ILPB2/436-244/13-2/TR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 16 sierpnia 2013 r. (data wpływu 9 września 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 9 września 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka (Wnioskodawca), po rejestracji w KRS i zgłoszeniu do właściwego urzędu skarbowego, będzie podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i będzie podlegać w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Spółka zamierza finansować swoją działalność m.in. emitując obligacje.

W założeniu obligacje wyemitowane przez Spółkę mają zostać wykupione przez obligatariuszy za środki pieniężne. Nie można jednak wykluczyć, że zobowiązany do zapłaty za obligacje wyemitowane przez Spółkę w miejsce wykonania świadczenia pieniężnego przeniesie na Spółkę inne aktywa, w tym np. własne przedsiębiorstwo ("Przedsiębiorstwo") w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. dalej: "Kodeks cywilny"). Przeniesienie Przedsiębiorstwa na Spółkę nastąpi w ramach świadczenia w miejsce wykonania (tzw. datio in solutum), na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego. Działając w celu uregulowania zobowiązań wobec Spółki (dalej: ".Zobowiązania"; w tym z tytułu zapłaty za wyemitowane obligacje, zamiast zapłaty określonej kwoty pieniężnej (w przypadku braku możliwości uzyskania takiej kwoty w pieniądzu), dłużnik przeniesie na rzecz Spółki swoje Przedsiębiorstwo.

Zgodnie z założeniami, wartość Zobowiązań wobec Spółki na moment nabycia Przedsiębiorstwa może odpowiadać wartości rynkowej aktywów wchodzących w skład Przedsiębiorstwa. W sytuacji, gdyby na moment nabycia Przedsiębiorstwa wartość rynkowa aktywów była wyższa niż wartość Zobowiązań wobec Spółki, Spółka może dokonać odpowiedniej dopłaty pieniężnej dla dłużnika, tak aby rozliczyć wzajemne zobowiązania i należności w związku z przejęciem Przedsiębiorstwa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w związku z opisanym powyżej zdarzeniem przyszłym (przejęciem Przedsiębiorstwa przez Spółkę w ramach świadczenia w miejsce wykonania, zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego - tzw. datio in solutum) powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy opisana powyżej czynność przejęcia przez Spółkę Przedsiębiorstwa w miejsce przysługujących jej wierzytelności nie będzie skutkowała powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej:"p.c.c."). Nie ma przy tym znaczenia, gdyby ewentualnie musiało dojść do dokonania przez Spółkę dopłaty pieniężnej na rzecz dłużnika. Wartość Przedsiębiorstwa oraz zadłużenia są wartościami zmiennymi i trudno wykluczyć możliwość, by Zobowiązanie przedstawiało wartość niższą niż Przedsiębiorstwo. Nie zmienia to jednak faktu, że Zobowiązanie zostanie wykonane poprzez datio in solutum.

Swoje stanowisko Zainteresowany uzasadnił następująco:

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy p.c.c., opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności:

Opodatkowaniu p.c.c. podlegają również:

* zmiany wyżej wymienionych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych;

* orzeczenia sądów. w tym polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak wyżej w wymienione czynności cywilnoprawne.

Z regulacji Ustawy p.c.c. wynika, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że zawarty w art. 1 ust. 1 Ustawy p.c.c. katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu ma charakter zamknięty. Ustawodawca przejął tym samym zasadę numerus clausus czynności cywilnoprawnych opodatkowanych p.c.c., zgodnie z którą jedynie te nazwane czynności cywilnoprawne, które zostały wymienione w art. 1 Ustawy p.c.c. mogą podlegać opodatkowaniu p.c.c. Innymi słowy, czynność prawna niewymieniona w katalogu art. 1 Ustawy p.c.c. nie podlega opodatkowaniu p.c.c. W szczególności nie jest możliwe stosowanie przepisów Ustawy p.c.c. do czynności cywilnoprawnych innych niż wymienione w ustawie w drodze analogii.

Czynność przeniesienia na Spółkę własności Przedsiębiorstwa zamiast zapłaty kwoty zobowiązań wobec Spółki (w celu zwolnienia się ze Zobowiązań względem Spółki) będzie miała charakter świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum). Zgodnie z art. 453 zd. 1 Kodeksu cywilnego, "jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa".

Podkreślenia wymaga fakt, że datio in solutum jest tzw. "nazwaną" czynnością cywilnoprawną, czyli instytucją prawną odrębną od każdej innej czynności cywilnoprawnej wymienionej w Kodeksie cywilnym, niedającą się utożsamić z jakąkolwiek inną czynnością nawet o zbliżonych skutkach prawnych. Pomimo, że datio in solutum jest samodzielną czynnością prawną, nie została w Ustawie p.c.c. wymieniona jako czynność podlegająca opodatkowaniu p.c.c.

