ILPB2/436-217/14-2/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 13 sierpnia 2014 r. (data wpływu 18 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 18 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, podatku od towarów i usług oraz podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka S.A. ("Wnioskodawca"), ("Spółka") należy do grupy kapitałowej, która rozważa wprowadzenie międzynarodowego programu zarządzania płynnością finansową w ramach Grupy ("Cash Pooling EUR") zgodnie z poniższym modelem zaproponowanym przez bank ("Bank").

Uczestnikami Cash Poolingu EUR będą wyłącznie spółki polskie z Grupy ("Uczestnicy"). Szczególną rolę w strukturze będzie pełniła spółka prawa francuskiego, również wchodząca w skład Grupy, na której rachunku będą kumulowane środki pieniężne Uczestników ("Pool Leader"). Uczestnicy i Pool Leader zawrą z Bankiem umowę konsolidacji sald ("Umowa"). Struktura Cash Poolingu EUR będzie miała charakter tzw. cash poolingu rzeczywistego (ang. zero-balancing cash pooling), co oznacza, że pomiędzy rachunkami Uczestników Cash Poolingu EUR a rachunkiem Pool Leadera będą dokonywane realne transfery pieniężne.

Uczestnicy będą wykorzystywali rachunki bankowe założone w Polsce, natomiast Pool Leader - rachunek założony we Francji. Wszelkie rozliczenia będą dokonywane wyłącznie w walucie euro (EUR).

Rachunek Pool Leadera będzie wykorzystywany do dziennego konsolidowania sald na rachunkach Uczestników w taki sposób, żeby w efekcie rachunek każdego Uczestnika na koniec dnia wykazywał stan "zero". Innymi słowy, w przypadku gdy na koniec dnia saldo danego Uczestnika będzie dodatnie, kwota z tego rachunku zostanie przelana na rachunek Pool Leadera w celu wyzerowania. Jeśli natomiast saldo Uczestnika będzie ujemne, z rachunku Pool Leadera na rachunek danego Uczestnika zostaną przelane środki w wysokości odpowiadającej brakującej kwocie. Rolę organizatora będzie pełnił Bank, który będzie także odpowiedzialny za dostarczenie i utrzymywanie struktury rachunków bankowych oraz za dokonywanie fizycznych przelewów pomiędzy rachunkami Uczestników Cash Poolingu EUR. Zgodnie z Umową, za wykonywane usługi Bank będzie otrzymywał wynagrodzenie.

Struktura będzie miała charakter jednokierunkowy, to znaczy nie będą dokonywane zwrotne transfery na rachunki Uczestników. Rozliczenia będą monitorowane i okresowo podsumowywane w określonym dniu, np. pod koniec miesiąca ("Dzień Rozliczeniowy"). Na bazie dziennych sald z całego okresu rozliczeniowego, ustalane będzie saldo każdego Uczestnika na Dzień Rozliczeniowy. Saldo dodatnie będzie uprawniało danego Uczestnika do otrzymania odsetek kredytowych, a saldo ujemne - będzie powodowało obciążenie Uczestnika odsetkami debetowymi. Naliczenia odsetek dokonywał będzie Pool Leader. Szczegółowe zasady rozliczania odsetek zostaną określone w umowie pomiędzy Uczestnikami a Pool Leaderem, która nie została jeszcze zawarta.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie w odniesieniu do podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy w związku z uczestnictwem Wnioskodawcy w przedstawionej w niniejszym wniosku strukturze Cash Pooling EUR, na Spółce spoczywał będzie obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do podatku od czynności cywilnoprawnych, ani zawarcie Umowy, ani wykonywanie przez Spółkę czynności w ramach umowy nie będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji, uczestnictwo Wnioskodawcy w strukturze będącej przedmiotem niniejszego wniosku nie będzie skutkowało powstaniem obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych po stronie Spółki.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych "p.c.c.") podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Ponadto, podatkowi p.c.c. podlegają zmiany powyższych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania tym podatkiem, jak również orzeczenia sądów (w tym sądów polubownych) oraz ugody - jeśli wywołują one takie same skutki prawne, jak wymienione powyżej czynności cywilnoprawne.

Mając na uwadze powyższe, należy zauważyć, iż opodatkowaniu podatkiem p.c.c. podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne enumeratywnie wymienione w ustawie (wskazane powyżej). Wśród nich Ustawodawca nie wymienia umowy cash poolingu.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że sama nazwa zawartej umowy nie przesądza rodzaju zawartej umowy nazwanej. Tym niemniej, w ocenie Wnioskodawcy, opisana we wniosku umowa Cash Poolingu EUR nie wypełnia przesłanek żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c., w szczególności nie jest to ani pożyczka ani depozyt nieprawidłowy. Ustawa o p.c.c. definiuje pożyczkę jako umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Odnosząc powyższe do Umowy Cash Poolingu EUR należy stwierdzić, że nie będzie nakładała ona na Uczestników obowiązku przekazania określonej ilości pieniędzy określonemu podmiotowi. Uczestnicy nie mają wiedzy czy ich środki pieniężne w ogóle będą wykorzystywane, a jeżeli nawet to przez kogo i w jakiej kwocie. Uczestnicy nie mają też żadnych podstaw do dochodzenia zwrotu wpłaconych przez siebie kwot.

Z kolei uregulowany w przepisach Kodeksu cywilnego depozyt nieprawidłowy, jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zdaniem Spółki, przedstawiona we wniosku konstrukcja Umowy Cash Poolingu EUR, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi Uczestników, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, depozytu nieprawidłowego czy sprzedaży, nie wyczerpuje istotnych znamion żadnej z tych umów. Z tytułu uczestnictwa w strukturze Cash Poolingu EUR dla wszystkich zaangażowanych podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego.

W świetle powyższego, zdaniem Spółki Umowa Cash Poolingu EUR powinna być traktowana jako rodzaj umowy nienazwanej, nie podlegającej opodatkowaniu p.c.c.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w jednolitej linii interpretacyjnej organów podatkowych - przykładowo:

* interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 czerwca 2014 r. (IPPB2/436-272/14-4/MZ),

* interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2010 r. (IPPB2/436-47/10-2/MZ),

* interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 stycznia 2010 r. (IPPB2/436-415/10-2/AF).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył z opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same, bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Należy podkreślić, że umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121), - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. W związku z powyższym wyjaśnić należy, że umowa cash poolingu, w ramach której dokonywane będą czynności, których dotyczy zapytanie Wnioskodawcy, to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash-pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z przynajmniej trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, co do zasady, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując, należy stwierdzić, że opisana we wniosku usługa zarządzania płynnością finansową w ramach systemu cash poolingu EUR nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Powyższe wynika z faktu, że czynności dokonywane w ramach cash poolingu nie zostały wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że w odniesieniu do podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.