ILPB2/436-308/12-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 13 listopada 2012 r. (data wpływu 19 listopada 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 19 listopada 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą prawną działającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Spółka). Spółka zamierza pożyczać środki pieniężne od innego podmiotu (dalej: Pożyczkodawca). Pożyczkodawca może być podmiotem powiązanym ze Spółką. Pożyczkodawca jest spółką komandytowo - akcyjną. Jest on zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.; dalej: Ustawa o VAT). Zgodnie z wpisem w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego przedmiotem działalności Pożyczkodawcy jest między innymi:

* 64.99.Z - Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych,

* 64.92.Z - Pozostałe formy udzielania kredytów.

Pożyczkodawca będzie pełnił funkcję spółki finansującej w ramach grupy kapitałowej i nie tylko. W związku z tym, będzie udzielać oprocentowanych pożyczek osobom fizycznym jak również osobom prawnym, w tym spółkom prawa handlowego takim jak spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółki) z zamiarem udzielania pożyczek w sposób częstotliwy (zazwyczaj będzie to od kilku do kilkunastu pożyczek rocznie, w zależności od potrzeb potencjalnych pożyczkobiorców). Umowy będą zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W dacie zawierania umów środki pieniężne również będą się znajdować na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opisana transakcja udzielania pożyczek przez Pożyczkodawcę Spółce będzie wyłączona z opodatkowania p.c.c. na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.; dalej: Ustawa o p.c.c.).

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana transakcja udzielania pożyczek przez Pożyczkodawcę Spółce będzie wyłączona z opodatkowania p.c.c. na podstawie art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b Ustawy o p.c.c. podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Czynność cywilnoprawna zawarcia umowy pożyczki podlega Ustawie o p.c.c. wyłącznie jednak wtedy, gdy spełnia przesłanki wskazane w art. 1 ust. 4 Ustawy o p.c.c. Oznacza to, że umowa pożyczki podlega przepisom Ustawy o p.c.c. tylko wtedy, gdy jej przedmiotem są:

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego umowy pożyczek będą zawierane przez Pożyczkodawcę ze Spółką na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Środki pieniężne, które otrzyma Spółka, także będą się znajdować na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na tej podstawie uznać należy, iż opisane umowy pożyczek będą podlegać pod reżim Ustawy o p.c.c. Ustawa o p.c.c. wyłącza jednak niektóre czynności z zakresu opodatkowanych. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c. z zakresu Ustawy o p.c.c. podlegają wyłączeniu "czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Wyłączenie wskazane w art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c. dotyczy m.in. podmiotów zwolnionych z podatku od towarów i usług. Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają status podatnika podatku od towarów i usług, lecz to, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

W przypadku zaś analizowanego zawierania umów pożyczek przez Pożyczkodawcę zauważyć należy, iż jest to czynność, która należy do zakresu Ustawy o VAT. Na podstawie art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie zaś z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT przez odpłatne świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy o VAT.

Udzielanie pożyczek stanowi zaś świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odpłatnością z tytułu udzielonej pożyczki są odsetki. Aby dana czynność została opodatkowana nie tylko musi być zakwalifikowana jako odpłatna dostawa towarów lub świadczenie usług na terytorium kraju. Istotne jest także, aby została wykonana przez podmiot, który z tytułu jej dokonania będzie rozpoznany jako podatnik podatku od towarów i usług.

W świetle art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT "Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności." Działalność gospodarcza na gruncie Ustawy o VAT jest zaś rozumiana jako wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Pożyczkodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jak wskazano, będzie on zawierał umowy pożyczek. Czynności te będą podejmowane w sposób powtarzalny. Ponadto sama umowa spółki Pożyczkodawcy #61485; jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego #61485; wprost potwierdza, że przedmiot działalności Pożyczkodawcy obejmuje m.in. pozostałe formy udzielania kredytów (PKD 2007: 64.92.Z). Bez wątpienia zatem Pożyczkodawca będzie rozpoznany jako podatnik podatku od towarów i usług z tytułu udzielanych pożyczek. Ustawa o VAT zwalnia jednak niektóre czynności od opodatkowania. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT "Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę." W świetle wskazanej regulacji czynność udzielania pożyczek, mimo iż należy do zakresu Ustawy o VAT, nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług. W odniesieniu do Pożyczkodawcy oznacza to, iż udzielanie przez niego pożyczek podlega podatkowi od towarów i usług. Niemniej na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT czynność ta będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W ten sposób uznać należy, iż z tytułu udzielanych pożyczek Pożyczkodawca będzie podmiotem zwolnionym z opodatkowania w podatku od towarów i usług. Z tego też względu czynności zawierania umów pożyczek nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem p.c.c. jako wyłączone z zakresu przedmiotowego Ustawy o p.c.c. na podstawie art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c.