Instytucja datio in solutum jest jedynie formą uregulowania już istniejącego zobowiązania wynikającego z dowolnego stosunku prawnego. Wskazuje na to zarówno brzmienie cytowanego powyżej przepisu (dłużnik spełnia świadczenie "w celu zwolnienia się ze zobowiązania" w wyniku datio in solutum "zobowiązanie wygasa"), jak również jego usytuowanie w Kodeksie cywilnym (tytuł VII "Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania"). W razie dokonania datio in solutum dochodzi jedynie do wygaśnięcia zobowiązania, powstałego już uprzednio na mocy wcześniejszej umowy między stronami, przy czym wykonanie zobowiązania - za zgodą wierzyciela - następuje w innej formie, aniżeli strony się pierwotnie umówiły. W konsekwencji, jest to wykonanie już wcześniej powstałego zobowiązania w zmodyfikowany sposób. Nie dochodzi do powstania nowych zobowiązań (np. zobowiązań w zakresie przeniesienia własności określonych rzeczy lub praw, bądź zapłaty umówionej ceny).

Należy ponadto zaznaczyć. że świadczenie w miejsce wykonania nie nosi znamion żadnej z czynności prawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 Ustawy p.c.c. Jak wspomniano powyżej, opodatkowanie czynności niewymienionej w Ustawie p.c.c. stałoby w sprzeczności z wyraźnym brzmieniem tejże ustawy, która jednoznacznie wskazuje na enumeratywny charakter katalogu przedmiotów opodatkowania. Ewentualna próba interpretowania dokonanego przez Spółkę i jej dłużnika datio in solutum jako czynności podlegającej opodatkowaniu p.c.c. stałaby w sprzeczności z zasadą zakazu rozszerzającej wykładni przepisów nakładających na podatnika zobowiązanie podatkowe.

Odnosząc powyższe do przedstawionego w niniejszym wniosku zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że jeżeli przejęcie Przedsiębiorstwa przez Spółkę nastąpi w ramach świadczenia w miejsce wykonania (w celu zwolnienia się ze zobowiązań względem Spółki dłużnik zamiast zapłaty określonej kwoty pieniężnej dokona wydania własnego Przedsiębiorstwa na rzecz Spółki), zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego (tzw. datio in solutum), czynność ta nie będzie podlegać opodatkowaniu p.c.c.

W opinii Spółki, ewentualna dopłata pieniężna uiszczona przez Wnioskodawcę na rzecz dłużnika, wynikająca z różnicy pomiędzy wartością rynkową przejmowanego Przedsiębiorstwa a wysokością zaspokajanych przez dłużnika Zobowiązań względem Spółki, w żadnym stopniu nie wpłynie na powyższe konkluzje. Ewentualna dopłata w pieniądzu stanowić będzie jedynie wyrównanie różnicy pomiędzy wartością rynkową przejmowanego przez Spółkę w ramach datio in solutum Przedsiębiorstwa, a wysokością regulowanych w ten sposób przez dłużnika Zobowiązań względem Spółki.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli przejęcie Przedsiębiorstwa przez Wnioskodawcę nastąpi w ramach świadczenia w miejsce wykonania (datio in solutum), na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty p.c.c. w związku z tą czynnością, nawet gdyby doszło do dokonania dopłaty pieniężnej na rzecz dłużnika w związku z ww. czynnością.

W celu potwierdzenia swojego stanowiska Zainteresowany przywołał szereg rozstrzygnięć organów podatkowych.

W świetle przywołanych powyżej uregulowań prawa podatkowego oraz stanowiska prezentowanego przez organy podatkowe, zdaniem Spółki nie ulega wątpliwości, że czynność przejęcia przez Spółkę Przedsiębiorstwa w miejsce przysługujących Spółce wierzytelności nie będzie skutkowała powstaniem obowiązku podatkowego w p.c.c. Nie ma przy tym znaczenia, gdyby ewentualnie musiało dojść do dokonania przez Spółkę dopłaty pieniężnej na rzecz dłużnika. Wartość Przedsiębiorstwa oraz zadłużenia są wartościami zmiennymi i trudno wykluczyć możliwość, by Zobowiązanie przedstawiało wartość niższą niż Przedsiębiorstwo. Nie zmienia to jednak faktu, że Zobowiązanie zostanie wykonane poprzez datio in solutum.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie, w odniesieniu do przywołanych przez Zainteresowanego rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.