ILPB2/436-231/09-2/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 29 października 2009 r. (data wpływu 30 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Zgodnie z § 20 rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 19 lutego 2008 r. w sprawie sposobu określenia liczby akcji spółki konsolidującej podlegających zamianie i trybu dokonywania zamiany akcji lub prawa do akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej (Dz. U. Nr 41, poz. 250 z późn. zm.) wydanego na podstawie art. 8 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 191, poz. 1367 z późn. zm.), minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zawiera w imieniu Skarbu Państwa z osobą uprawnioną umowę zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej.

Wnioskodawca, jako pracownik, nabył nieodpłatnie akcje spółki konsolidowanej, które ma prawo zamienić na akcje spółki konsolidującej.

Umowa zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, będzie zawierana za pośrednictwem domu maklerskiego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy ww. umowa zamiany korzysta ze zwolnienia od podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: p.c.c.), na podstawie art. 9 pkt 9 ustawy o p.c.c. (Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) w przypadku zawarcia umowy za pośrednictwem domu maklerskiego.

Zdaniem Wnioskodawcy, odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca. Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. a) ustawy o p.c.c., podatkowi podlegają umowy zamiany rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku umowy zamiany, obowiązek podatkowy ciąży, na podstawie art. 4 pkt 2 ustawy o p.c.c., na stronach czynności. Jest to odpowiedzialność solidarna, co oznacza, iż w przypadku zwolnienia jednej ze stron umowy z podatku, druga strona obowiązana jest do zapłaty całości podatku. Taka okoliczność zachodziłaby w niniejszej sprawie. W związku ze zwolnieniem podmiotowym Skarbu Państwa z podatku, uregulowanym w art. 8 pkt 5 ustawy o p.c.c., do zapłaty podatku w całości byłby zobowiązany uprawniony pracownik zawierający umowę zamiany.

Zgodnie z art. 9 pkt 9 ustawy o p.c.c., zwalnia się od podatku sprzedaż praw majątkowych będących instrumentami finansowymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 157, poz. 1119 oraz z 2009 r. Nr 165, poz. 1316) firmom inwestycyjnym, bądź za ich pośrednictwem, oraz sprzedaż tych instrumentów dokonywaną w ramach obrotu zorganizowanego; (dalej: ustawa o obrocie). Zgodnie z art. 3 w związku z art. 2 ustawy o obrocie, akcje zaliczane są do instrumentów finansowych.

Natomiast w myśl art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie, przez firmę inwestycyjną rozumie się dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, zagraniczną firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczną osobę prawną z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO, prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską.

Transakcja zamiany, jako szczególny rodzaj sprzedaży z zapłatą wyrażoną rzeczowo, podlega zwolnieniu z p.c.c. na podstawie ww. art. 9 pkt 9 ustawy o p.c.c., ponieważ:

* posiada wszelkie znamiona umowy sprzedaży.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.

Artykuł 603: Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Artykuł 604: Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

* w świetle podstawowych zasad wykładni prawa - proces wykładni prawa musi dać racjonalne rezultaty i nie może stawać w kolizji z normami wyższego rzędu, które wyznaczają zakres rozumienia regulacji niższego rzędu; w szczególności musi zostać uwzględniona konstytucyjna równość wobec prawa, o czym szerzej poniżej.

* nie są możliwe jakiekolwiek kierunki wykładni albo ratio legis, które dałyby konkluzję, że transakcja zamiany, stanowiąca efektywną prawnie formę sumy dwóch równoczesnych umów sprzedaży lub sprzedaży z zapłatą wyrażoną rzeczowo, może być w jakikolwiek sposób dyskryminowana fiskalnie, tylko i wyłącznie z racji przyjęcia takiej efektywnej prawnie formy.

* interpretacja przeciwna godziłaby bowiem w wymienione powyżej zasady, a także w podstawowe zasady logiki; dałaby wyraz nieracjonalności ustawodawcy (co jest z założenia poprawnej wykładni wykluczone) i prowadziłaby do nieefektywności gospodaczej, zamiast ją stymulować. Taka forma transakcji stanowiłaby, bez żadnych racjonalnych przesłanek, rodzaj pułapki czyhającej na kontrahentów. Z pewnością przepisy są tak konstruowane, aby ułatwiać rozwój społeczno-gospodarczy, zapewniać reguły gry fair play, a nie po to aby obniżać dobrobyt społeczeństwa poprzez niczym nieuzasadnione pułapki. Taka "prawna pułapka" powodowałaby niczym nieuzasadnioną nierówność wobec prawa, podmiotów zawierających takie same co do ekonomii transakcje: transakcję zamiany, transakcję składającą się z dwóch równoczesnych sprzedaży, rozliczanej w drodze potrącenia / datio in solutum, czy transakcję sprzedaży z zapłatą wyrażoną rzeczowo.

* tytułem kolejnego przykładu, przeciwna wykładnia łamałaby Cele Konstytucji RP zamieszczone w jej preambule - "W trosce o byt i przyszłość naszej Ojczyzny, (...) pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność (...), ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.), podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Według art. 9 pkt 9 ww. ustawy zwalnia się od podatku sprzedaż praw majątkowych będących instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 157, poz. 1119 oraz z 2009 r. Nr 165, poz. 1316) firmom inwestycyjnym, bądź za ich pośrednictwem, oraz sprzedaż tych praw dokonywaną w ramach obrotu zorganizowanego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca zamierza zamienić, akcje spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, za pośrednictwem domu maklerskiego.

Na podstawie art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. W myśl art. 604 ww. ustawy do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży. Nie oznacza to jednak, że umowa zamiany jest tożsama z umową sprzedaży. Świadczy o tym chociażby fakt, że obie te umowy w Kodeksie cywilnym zostały uregulowane odrębnie. Powyższe odesłanie wskazuje jedynie na to, że umowa sprzedaży i umowa zamiany są do siebie podobne.

Zwolnienie z art. 9 pkt 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych dotyczy wyłącznie sprzedaży praw majątkowych będących instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi firmom inwestycyjnym, bądź za ich pośrednictwem, oraz sprzedaż tych praw dokonywaną w ramach obrotu zorganizowanego.

Należy podkreślić, że powyższe zwolnienie funkcjonuje w polskim systemie podatkowym - podobnie jak wszystkie ulgi i zwolnienia - na zasadzie wyjątku od zasady powszechności opodatkowania (określonej w art. 84 Konstytucji RP). Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Ustawodawca wyraźnie określił, iż ww. zwolnieniu podlega sprzedaż, a nie zamiana.

W związku z powyższym, umowa zamiany nie korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 9 pkt 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.