ILPB2/436-308/13-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana reprezentowanego przez pełnomocnika przedstawione we wniosku z dnia 15 listopada 2013 r. (data wpływu 20 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 20 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, mającą miejsce zamieszkania w Polsce. Wnioskodawca planuje zawarcie umowy pożyczki ze spółką kapitałową z siedzibą w Luksemburgu (dalej: Spółka zagraniczna lub Pożyczkodawca).

Przedmiotowa umowa pożyczki zostanie zawarta poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie, w momencie jej zawarcia środki pieniężne nie będą znajdowały się na terytorium Polski - mogą np. znajdować się na rachunku bankowym Spółki zagranicznej prowadzonym przez bank z siedzibą poza granicami RP.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zawarcie przez Wnioskodawcę umowy pożyczki ze Spółką zagraniczną stanowić będzie czynność opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych w Polsce.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie umowy pożyczki ze Spółką zagraniczną nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w Polsce.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy.

Przepisem art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.; dalej: ustawy o p.c.c.) ustawodawca wprowadził zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. Wśród tych czynności w art. 1 pkt 1 lit. b wskazano umowę pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Ustawa o p.c.c. nie definiuje w sposób autonomiczny pojęcia "pożyczki", w konsekwencji, należy w tym zakresie odwołać się do stosownej definicji cywilistycznej. Zgodnie z przepisem art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Co do zasady zatem umowa pożyczki podlega opodatkowaniu według stawki 2% wartości pożyczki (art. 7 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o p.c.c.). Stosownie do przepisu art. 4 pkt 7 ustawy o p.c.c. obowiązek podatkowy z tytułu zawarcia umowy pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę. Jednocześnie, na gruncie przepisu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., obowiązek ten powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Przepis art. 1 ust. 4 ustawy o p.c.c. ogranicza zastosowanie ustawy poprzez unormowanie zakresu terytorialnego. Zgodnie z przywołanym poniżej przepisem czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 5, jeżeli ich przedmiotem są:

Pod pojęciem rzeczy w rozumieniu powyższego przepisu należy rozumieć również pieniądze będące przedmiotem umowy pożyczki, co potwierdza jednolita praktyka organów podatkowych i sądów administracyjnych w tym zakresie. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 27 września 2013 r. nr IPTPB2/436-78/13-4/k.k. stwierdzono, że: "Pod pojęciem rzeczy ujętym w ww. przepisie należy również rozumieć pieniądze będące przedmiotem umowy pożyczki".

Mając na uwadze powyżej przytoczone przepisy należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w Polsce:

* gdy w chwili zawarcia tej umowy jej przedmiot - a więc pieniądze - będzie znajdował się na terytorium RP - niezależnie od miejsca jej zawarcia, czy też siedziby stron umowy;

* gdy w chwili jej zawarcia pieniądze znajdują się poza terytorium RP, jeżeli i) pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Polski i ii) czynność została dokonana na terytorium RP.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, środki pieniężne w chwili zawarcia umowy nie będą znajdowały się na terytorium Polski - mogą znajdować się np. na zagranicznym rachunku bankowym kontrahenta. W związku z powyższym, umowa zawarta między Wnioskodawcą a Spółką zagraniczną, z uwagi na to, że w chwili jej zawarcia środki pieniężne nie będą znajdowały się na terytorium Polski, mogłaby podlegać opodatkowaniu na gruncie ustawy o p.c.c. tylko w przypadku łącznego spełnienia dwóch warunków, tj.: nabywca powinien mieć miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej (co ma miejsce w niniejszej sprawie) oraz czynności cywilnoprawna została dokonana na terytorium RP. Należy podkreślić, że w opisanym zdarzeniu przyszłym czynność cywilnoprawna, tj. zawarcie umowy pożyczki, będzie dokonana poza granicami Polski. Nie zostaną zatem spełnione kumulatywnie przesłanki opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych wskazane w przepisie art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o p.c.c.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, że pożyczka udzielona przez Spółkę zagraniczną nie spełni kryteriów wskazanych w przepisie art. 1 ust. 4 ustawy o p.c.c. nie stanowi ona czynności podlegającej opodatkowaniu. W konsekwencji, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu udzielenia przedmiotowej pożyczki.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje odzwierciedlenie w aktualnej praktyce organów podatkowych, w szczególności:

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 sierpnia 2013 r. nr IPPB2/436-362/13-2/LS, w której organ uznał, że: "umowa pożyczki nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ jak wskazał Wnioskodawca środki pieniężne w chwili jej zawarcia będą znajdowały się poza terytorium Polski oraz umowa pożyczki zostanie zawarta poza terytorium Polski";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 17 lipca 2013 r. nr ITPB2/436-72/13/DSZ, w której wskazano, że: "Z przedstawionego w powyższym wniosku stanu faktycznego wynika, że mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Wnioskodawca w dniu 21 marca 2013 r. oraz w dniu 25 marca 2013 r. zawarł na terytorium Szwecji umowy pożyczki. W chwili zawarcia ww. umów pieniądze stanowiące ich przedmiot znajdowały się na rachunku bankowym, również na terytorium Szwecji - przelano je na rachunek bankowy Wnioskodawcy w dniach podpisania ww. umów. Skoro zatem w analizowanej sprawie nie zostały spełnione kumulatywnie warunki wynikające z art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to opisana we wniosku umowa pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych" (podkreślenie Wnioskodawcy);

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 29 maja 2013 r. nr ITPB2/436-53/13/DSZ, w której organ uznał, że: "Z przedstawionego w powyższym wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, będący obywatelem Holandii, zawarł z inną osobą fizyczną (dalej: pożyczkodawca) umowę pożyczki kwoty pieniężnej. Zawarcie ww. umowy pożyczki nastąpiło na terytorium Holandii, zaś w dacie jej zawarcia środki pieniężne będące jej przedmiotem zdeponowane były na rachunku bankowym pożyczkodawcy prowadzonym przez bank z siedzibą w Chinach. Wydanie przedmiotu pożyczki nastąpiło w drodze przekazania umówionej kwoty pieniężnej na rachunek bankowy Wnioskodawcy prowadzony przez bank z siedzibą w Polsce, po dniu zawarcia umowy pożyczki. Skoro zatem w analizowanej sprawie nie zostały spełnione kumulatywnie warunki wynikające z art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, to opisana we wniosku umowa pożyczki nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.";

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 lutego 2012 r. nr ILPB2/436-228/11-5/MK, w której organ uznał prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy, zgodnie z którym: "w przypadku gdy zawarcie umowy pożyczki z brytyjskim pożyczkodawcą następuje za granicą i umowa ma za przedmiot pieniądze znajdujące się w chwili zawarcia umowy poza granicami Polski, w ocenie Spółki, umowa taka nie podlega p.c.c. na podstawie art. 1 ust. 4 ustawy o p.c.c." i odstąpił od uzasadnienia;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 maja 2011 r. nr ILPB2/436-32/11-3/MK, w której organ uznał, że: "skoro umowa pożyczki została zawarta poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Wielka Brytania) i środki pieniężne będące jej przedmiotem w chwili jej zawarcia również znajdowały się poza granicami kraju, to pożyczka ta nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 1 ust. 4 pkt 2 ustawy)".

Analogiczne stanowisko zostało wyrażone również w wielu innych interpretacjach organów podatkowych, m.in.:

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 października 2012 r. nr IPPB2/436-354/12-4/MZ;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 11 października 2012 r. nr IBPBII/1/436-246/12/MZ;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 marca 2012 r. nr ITPB2/436-202a/11/MK;

* w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 2 lutego 2011 r. nr ILPB2/436-244/10-5/MK.

Reasumując, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości swojego stanowiska.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 7 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na biorącym pożyczkę.

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Ponadto, zauważyć również należy, że stosownie do ww. art. 720 Kodeksu cywilnego przedmiotem umowy pożyczki są tylko pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przepis ten nie ustanowił zatem praw majątkowych jako przedmiotu pożyczki, a skoro tak, należy przyjąć, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach. Zgodnie bowiem z powszechnym w orzecznictwie poglądem pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy. W rezultacie przedmiotem umowy pożyczki pieniężnej są rzeczy o szczególnym charakterze (pieniądze). Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru umowy pożyczki, zatem forma przekazania przedmiotu umowy nie wpływa na ważność zawartej umowy. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, w tym umowy pożyczki, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa zostaje zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka będzie również podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jako pożyczkobiorca zamierza zawrzeć poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze spółką kapitałową z siedzibą w Luksemburgu umowę pożyczki. W momencie zawarcia umowy środki pieniężne znajdować się będę również poza terytorium kraju.

Wobec wskazanych okoliczności sprawy oraz przywołanych przepisów stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.