r. (data wpływu 1 grudnia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 lutego 2015 r. (data wpływu faksem 24 lutego 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 1 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Zainteresowany (spółka z o.o.) jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca (pożyczkobiorca) zamierza zawrzeć ze spółką "R" (pożyczkodawcą) umowę jednorazowej pożyczki w walucie polskiej w kwocie około 275 000,00 zł. Pożyczka udzielona będzie na okres 24 miesięcy, licząc od daty podpisania umowy. Zainteresowany środki z tytułu udzielonej pożyczki przeznaczy na finansowanie bieżącej działalności operacyjnej. Wysokość oprocentowania pożyczki wyniesie 10% w stosunku rocznym. Oprocentowanie będzie stałe w całym okresie pożyczki. Wszystkie przedmiotowe pożyczki są oraz będą zwolnione z podatku od towarów i usług (czynności zwolnione z podatku VAT).

Ponadto, spółka R nie ma w zakresie własnego przedmiotu działalności gospodarczej (PKD) zapisu dotyczącego udzielania pożyczek, czy też świadczenia działalności finansowej. Zatem przedmiot działalności spółki R nie obejmuje PKD 64. Warto jednak podkreślić, że spółka R jest podatnikiem podatku od towarów i usług i że pożyczka będzie udzielona przez spółkę R w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej ze środków obrotowych.

Spółka R, mimo że nie ma w przedmiocie działalności gospodarczej ww. PKD 64, to w latach 2005-2014 udzielała sporadycznie oprocentowanych pożyczek pieniężnych z własnych środków obrotowych, a mianowicie:

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy opisana wyżej czynność jednorazowego zaciągnięcia w przyszłości pożyczki przez Zainteresowanego od spółki R będącej polskim podatnikiem podatku od towarów i usług będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i w konsekwencji, czy Zainteresowany - jako pożyczkobiorca - będzie zobowiązany do zapłaty tego podatku.

2. Czy ewentualne czynności sporadycznego zaciągania w przyszłości kolejnych pożyczek przez Zainteresowanego od pożyczkodawcy (spółki R) będącej polskim podatnikiem podatku od towarów i usług będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i w konsekwencji, Zainteresowany jako pożyczkobiorca będzie zobowiązany do zapłaty tego podatku.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649, z późn. zm.), dalej "Ustawy", podatkowi temu podlegają umowy pożyczki. Stosownie do postanowień art. 3 ust. 1 pkt 1 Ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. zawarcia umowy pożyczki. Zgodnie natomiast z art. 4 pkt 7 Ustawy obowiązek podatkowy ciąży na biorącym pożyczkę.

Jednakże od powyższej zasady - w art. 2 pkt 4 Ustawy - ustawodawca wprowadził wyjątek, zgodnie z którym nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

o umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

o umowy spółki i jej zmiany,

o umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Według definicji zawartej w art. la pkt 7 Ustawy przez "podatek od towarów i usług" rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w Państwach Członkowskich.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że czynnikiem decydującym o tym, czy konkretna umowa pożyczki korzysta z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 Ustawy jest stwierdzenie czy z tytułu zawarcia konkretnej umowy pożyczki którakolwiek ze stron tej umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Spółka R jest podatnikiem podatku od towarów i usług, ale nie ma w zakresie własnego przedmiotu działalności gospodarczej (PKD) zapisu dotyczącego udzielania pożyczek, czy też świadczenia działalności finansowej. Mimo tego udzieli Zainteresowanemu pożyczki z własnych środków obrotowych. Dodać trzeba, że spółka R w latach wcześniejszych udzielała również sporadycznych oprocentowanych pożyczek własnym pracownikom i osobom zewnętrznym z własnych środków obrotowych, co opisano wcześniej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2014 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), dalej "Ustawa VAT" podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z ust. 2 działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W związku z tym, spółka R udzielając pożyczki Wnioskodawcy z własnych środków obrotowych jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tego tytułu, tym bardziej, że w latach wcześniejszych spółka R udzielała także oprocentowanych pożyczek pieniężnych swoim pracownikom, jak i osobom zewnętrznym. Zatem Zainteresowany jest zdania, że w opisanej sytuacji spółka R wykorzystuje swoje środki finansowe (pieniądze) w sposób ciągły dla celów zarobkowych co spełnia przesłanki do uznania w tym przypadku spółki R za podatnika podatku od towarów i usług.

W świetle powyższego, Wnioskodawca uważa, że:

W celu potwierdzenia swojego stanowiska Zainteresowany przywołał rozstrzygnięcia organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 7 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na biorącym pożyczkę.

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy tym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Ponadto, zauważyć również należy, że stosownie do ww. art. 720 Kodeksu cywilnego, przedmiotem umowy pożyczki są tylko pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przepis ten nie ustanowił zatem praw majątkowych jako przedmiotu pożyczki, a skoro tak, należy przyjąć, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach. Zgodnie bowiem z powszechnym w orzecznictwie poglądem pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy. W rezultacie przedmiotem umowy pożyczki pieniężnej są rzeczy o szczególnym charakterze (pieniądze). Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru umowy pożyczki, zatem forma przekazania przedmiotu umowy nie wpływa na ważność zawartej umowy. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca - jako pożyczkobiorca - zamierza zawrzeć umowy pożyczek.

Tym samym, w świetle przywołanych okoliczności faktycznych i prawnych, umowy te - co do zasady #8722; będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednakże w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się zakresie przedmiotowym ustawy, np. umowa pożyczki, jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Artykuł 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi bowiem, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

o umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

o (uchylone)

o umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z kolei według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez podatek od towarów i usług rozumie się podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, państwo członkowskie oznacza państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Jednakże o wyłączeniu czynności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy są podatnikami podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub będzie zwolniona od tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, że jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższa transakcja będzie podlegała regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tej czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy. Zatem, w przypadku nieobjęcia powyższej czynności zakresem ustawy o podatku od towarów i usług powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując: w sytuacji, gdy - jak podał Zainteresowany - wszystkie przedmiotowe pożyczki są oraz będą zwolnione od podatku od towarów i usług (czynności zwolnione od podatku VAT), w analizowanej sprawie znajdą zastosowanie postanowienia art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, co oznacza, że przedmiotowe pożyczki nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy to zarówno jednorazowej umowy pożyczki zawartej ze spółką R, jak i kolejnych sporadycznie zawieranych umów pożyczek z tęże spółką.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto, w odniesieniu do przywołanych przez Wnioskodawcę rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.