ILPB2/436-254/10-3/AJ - Opodatkowanie PCC umowy cash poolingu

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2010 r. (data wpływu 5 listopada 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 5 listopada 2010 r. zostały złożone trzy tożsame wnioski o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

Z uwagi na fakt, że analiza złożonych przez Zainteresowanego wniosków o udzielenie pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego, wykazała identyczność treści przedmiotowych dokumentów, pismem z dnia 19 stycznia 2011 r. nr ILPB2/436-254/10-2/AJ, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Zainteresowanego do uzupełnienia wniosków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, iż nieuzupełnienie wniosku w wyznaczonym terminie spowoduje przyjęcie, że złożono jeden wniosek i wydana zostanie jedna interpretacja indywidualna.

Pouczono również Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 19 stycznia 2011 r. (skutecznie doręczono dnia 21 stycznia 2011 r.).

Zatem wyznaczony termin upłynął z dniem 28 stycznia 2011 r. i w tym czasie Wnioskodawca nie uzupełnił wniosku.

Z uwagi na fakt, że Zainteresowany nie uzupełnił ww. wniosku, zgodnie z pouczeniem zawartym w ww. wezwaniu wydana zostanie jedna interpretacja indywidualna.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć z bankiem z siedzibą poza granicami Polski (dalej: Bank Zagraniczny) umowę, której celem jest świadczenie kompleksowych usług zarządzania płynnością finansową. W ramach umowy Bank Zagraniczny świadczyć będzie na rzecz Zainteresowanego oraz innych spółek z grupy kapitałowej Wnioskodawcy (dalej: Grupa) usługę kompleksowego zarządzania płynnością finansową w zakresie centralizacji, kontroli oraz administrowania środkami finansowymi (tzw. umowę cash poolingu).

Głównym celem przedmiotowej usługi jest optymalizacja przepływu środkami finansowymi w obrębie spółek Grupy poprzez organizację systemu zarządzania saldami.

Przedmiotowa umowa cash poolingu oparta jest na następującej strukturze:

* Wnioskodawca otworzy rachunek w banku polskim oraz w Banku Zagranicznym,

* zagraniczne spółki z grupy otwierają swoje rachunki w Banku Zagranicznym lub innym banku za granicą,

* w ramach umowy spółka x należąca do Grupy (tzw. Agent) reprezentuje inne spółki z Grupy wobec Banku Zagranicznego; spółka Agent nie jest bezpośrednim udziałowcem Wnioskodawcy,

* Bank Zagraniczny prowadzi na rzecz Agenta rachunek (rachunek docelowy), na którym konsolidowane są środki z rachunku Wnioskodawcy oraz z rachunków innych spółek z Grupy biorących udział w strukturze typu cash pooling,

* za świadczone na rzecz Wnioskodawcy przedmiotowej usługi Bank Zagraniczny pobiera wynagrodzenie.

W sytuacji, gdy na koniec dnia roboczego na rachunku Wnioskodawcy w banku polskim wykazywane jest saldo dodatnie, bank polski transferuje środki pieniężne na rachunek Wnioskodawcy w Banku Zagranicznym. Następnie jest dokonywany transfer środków z rachunku Wnioskodawcy otwartego w Banku Zagranicznym na Rachunek Docelowy Agenta.

W sytuacji, gdy na koniec dnia roboczego na rachunku Wnioskodawcy w banku polskim powstało saldo ujemne, Bank Zagraniczny transferuje z rachunku Wnioskodawcy w Banku Zagranicznym na rachunek w banku polskim środki pieniężne odpowiadające wysokości powstałego salda ujemnego. Następnie jest dokonywany transfer środków z Rachunku Docelowego Agenta na rachunek Wnioskodawcy w Banku Zagranicznym.

W ten sposób, w obydwu przypadkach (saldo dodatnie albo saldo ujemne) na koniec dnia roboczego saldo na rachunku Wnioskodawcy zarówno w Banku Zagranicznym, jak i w banku polskim jest równe zeru.

W ramach struktury cash pooling transfery pieniężne dokonywane są jedynie pomiędzy poszczególnymi rachunkami posiadanymi przez Wnioskodawcę oraz pomiędzy rachunkiem Agenta oraz rachunkami innych uczestników systemu.

W związku z powyższym, pomiędzy Wnioskodawcą oraz innymi spółkami z Grupy biorącymi udział w strukturze typu cash pooling (poza Agentem) nie dochodzi do bezpośrednich transferów środków pieniężnych.

Po zakończeniu ustalonego okresu rozliczeniowego Agent dostarcza Wnioskodawcy i pozostałym spółkom z Grupy uczestniczącym w systemie informacje zawierające zestawienie przepływów pieniężnych powstałych w ramach struktury cash pooling oraz zestawienie należnych odsetek wynikających z transferów pieniężnych pomiędzy uczestnikami struktury, którymi zarządza i których dokonuje Agent. Wnioskodawca otrzymuje zestawienie wyłącznie jego własnych przepływów pieniężnych - nie otrzymuje danych dotyczących pozostałych spółek z Grupy.

Odsetki naliczone od posiadanych przez Wnioskodawcę w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego sald dodatnich są płatne w określonym terminie przez Agenta na rachunek wskazany przez Wnioskodawcę. Natomiast odsetki od posiadanych przez Wnioskodawcę w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego sald ujemnych są płatne w określonym terminie przez Wnioskodawcę na rachunek wskazany przez Agenta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przedmiot opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych obejmuje przedstawione powyżej czynności polegające na kompleksowym zarządzaniu płynnością finansową w ramach umowy typu cash pooling.

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (ustawa p.c.c.) opodatkowaniu tym podatkiem podlega jedynie zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych.

Zainteresowany stoi na stanowisku, że czynność polegająca na zarządzaniu płynnością finansową danej grupy kapitałowej na podstawie Umowy Cash Poolingu, która nie znajduje odpowiednika w Kodeksie cywilnym, pozostając umową nienazwaną nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy p.c.c.

Zdaniem Wnioskodawcy, celem ustawodawcy tworzącego opisywaną normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. Treść Umowy Cash Poolingu wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy, międzynarodowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej, nie jest to natomiast żadna z umów wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Innymi słowy, konstrukcja transakcji w ramach Umowy Cash Poolingu jako sposób gospodarowania wolnymi środkami finansowymi (zarówno nadwyżkami jak i niedoborami na rachunkach) podmiotów uczestniczących w systemie nie zawiera w sobie elementów, które pozwoliłyby na zakwalifikowanie opisanych transferów jako któregokolwiek z typów umów wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy p.c.c.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów umowy pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw uczestniczących w systemie oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto. Z tytułu uczestnictwa w transakcjach dla wszystkich podmiotów uczestniczących powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie ujemnym, jest rachunek zbiorczy, na którym są gromadzone wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Podsumowując Zainteresowany stwierdził, iż zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska Zainteresowany powołuje szereg pism organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa "cash poolingu" jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy "cash poolingu", jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy "cash poolingu" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym - z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę pism organów podatkowych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.