ILPB2/436-257/11-2/MK

Pisma urzędowe

Status: Aktualne

Pismo z dnia 14 marca 2012 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/436-257/11-2/MK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 12 grudnia 2011 r. (data wpływu 14 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązków płatnika - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - Notariusz przy sporządzaniu aktów notarialnych jako płatnik podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązany jest do poboru tego podatku a także do wpłaceniu go do właściwego urzędu skarbowego wraz z przesłaniem temu urzędowi odpisów aktów notarialnych, deklaracji podatkowej oraz informacji o wysokości podatku należnego poszczególnym gminom. W kancelarii Wnioskodawcy kilkakrotnie sporządzane były umowy sprzedaży nieruchomości oraz ustanowienie hipoteki jak i też same umowy hipoteki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami przy sporządzaniu comiesięcznego sprawozdania Wnioskodawca przygotowuje informację o kwotach podatku należnych poszczególnym gminom, przy czym podatek pobrany od sprzedaży nieruchomości zostaje przypisany gminom na terenie których znajdują się rzeczone nieruchomości, natomiast podatek pobrany od ustanowienia hipoteki zostaje przypisany gminie X, na terenie której znajduje się właściwy miejscowo urząd skarbowy. Po wysłaniu dokumentacji do urzędu skarbowego okazało się, że taki stan rzeczy budzi pewne wątpliwości, gdyż pozostałe kancelarie na terenie właściwości Urzędu Skarbowego w X, przypisują podatek pobrany od ustanowienia hipoteki gminom, na terenie których leżą nieruchomości obciążone hipotekami. Informacje uzyskane z Urzędu oraz kancelarii notarialnych na terenie kraju wskazują, że praktyka w tym zakresie jest różna.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy pobrany od ustanowienia hipoteki podatek od czynności cywilnoprawnych przypadać powinien gminie na terenie której siedzibę ma właściwy dla kancelarii Wnioskodawcy urząd skarbowy, czy też gminie, na terenie której leży nieruchomość obciążona hipoteką.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy wyraźnie stanowią, iż podatek od ustanowienia hipoteki przypada gminie na terenie której znajduje się właściwy miejscowo urząd skarbowy. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 10.101.649 j.t.)"notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego". Ponadto art. 10 ust. 3a pkt 2 powyższej ustawy stanowi, że "płatnicy są obowiązani wpłacić pobrany podatek na rachunek organu podatkowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika według ustalonego wzoru wraz z informacją o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom". Sposób sporządzenia informacji o kwocie podatku pobranego przez płatnika należnego poszczególnym gminom na podstawie art. 10 ust. 4 pkt 1 lit. c ww. ustawy ustalił minister właściwy do spraw finansów publicznych w rozporządzeniu z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 08.234.1577). W rozporządzeniu tym w § 8 ust. 1 stwierdzono, iż "Płatnicy sporządzają informację o kwocie pobranego podatku, należnego poszczególnym gminom, z uwzględnieniem zasad przekazywania wpływów tego podatku określonych w art. 16 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539 i Nr 220, poz. 1419). Przywołany art. 16 powyższej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wyraźnie stwierdza natomiast, że: "wpływy z podatku od czynności cywilnoprawnych są przekazywane:

od czynności cywilnoprawnych, których przedmiotem jest przeniesienie własności nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce położenia nieruchomości;

od umowy spółki - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której spółka ma siedzibę;

od czynności cywilnoprawnych, których przedmiotem jest przeniesienie własności rzeczy ruchomych i praw majątkowych, niewymienionych w pkt 1 - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę nabywcy, a jeżeli:

jedynie zbywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w kraju - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zbywcy;

żadna ze stron nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce dokonania czynności;

od umowy sprzedaży przedsiębiorstwa albo jego zorganizowanej części - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której znajduje się siedziba tego przedsiębiorstwa albo jego zorganizowana część;

od pozostałych czynności cywilnoprawnych - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której ma siedzibę właściwy miejscowo urząd skarbowy."

Zdaniem Wnioskodawcy ustanowienie hipoteki, nawet jeżeli zawarte jest w tym samym akcie notarialnym co umowa sprzedaży, stanowi odrębną czynność cywilnoprawną w rozumieniu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, na co dobitnie wskazuje choćby art. 1 tej ustawy, który punktowo wymienia rodzaje czynności cywilnoprawnych podlegające podatkowi i absolutnie nie jest to czynność cywilnoprawna, której przedmiotem jest przeniesienie własności nieruchomości, a zgodnie z art. 16 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego tylko podatek pobrany od takich czynności przypada gminie na terenie której leży nieruchomość będąca przedmiotem obrotu. Zdaniem Wnioskodawcy przez czynność ustanowienia hipoteki należy rozumieć określoną w art. 16 pkt 5 ww. ustawy, pozostałą czynność cywilnoprawną nie wymienioną w punktach poprzednich, w związku z czym, zgodnie z tym przepisem podatek przypada na rachunek budżetu gminy, na obszarze której ma siedzibę właściwy miejscowo urząd skarbowy. W przypadku Wnioskodawcy jest to Gmina....

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

(uchylona),

umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

umowy dożywocia,

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat i dopłat,

(uchylona),

ustanowienie hipoteki,

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

umowy depozytu nieprawidłowego,

umowy spółki;

zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Jak z powyższego wynika, ustanowienie hipoteki jest jedną z wielu czynności cywilnoprawnych, które ustawodawca zdecydował się objąć zakresem przedmiotowym ustawy. Z racji systematyki ustawy stanowi ono (ustanowienie hipoteki) w pełni autonomiczny tytuł prawny na podstawie którego powstaje obowiązek podatkowy. Uzasadnienie prawne powyższego twierdzenia znajduje swój wyraz także w kolejnych jednostkach redakcyjnych rzeczonej ustawy regulujących obowiązek podatkowy, datę jego powstania, podstawę opodatkowania, czy też stawki podatku.

