ILPB2/436-319/12-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 22 listopada 2012 r. (data wpływu 27 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 27 listopada 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W wyniku zdarzeń losowych w 2009 r. Wnioskodawczyni wspólnie z matka pozostały bez żadnego lokum, gdyż dotychczasowe własnościowe mieszkanie w ramach zamiany za 1/2 działki budowlanej otrzymał ojciec Zainteresowanej (rodzice są po rozwodzie). Jedynym majątkiem matki Zainteresowanej stała się działka budowlana i około 80 tysięcy oszczędności. W dniu 28 czerwca 2010 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę przedwstępną z deweloperem wpłacając kwotę 70 960,67 zł tytułem zaliczki na mieszkanie. Pieniądze te pochodziły z oszczędności matki i stanowiły darowiznę na rzecz Wnioskodawczyni, która została zgłoszona w urzędzie skarbowym w dniu 9 listopada 2010 r.

W dniu 18 stycznia 2011 r. Wnioskodawczyni wspólnie z matką zaciągnęły kredyt w. Banku... w wysokości 280 000 zł na uzupełnienie wymaganej kwoty na zakup mieszkania. W 2009 r. Zainteresowana skończyła studia medyczne i rozpoczęła pracę w szpitalu na 1/4 etatu, nie posiadała więc pełnej zdolności kredytowej; w związku z czym, w celu podwyższenia zdolności kredytowej, do kredytu przystąpiła matka Wnioskodawczyni. Z umowy kredytu wynika, że kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za zadłużenie.

Środki pieniężne z kredytu, w wysokości 280 000 zł, wpłynęły na konto matki, która posiadała rachunek osobisty w. Banku.... W dniu 26 stycznia 2011 r. matka dokonała przelewu ww. środków pieniężnych na rachunek dewelopera. Następnie, w dniu 9 listopada 2011 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę notarialną przyrzeczoną stając się właścicielem mieszkania, w którym zamieszkała wspólnie z matką.

Przez okres pięciu miesięcy Zainteresowana wspólnie z matką spłacały raty kredytu. W dniu 27 września 2011 r. działka budowlana będąca własnością matki została sprzedana, a za pieniądze uzyskane z tej sprzedaży w dniu 30 września 2011 r. matka dokonała całkowitej spłaty kredytu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy spłata kredytu przez jednego z dwóch kredytobiorców (matkę Wnioskodawczyni) wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego określonego w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn u drugiego kredytobiorcy (córki).

Zdaniem Wnioskodawczyni, obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstał, gdyż umowa z bankiem z dnia 18 stycznia 2011 r. nie precyzuje kto i w jakiej wysokości ma spłacić kredyt. Z umowy wynika natomiast, że kredytobiorcy odpowiadają solidarnie za zadłużenie. Jako strona zobowiązania solidarnego matka spłaciła całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania Zainteresowanej, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu. Jako dłużnik solidarny spłaciła własny dług, a nie dług drugiego kredytobiorcy. Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie za jego część. W tej sytuacji matka Wnioskodawczyni stała się wobec niej wierzycielem.

Ponadto, spłata kredytu nie została wymieniona w przepisach ustawy o podatku od spadków i darowizn określającym przedmiot opodatkowania tym podatkiem. Opodatkowaniem jest objęte co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, ale wyłącznie z tytułów wymienionych w ustawie, a więc:

Istota ekonomiczna podatku od spadków i darowizn tkwi w przyroście majątkowym podatnika, a konkretnie we wzbogaceniu podatnika na skutek przejęcia majątku pod tytułem darmym. W sytuacji opisanej przez Wnioskodawczynię nie wystąpiła żadna z okoliczności rodzących obowiązek zapłaty podatku, bowiem zobowiązanie Zainteresowanej jako córki oraz matki wobec banku z tytułu pobranego kredytu było zobowiązaniem solidarnym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy, podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Podkreślenia wymaga również fakt, że zakresem podmiotowym ustawy objęto wyłącznie osoby fizyczne.

Artykuł 5 ww. ustawy stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego sprawy wynika, że w dniu 18 stycznia 2011 r. Wnioskodawczyni wspólnie z matką, gdyż sama nie posiadała zdolności kredytowej, zaciągnęła kredyt na zakup mieszkania. Środki pochodzące z kredytu wpłynęły na konto matki, a następnie 26 stycznia 2011 r. na konto dewelopera. Z kolei w dniu 30 września 2011 r. ze środków pochodzących ze sprzedaży działki budowlanej stanowiącej własność matki Zainteresowanej dokonano całkowitej spłaty ww. kredytu. Ostatecznie właścicielem mieszkania została Zainteresowana wskutek zawarcia 9 listopada 2011 r. przyrzeczonej umowy w formie aktu notarialnego.

Na tle powyższego zauważyć należy, iż istota przedmiotowej sprawy sprowadza się do kwestii, czy ww. działanie jednego ze współkredytobiorców - matki rodzi po stronie Wnioskodawczyni obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Przepisy analizowanej ustawy nie definiują pojęcia "darowizna", a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie majątku obdarowanego do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów.

W wyniku zawarcia umowy darowizny może dochodzić do określonych zmian w położeniu prawno-majątkowym darczyńcy i obdarowanego. Przedmiotem darowizny mogą bowiem strony uczynić wszelkie postacie zwolnienia obdarowanego od określonych zobowiązań. Może to nastąpić w drodze zrzeczenia się przez darczyńcę wierzytelności, jaka służyła mu w stosunku do obdarowanego lub poprzez przejęcie długu obdarowanego względem osoby trzeciej, będącej jego wierzycielem. Darczyńca może wreszcie wypełnić zobowiązanie ciążące na obdarowanym względem osoby trzeciej.

Z treści wniosku wynika, że stronami zawartej umowy kredytowej są Wnioskodawczyni i jej matka. Wobec tego przy rozpatrywaniu przedmiotowej sprawy należy także zwrócić uwagę na postanowienia art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników). W myśl natomiast § 2 tego przepisu aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika wiec, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.

Wskazać jednak należy, że stosownie do art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w sytuacji opisanej we wniosku, tj. spłaty całości zadłużenia przez jednego ze współkredytobiorców (matkę) odpowiedzialnych solidarnie za zobowiązanie na Wnioskodawczyni jako córce i współkredytobiorcy nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Mając na uwadze powyższe stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.