ILPB2/436-242/10-2/MK - Możliwość opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn darowizny wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki, dokonanej na rzecz małżonka.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 października 2010 r. (data wpływu 21 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania umowy darowizny - jest prawidłowe.

W dniu 21 października 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania umowy darowizny oraz podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Kilka lat temu Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zaciągnął pożyczkę pieniężną w spółce kapitałowej. Wierzytelność o zwrot tej pożyczki oraz zapłatę umówionych odsetek przejęta została kilka miesięcy temu przez Jego żonę.

Obecnie Wnioskodawca jest więc dłużnikiem żony z tytułu zwrotu pożyczki wraz z oprocentowaniem. Żona Zainteresowanego wyraża wolę odstąpienia od wykonywania przysługującej jej wierzytelności i domagania się zwrotu przez Wnioskodawcę pożyczki i odsetek. W tym celu żona Zainteresowanego rozważa dokonanie darowizny na rzecz Wnioskodawcy, której przedmiotem miałoby być przysługujące jej prawo majątkowe w postaci wierzytelności wobec Wnioskodawcy o zwrot pożyczki i zapłatę odsetek.

Skutkiem takiej ewentualnej darowizny byłoby wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy do zwrotu pożyczki z oprocentowaniem w wyniku tzw. konfuzji, to jest zlania się w osobie Wnioskodawcy zarówno obowiązków dłużnika, jak i uprawnień wierzyciela z tytułu umowy pożyczki. Umowa darowizny zawarta zostałaby w formie aktu notarialnego albo też w zwykłej formie pisemnej, przy czym w tym ostatnim wypadku Wnioskodawca zgłosiłby fakt nabycia wierzytelności właściwemu dla siebie naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy bez zachowania formy aktu notarialnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od spadków i darowizn.

Czy darowizna dokonana na rzecz Wnioskodawcy przez Jego małżonkę, której przedmiotem byłaby wierzytelność przysługująca małżonce o zwrot przez Wnioskodawcę pożyczki pieniężnej i zapłatę odsetek z tytułu tej pożyczki, korzystałaby ze zwolnienie od podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem jej dokonania w formie aktu notarialnego albo zgłoszenia przez Wnioskodawcę nabycia wierzytelności właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy bez zachowania formy aktu notarialnego.

Zdaniem Wnioskodawcy, realizacja opisanego zdarzenia przyszłego skutkowałaby zwolnieniem od podatku od spadków i darowizn otrzymanej przez Zainteresowanego od swojej żony darowizny, pod warunkiem dokonania tej darowizny w formie aktu notarialnego albo zgłoszenia przez Wnioskodawcę nabycia wierzytelności właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy darowizny bez zachowania formy aktu notarialnego. Przysługująca żonie Wnioskodawcy wierzytelność o zwrot pożyczki wraz z oprocentowaniem jest niewątpliwie prawem majątkowym. Prawo to jest zbywalne a więc może być przenoszone na inne osoby mocą czynności prawnych. Wierzytelność taka może też zostać przeniesiona na Wnioskodawcę, będącego dłużnikiem z jej tytułu. Przeniesienie takie może zostać dokonane na mocy umowy darowizny, w ramach której żona Wnioskodawcy będzie darczyńcą, Wnioskodawca obdarowanym a przedmiotem darowizny będzie prawo majątkowe w postaci przedmiotowej wierzytelności. Skutkiem powyższego byłoby wygaśnięcie wierzytelności w wyniku konfuzji, tj. zlania się w osobie Wnioskodawcy zarówno uprawnień wierzyciela jak i obowiązków dłużnika. Darowizna dokonana między małżonkami korzysta ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem jej zgłoszenia przez obdarowanego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania darowizny, przy czym warunek ten nie ma zastosowania w razie zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego, co wynika z treści art. 4a ust. 4 pkt 2) ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zaprezentowany pogląd znajduje dodatkowe potwierdzenie w interpretacji podatkowej Ministra Finansów o numerze PL/LM/834/38/CHI/2010/146.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Artykuł 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Jednakże zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

Z kolei, w myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje jedynie przypadków, gdy:

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

W cytowanych przepisach nie zostały wyszczególnione ani rodzaj, czy charakter darowanych składników majątku objętych zwolnieniem, ani sposób, czy czas ich użytkowania jak również ich maksymalna wartość. Należy jednak mieć na uwadze, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zakwalifikowanie obdarowanego jako jednej z osób wymienionych w tym przepisie.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że żona Wnioskodawcy rozważa dokonanie darowizny na Jego rzecz, której przedmiotem ma być przysługujące jej prawo majątkowe w postaci wierzytelności wobec Wnioskodawcy.

Reasumując, opisana we wniosku darowizna prawa majątkowego (wierzytelności) będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a tej ustawy, co więcej, gdy zostanie dokonana w formie aktu notarialnego na Wnioskodawcy nie będzie również ciążył obowiązek jej zgłoszenia. Natomiast w sytuacji nie zachowania formy aktu notarialnego Wnioskodawca, w celu skorzystania z omawianego zwolnienia, będzie zobowiązany do zgłoszenia faktu nabycia ww. prawa majątkowego właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania czynności.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie informuje się, iż wniosek Zainteresowanego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych został rozpatrzony interpretacją indywidualną wydaną w dniu 21 stycznia 2011 r. nr ILPB1/415-1197/10-2/AP.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.