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym uregulowanym w przepisach ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.). Art. 65 tej ustawy - w brzmieniu obowiązującym od dnia 20 lutego 2011 r. - stanowi, że w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, w tym również wierzytelność przyszłą (art. 68 ww. ustawy).

Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy przy ustanowieniu hipoteki powstaje z chwila złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki. W myśl art. 4 pkt 8 ustawy obowiązek podatkowy przy ustanowieniu hipoteki ciąży na składającym oświadczenia woli o ustanowieniu hipoteki.

Z kolei, zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy, notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Według art. 10 ust. 3a płatnicy są obowiązani:

prowadzić rejestr podatku;

wpłacić pobrany podatek na rachunek organu podatkowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika, w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek, a także przekazać w tym terminie deklarację o wysokości pobranego i wpłaconego podatku przez płatnika według ustalonego wzoru wraz z informacją o kwocie podatku należnego poszczególnym gminom;

przekazywać, w terminie, o którym mowa w pkt 2, organowi podatkowemu właściwemu ze względu na siedzibę płatnika odpisy sporządzanych aktów notarialnych dotyczących czynności cywilnoprawnych stanowiących przedmiot opodatkowania.

Zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia:

wzory deklaracji, o których mowa w ust. 1 i ust. 3a pkt 2, oraz szczegółowy zakres zawartych w nich danych, a w szczególności:

w deklaracji, o której mowa w ust. 1 - datę i miejsce dokonania czynności cywilnoprawnej, dane podatnika, zwięzłe określenie treści i przedmiotu czynności, miejsce jego położenia lub wykonywania praw majątkowych, podstawę opodatkowania, odliczenia od podstawy opodatkowania, stawkę podatku, kwotę należnego podatku,

w deklaracji, o której mowa w ust. 3a pkt 2 - dane płatnika, kwotę podatku pobranego w danym miesiącu, kwotę podatku pobranego od umowy spółki kapitałowej i jej zmiany, kwotę potrąconego wynagrodzenia z tytułu poboru podatku oraz kwotę podatku wpłaconego naczelnikowi urzędu skarbowego,

sposób sporządzenia informacji o kwocie podatku pobranego przez płatnika należnego poszczególnym gminom,

szczegółowy sposób pobierania i zwrotu podatku, w tym czynności związane z poborem podatku i zakres udzielania przez płatnika pouczeń podatnikowi oraz treść rejestru podatku - uwzględniając konieczność wnikliwości i szybkości postępowania podatkowego oraz zmniejszenia kosztów jego prowadzenia, jak również prawidłowy sposób poboru podatku przez płatników.

Wypełnienie powyższej delegacji ustawowej stanowi rozporządzenie z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1577 z późn. zm.).

W myśl § 8 ust. 1 ww. rozporządzenia, płatnicy sporządzają informację o kwocie pobranego podatku, należnego poszczególnym gminom, z uwzględnieniem zasad przekazywania wpływów z tego podatku określonych w art. 16 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r. Nr 88, poz. 539 i Nr 220, poz. 1419). Zgodnie z § 8 ust. 2 tego aktu, informacja zawiera:

liczbę porządkową;

nazwę gminy, na której rachunek podatek ma zostać przekazany;

łączną kwotę podatku należnego poszczególnym gminom;

numery repertorium A, pod którymi wpisane SA czynności cywilnoprawne, od których dokonania podatek jest należny poszczególnym gminom.

Zapis art. 16 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 z późn. zm.), stanowi, iż wpływy z podatku od czynności cywilnoprawnych są przekazywane:

od umowy spółki - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której spółka ma siedzibę;

jedynie zbywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w kraju - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę zbywcy,

żadna ze stron nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju - na rachunek budżetu gminy właściwej ze względu na miejsce dokonania czynności;

od pozostałych czynności cywilnoprawnych - na rachunek budżetu gminy, na obszarze której ma siedzibę właściwy miejscowo urząd skarbowy.

Analogicznie przedstawia się sytuacja właściwości miejscowej określonej w samej ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Art. 12 ust. 1 ustawy stanowi bowiem, że organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane w kraju, jest:

od przeniesienia własności nieruchomości, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego i prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym lub prawa użytkowania wieczystego - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości;

od przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych, innych niż wymienione w pkt 1, oraz od pozostałych umów - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub adres siedziby podatnika, a w przypadku gdy obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na kilku podmiotach - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub adres siedziby jednego z tych podmiotów;

od umowy spółki - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę spółki;

Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej organu podatkowego w sposób, o którym mowa w ust. 1 - właściwym organem podatkowym jest naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście (art. 12 ust. 2).

W sprawach podatku od czynności cywilnoprawnych od umów zamiany:

których przedmiotem jest wyłącznie przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w ust. 1 pkt 1, organem podatkowym właściwym do ustalenia wartości nieruchomości lub prawa majątkowego jest naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości, a do określenia wysokości podatku od czynności cywilnoprawnych - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości lub prawa, którego wartość jest wyższa;

w pozostałych przypadkach - naczelnik urzędu skarbowego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub adres siedziby jednej ze stron (art. 12 ust. 3).

Zestawienie całokształtu przywołanej regulacji prowadzi do wniosku, iż z tytułu ustanowienia hipoteki notariusz - działając jako płatnik - na podstawie § 8 ust. 1 rozporządzenia w sprawie sposobu pobierania i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych w zw. z art. 10 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych określając gminę, na której rachunek podatek ma zostać przekazany powinien kierować się postanowieniem art. 16 pkt 5 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, co oznacza, że w przypadku Wnioskodawcy będzie to rachunek Gminy X.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl