ILPB2/436-203/09-2/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 września 2009 r. (data wpływu 5 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej - jest nieprawidłowe.

W dniu 5 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Podatnik jest posiadaczem akcji spółki nabytych nieodpłatnie na podstawie ustawy z 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (Dz. U. z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 z późn. zm.), w ramach procesu uwłaszczenia pracowników przedsiębiorstw państwowych. Zgodnie z art. 5 ustawy z 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 191, poz. 1367 z późn. zm.) i rozporządzeniami wykonawczymi do tej ustawy, akcje te są akcjami spółki konsolidowanej i podlegają zamianie na akcje spółki konsolidującej. Zamiana następuje na podstawie oświadczenia podatnika, a zamianie podlegają wówczas wszystkie posiadane akcje spółki konsolidowanej na odpowiednią ilość akcji spółki konsolidującej, wyliczoną zgodnie z przepisami prawa publicznego (z przepisami ww. ustawy z 2007 r. i aktami wykonawczymi do tej ustawy). Powyższa zamiana jest kolejnym etapem uwłaszczenia pracowników sektora elektroenergetycznego przez nieodpłatne przekazanie im tzw. pakietu pracowniczego. Taki sposób nabycia akcji spółek Skarbu Państwa przez pracowników w żadnym dziale gospodarki nie był opodatkowany. Aktualna konwersja (zamiana akcji spółek konsolidowanych na akcje spółki konsolidującej) jest spowodowana wprowadzonym w latach 2000-nych modelem zarządzania spółkami Skarbu Państwa w tym dziale gospodarki. Model ten polegał na wniesieniu w 2007 r. przez Skarb Państwa wszystkich posiadanych akcji spółek konsolidowanych w formie aportu do spółek konsolidujących. w zamian Skarb Państwa objął akcje w spółkach konsolidujących. Tym samym spółki konsolidujące stały się większościowymi akcjonariuszami (85% akcji) spółek konsolidowanych. w konsekwencji posiadane przez pracowników akcje (łącznie prawie 15% akcji) spółek konsolidowanych stały się trudno zbywalne. Celem obrony interesów uwłaszczonych pracowników uchwalona została ustawa z 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego umożliwiająca zamianę akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej. Zasady i warunki zamiany posiadanych przez podatnika akcji na akcje spółki konsolidującej są określone wyłącznie w przepisach prawa i nie podlegają jakimkolwiek negocjacjom. Do podatnika należy jedynie decyzja, czy uczestniczy w procesie konwersji (zamiany) co do zasady, czy też z niego rezygnuje, natomiast żadna ze stron konwersji nie ma jakichkolwiek możliwości kształtowania warunków tej "zamiany".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zamiana akcji spółki konsolidowanej, posiadanych przez podatnika, a nabytych w ramach uwłaszczenia pracowników spółki Skarbu Państwa (wcześniej będącej przedsiębiorstwem państwowym) na zasadach art. 38 ustawy z 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, na akcje spółki konsolidującej w ramach procedury konwersji przeprowadzonej na podstawie art. 5 ustawy z 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenegetycznego, a więc zamiana akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, jest "umową zamiany" w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, czy też jest inną formą "zamiany" nie podlegającą temu podatkowi.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zamiana akcji spółki konsolidowanej, posiadanych przez podatnika, a nabytych na zasadach art. 38 ustawy z 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, na akcje spółki konsolidującej, dokonywana w ramach procedury konwersji prowadzonej na podstawie art. 5 ustawy z 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego, a więc zamiana akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, nie jest "umową zamiany" w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 Iit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, lecz jest inną formą "zamiany" nie podlegającą temu podatkowi.

Wnioskodawczyni podkreśla, że wskazana konwersja akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej nie ma charakteru umowy cywilnoprawnej w znaczeniu prawa cywilnego, w szczególności art. 603 Kodeksu cywilnego. Przeciwnie, warunki tej zamiany (konwersji) wynikają wprost z przepisów prawa publicznego (administracyjnego - wskazanej ustawy z 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego i rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy). Co jednak najważniejsze, powyższa konwersja (zamiana) jest jedynie etapem do zakończenia procesu uwłaszczenia akcjonariatu pracowniczego akcjami w komercjalizowanych przedsiębiorstwach, a w przyszłości prywatyzowanych. Potrzeba konwersji akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej jest niezależna od pracowników i powstała wyłącznie ze zmiany modelu zarządzania sektorem elektroenergetycznym i włączeniem wcześniej samodzielnych spółek konsolidowanych w strukturę spółki konsolidującej (holdingową Skarbu Państwa). Skoro więc, tak jak w każdej innej branży proces uwłaszczenia akcjonariatu pracowniczego był podatkowo neutralny, nie ma żadnych podstaw do przyjmowania odmiennych zasad dla pracowników branży elektroenergetycznej.

Przede wszystkim jednak Wnioskodawczyni podnosi argument, że w wypadku wskazanej konwersji nie mamy do czynienia z umową cywilnoprawną w rozumieniu umowy zamiany z art. 603 i nast. Kodeksu cywilnego, do której wprost i wyłącznie odsyła art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) cytowanej ustawy podatkowej. Konwersja ta jest natomiast instytucją prawa administracyjnego - publicznego i dlatego wskazany art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) cytowanej ustawy nie ma zastosowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Artykuł 4 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi, że obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie zamiany - na stronach czynności.

Z art. 5 ust. 1 ww. ustawy wynika, że obowiązek zapłaty podatku ciąży na podatnikach tego podatku. Natomiast ust. 2 ww. artykułu stanowi, że jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.

Odnosząc się do kwestii zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej, należy zauważyć, iż zgodnie z przepisem § 20 rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 19 lutego 2008 r. w sprawie sposobu określenia liczby akcji spółki konsolidującej podlegających zamianie i trybu dokonywania zamiany akcji lub prawa do akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej (Dz. U. Nr 41, poz. 250, z późn. zm.), wydanego na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek sektora elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 191, poz. 1367), minister właściwy do spraw Skarbu Państwa zawiera, w imieniu Skarbu Państwa, z osobą uprawnioną umowę zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej.

Oznacza to, iż przedmiotowa umowa zamiany zawierana między Ministrem Skarbu Państwa, reprezentującym Skarb Państwa i Wnioskodawczynią będzie podlegała przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 8 pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zwalnia się od podatku Skarb Państwa - jako stronę czynności cywilnoprawnych.

Z ww. przepisu wynika, iż Skarb Państwa jako strona czynności cywilnoprawnych jest wolny od podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem druga strona czynności podlega opodatkowaniu.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 2) lit. b) stawki podatku wynoszą od umów zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny - przy przeniesieniu własności innych praw majątkowych 1%.

Niezależnie jednak od tego, zgodnie z art. 2 pkt 4 ww. ustawy nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Z treści cytowanego przepisu wynika jednak, że samo bycie podatnikiem podatku od towarów i usług przez jedną ze stron czynności nie wystarczy aby dana czynność zawarta przez podatnika tego podatku korzystała z wyłączenia od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. w każdym przypadku należy badać czy z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jedna ze stron jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub z podatku tego jest zwolniona. w związku z tym podstawową kwestią są ustalenia dokonane na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Reasumując, umowa zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej jest "umową zamiany" w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem w wysokości 1%, chyba że z tytułu jej zawarcia jedna ze stron umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.