ILPB2/436-293/12-3/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 17 sierpnia 2012 r. (data wpływu 17 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w odniesieniu do pytania nr 2 - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 sierpnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Dnia 22 października 2008 r. Wnioskodawczyni nabyła prawo do spadku po zmarłym w dniu 4 września 1998 r. mężu. Dnia 21 kwietnia 2009 r. Zainteresowana złożyła zeznanie podatkowe o nabyciu spadku w urzędzie skarbowym. Wnioskodawczyni otrzymała decyzję naczelnika urzędu skarbowego, w której naliczono Jej podatek od spadku z zastosowaniem - na wniosek Zainteresowanej - ulgi podatkowej.

Ze względu na to, że od tego czasu znacznie pogorszył się Jej stan zdrowia, Zainteresowana chciałaby sprzedać mieszkanie wraz z działką i zamieszkać w innej miejscowości, gdzie miałaby niezbędną opiekę.

Za pozostałą część spadku Wnioskodawczyni zapłaciła 1.338 zł, zaraz po otrzymaniu decyzji.

Wnioskodawczyni przyznaje, że nie wie co zrobić, bo pytała w dwóch urzędach skarbowych i nie otrzymała jasnej odpowiedzi.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Tut. Organ informuje, iż przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest kwestia dotycząca pytania nr 2. Natomiast w zakresie pytania nr 1 w dniu 16 listopada 2012 r. zostało wydane postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nr ILPB2/436-293/12-2/AJ.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z koniecznością rozwiązania problemów mieszkaniowych, a co za tym idzie prawdopodobnie wystąpienia o zmianę decyzji dotyczącej podatku od spadku po zmarłym mężu, naczelnik urzędu skarbowego powinien naliczyć Wnioskodawczyni podatek od ulgi za mieszkanie w wysokości 7% od kwoty 11.237,50 zł + odsetki od kwoty podatku, co dałoby kwotę ok. 1000 zł lub w przypadku gdy w zamian za obecne mieszkanie po sprzedaży, w ciągu 2 lat kupiłaby inne mieszkanie nie płaciłaby żadnego podatku.

Zainteresowana uważa, że ponieważ mieszka w tym domu ok. 50 lat to nie powinna mieć obowiązku mieszkania po otrzymaniu decyzji przez 5 lat pod groźbą płacenia podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku.

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa chwili (daty) otwarcia spadku, to należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) regulującymi sprawy spadkowe.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza więc, że nabycie - tytułem spadku - opisanego na wstępie mieszkania wraz z działką nastąpiło w dacie śmierci męża tj. dnia 4 września 1998 r.

Zatem w badanej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 1 stycznia 2007 r., stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2006 r.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. - w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze spadku lub darowizny przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej - nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu.

Według zapisu art. 16 ust. 2 ww. ustawy, z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

W związku z powyższym stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

W myśl art. 16 ust. 7 omawianej ustawy, nie stanowi jednak podstawy do wygaśnięcia decyzji zbycie udziału w budynku lub lokalu na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych oraz zbycie budynku lub lokalu, jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych, a nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu nastąpiło nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Analiza treści powołanych przepisów wskazuje więc, że ustawodawca określił dwa warunki, które należy spełnić łącznie, aby podatnik, któremu przysługiwała omawiana ulga, nie utracił jej wskutek zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat.

Pomimo nie sprecyzowania w akcie prawnym, co należy rozumieć przez "konieczność zmiany warunków mieszkaniowych" - należy przyjąć, że może to być jedynie wyjątkowa sytuacja życiowa podatnika. Innymi słowy winna ona mieć charakter obiektywny i imperatywny. Dla spełnienia tej przesłanki nie wystarczy zwykła potrzeba zmiany warunków mieszkaniowych. Za przesłankę taką uznać można np. trudne warunki materialne podatnika, w sytuacji gdy przeznaczył on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży domu na zakup lokalu o mniejszej powierzchni i z niższym czynszem, w wyniku czego nastąpiła poprawa położenia materialnego podatnika. Będzie nią również zmiana miejsca pracy, choroba spadkobiercy/obdarowanego lub członków jego najbliższej rodziny z nim zamieszkujących, która uniemożliwia dalszą egzystencję w nabytej nieruchomości, wreszcie zakup nowej nieruchomości lub uzyskanie pozwolenia na jej budowę zmierzające do poprawy niedostatecznych warunków mieszkaniowych nabywcy i jego rodziny.

Podkreślić należy, że powołane powyżej przykłady ilustrujące "konieczność zmiany warunków mieszkaniowych" nie wyczerpują wszystkich okoliczności mieszczących się w zakresie przedmiotowym użytego przez ustawodawcę zwrotu, bowiem każda sytuacja w jakiej znajduje się podatnik winna być rozpatrywana indywidualnie. Niemniej jednak wskazać należy, że konieczna zmiana warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy korzystający z ulgi spadkobierca z uwagi na zaistniałą sytuację życiową nie może dłużej zamieszkiwać w nabytym w spadku mieszkaniu.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na budowę albo nabycie innego lokalu nie później niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zbycia lokalu nabytego w spadku (darowiźnie).

Analiza powyższego przepisu wskazuje na to, że ustawodawca dla zachowania ulgi wymaga jedynie, by nabycie nowego lokalu nastąpiło nie później, niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia.

Przedstawiając opis zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni wskazała, że ponieważ znacznie pogorszył się Jej stan zdrowia, chciałaby sprzedać mieszkanie wraz z działką i zamieszkać w innej miejscowości, gdzie miałaby niezbędną opiekę.

Natomiast przedstawiając własne stanowisko w sprawie Zainteresowana wskazała, iż w przypadku gdy w zamian za obecne mieszkanie po sprzedaży, w ciągu 2 lat kupiłaby inne mieszkanie nie płaciłaby żadnego podatku.

Biorąc pod uwagę argumentację przedstawioną we wniosku można zatem przyjąć, iż w sytuacji Wnioskodawczyni zachodzi uzasadniona konieczność zmiany warunków mieszkaniowych, wymagana przepisem art. 16 ust. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Jednakże, nabycie nowego mieszkania powinno nastąpić nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia, a nie jak wskazała Zainteresowana - w terminie 2 lat od dnia zbycia mieszkania wraz z działką.

Należy również wskazać, że na zachowanie ulgi nie ma wpływu fakt, że Zainteresowana mieszka w domu, który zamierza zbyć ok. 50 lat.

Z tego względu stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Jeżeli jednak nabycie przez Wnioskodawczynię innego lokalu mieszkalnego nastąpi nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od zbycia odziedziczonego lokalu mieszkalnego wówczas Zainteresowana spełni oba warunki uprawniające Ją do przedmiotowego zwolnienia. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.