ILPB2/436-222/09-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 19 października 2009 r. (data wpływu 22 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest pracownikiem spółki energetycznej X. Do dnia 1 października 2009 r. posiadał 181 723 akcji Spółki x (spółka konsolidowana) o wartości nominalnej 0,01 zł. w dniu 1 października 2009 r. Wnioskodawca otrzymał 55.590 akcji Grupy Kapitałowej Y. (spółka konsolidująca) o wartości nominalnej 1,00 zł na podstawie "Umowy zamiany akcji". w momencie podpisania umowy Zainteresowany dowiedział się o konieczności zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% w terminie 14 dni. Podatek ten w dniu 10 października 2009 r. został zapłacony.

W Grupie Kapitałowej realizowany jest proces zamiany akcji spółek konsolidowanych posiadanych przez uprawnionych akcjonariuszy na akcje spółki konsolidującej. Powyższe czynności realizowane są w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od skarbu państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego oraz rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 19 lutego 2008 r. w sprawie sposobu określenia liczby akcji spółki konsolidującej podlegających zamianie i trybu dokonywania zamiany akcji lub prawa do akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy fakt dokonania zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej powoduje konieczność zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC)...

Zdaniem Wnioskodawcy, realizowana czynność wymiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. "o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego" (ustawa o konsolidacji), nie powinna skutkować obowiązkiem zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, ponieważ nie wypełnia przesłanek koniecznych do uznania jej za umowę zamiany. Zainteresowany uważa, że skoro ustawa o konsolidacji reguluje zasady zamiany akcji w związku z procesem konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego, a zgodnie z brzmieniem art. 5 ustawy o konsolidacji, uprawnieni pracownicy spółek konsolidowanych oraz uprawnieni akcjonariusze mogą skorzystać z prawa zamiany posiadanych akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, o ile złożą oświadczenie o zamiarze dokonania zamiany wszystkich posiadanych akcji spółki konsolidowanej, to przepis ten jednoznacznie wskazuje, że w istocie nie powstaje w takiej sytuacji stosunek umowy pomiędzy wykonującymi stronami czyli Skarbem Państwa, a Wnioskodawcą (jako akcjonariuszem), ponieważ prawo realizacji tej czynności dla Zainteresowanego wynika z przepisu prawa publicznego (a nie z treści umowy).

Tym samym - zdaniem Wnioskodawcy - nie zachodzi żaden z istniejących na gruncie prawa cywilnego sposobów zawierania umów. Skoro więc w przedmiotowej sytuacji nie istnieje umowa to tym bardziej nie można mówić o umowie zamiany.

Ponadto, Zainteresowany uważa, że swoboda nadania kształtu stosunkowi wynikającemu z ustawy o konsolidacji ogranicza się jedynie do posadowienia w czasie, prawa Wnioskodawcy do wyboru, czy chce On skorzystać z przysługującego Mu uprawnienia czy też nie. Treść tego stosunku jest ustalona przez bezwzględnie obowiązujące przepisy prawne. Nie można też mówić o jakiejkolwiek równorzędności podmiotów w sytuacji, gdy wszystkie warunki ustala ustawodawca poprzez promulgowanie odpowiednich przepisów prawnych. w sprawie nie występują również co najmniej dwa uzgodnienia woli. Bowiem nie można nazwać przepisu ustawowego (kształtującego treść stosunku prawnego) oświadczeniem woli ze strony Skarbu Państwa - czyli akcjonariusza spółki, który w zależności od przypadku przekazuje bądź wymienia posiadane przez siebie akcje spółki, w zamian za akcje spółek konsolidowanych. Tym samym Wnioskodawca uważa, że stronami które kształtują stosunek prawny jest On sam z jednej strony jako osoba upoważniona, uprawniona poprzez złożone oświadczenie woli, a z drugiej strony ustawodawca poprzez wydany przepis (a nie Skarb Państwa).

W związku z powyższym Zainteresowany uważa, że otrzymanie przez Niego akcji spółki konsolidującej nie można oceniać w świetle zakresu opodatkowania PCC jedynie na podstawie skutków jakie wywołuje, lecz należy się opierać na charakterze samej transakcji. w konsekwencji - zdaniem Wnioskodawcy - niedopuszczalne jest rozszerzanie katalogu czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o PCC, o te czynności, które potencjalnie mogą wywołać skutki gospodarcze podobne do skutków czynności w tym przepisie wymienionych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450, z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Artykuł 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, że obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie zamiany - na stronach czynności.

Z art. 5 ust. 1 ww. ustawy wynika, że obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku. Natomiast ust. 2 ww. artykułu stanowi, że jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.

Odnosząc się do kwestii zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, należy zauważyć, iż zgodnie z przepisem § 20 rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 19 lutego 2008 r. w sprawie sposobu określenia liczby akcji spółki konsolidującej podlegających zamianie i trybu dokonywania zamiany akcji lub prawa do akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej (Dz. U. Nr 41, poz. 250, z późn. zm.), wydanego na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 191, poz. 1367), minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zawiera, w imieniu Skarbu Państwa, z osobą uprawnioną umowę zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej.

Oznacza to, iż przedmiotowa umowa zamiany zawarta między Ministrem Skarbu Państwa, reprezentującym Skarb Państwa i Wnioskodawcą podlega przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 8 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zwalnia się od podatku Skarb Państwa - jako stronę czynności cywilnoprawnych.

Z ww. przepisu wynika, iż Skarb Państwa jako strona czynności cywilnoprawnych jest wolny od podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem druga strona czynności podlega opodatkowaniu.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. b) stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny - przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych 1%.

Niezależnie jednak od tego, zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Z treści cytowanego przepisu wynika jednak, że samo bycie podatnikiem podatku od towarów i usług przez jedną ze stron czynności nie wystarczy aby dana czynność zawarta przez podatnika tego podatku korzystała z wyłączenia od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. w każdym przypadku należy badać czy z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z podatku tego jest zwolniona. w związku z tym podstawową kwestią są ustalenia dokonane na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Reasumując, umowa zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej jest "umową zamiany" w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i podlega opodatkowaniu tym podatkiem w wysokości 1%, chyba że z tytułu jej zawarcia jedna ze stron umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.