Reasumując należy stwierdzić, iż umowy pożyczek zawierają się w zakresie Ustawy o p.c.c. Mimo to ze względu na brzmienie art. 2 pkt 4 Ustawy o p.c.c. czynności te będą korzystały z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jak bowiem wskazano powyżej, Pożyczkodawca z tytułu zawieranych umów pożyczek będzie podmiotem zwolnionym od podatku od towarów i usług.

Powyższe stanowisko zostało jednoznacznie potwierdzone w licznych interpretacjach organów podatkowych:

* w interpretacji indywidualnej z dnia 12 września 2011 r., sygn. IPPB2/436-200/11-5/AF, wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie stwierdzono, iż "w przedmiotowej sprawie, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowa pożyczki będzie wyłączona z opodatkowania tym podatkiem na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, o ile w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług umowa pożyczki uznana zostanie za podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem lub zwolnioną od tego podatku."

* w interpretacji indywidualnej z 23 września 2011 r., sygn. IPTPB2/436-26/11-2/k.k., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi wskazano, że "jeśli umowy pożyczki zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, czynności te będą korzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, na podstawie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych."

* w interpretacji indywidualnej z 1 lutego 2012 r., sygn. IPTPB2/436-60/11-2/k.k. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi wskazano, że "przyjmując za Pożyczkodawcą iż umowa pożyczki została objęta zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższa czynność korzystała z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dodatkowo należy wskazać, iż art. 2 pkt 4 powyższej ustawy zawiera czynności, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a nie są zwolnione od tego podatku.",

* w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 3 stycznia 2012, sygn. IPPB2/436-464/11-2/AF, wskazano: "Reasumując należy stwierdzić, iż skoro umowy pożyczek zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych."

Analogiczne stanowisko zostało także wskazane w:

* w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 sierpnia 2011 r., sygn. ILPB2/436-93/11-4/MK,

* w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. ILPB2/436-79/11-2/MK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 7 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na biorącym pożyczkę.

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Ponadto, zauważyć również należy, że stosownie do ww. art. 720 Kodeksu cywilnego przedmiotem umowy pożyczki są tylko pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przepis ten nie ustanowił zatem praw majątkowych jako przedmiotu pożyczki, a skoro tak, należy przyjąć, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach. Zgodnie bowiem z powszechnym w orzecznictwie poglądem pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy. W rezultacie przedmiotem umowy pożyczki pieniężnej są rzeczy o szczególnym charakterze (pieniądze). Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru umowy pożyczki, zatem forma przekazania przedmiotu umowy nie wpływa na ważność zawartej umowy. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, w tym umowy pożyczki, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa zostaje zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka będzie również podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednak dokonując oceny opisanej we wniosku czynności cywilnoprawnej z punktu widzenia jej opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych rozstrzygnąć należy również kwestię opodatkowania takiej czynności podatkiem od towarów i usług.

W złożonym wniosku Wnioskodawca wskazał bowiem, że zamierza pożyczać środki pieniężne od innego podmiotu, który jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawa o VAT. Zgodnie z wpisem w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego przedmiotem działalności Pożyczkodawcy jest między innymi: 64.99.Z - Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych oraz 64.92.Z - Pozostałe formy udzielania kredytów. Pożyczkodawca będzie pełnił funkcję spółki finansującej w ramach grupy kapitałowej i nie tylko. W związku z tym, będzie udzielać oprocentowanych pożyczek osobom fizycznym jak również osobom prawnym, w tym spółkom prawa handlowego (dalej: Spółki) z zamiarem udzielania pożyczek w sposób częstotliwy (zazwyczaj będzie to od kilku do kilkunastu pożyczek rocznie, w zależności od potrzeb potencjalnych pożyczkobiorców). Umowy będą zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W dacie zawierania umów środki pieniężne również będą się znajdować na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Z kolei według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez "podatek od towarów i usług" rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Przepis ten - art. 2 pkt 4 #61485; ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Z jego treści wynika zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zauważyć jednak należy, że przepis ten znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy konkretna czynność cywilnoprawna objęta jest zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowa pożyczki) i jednocześnie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona od tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, iż jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania umów pożyczek podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższe transakcje podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia ich podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tych czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, stwierdzić należy, że tutejszy Organ - zgodnie z przedstawionym we wniosku pytaniem - nie rozstrzyga w niniejszej interpretacji, czy opisane przyszłe umowy pożyczek będą objęte zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, jeżeli rzeczone czynności cywilnoprawne zostaną objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług i jednocześnie będą korzystać ze zwolnienia od tego podatku, wówczas powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do przywołanych przez Wnioskodawcę rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że wydane one zostały w indywidualnych sprawach i nie ma zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.