ILPB2/436-16/10-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 6 stycznia 2010 r. (data wpływu 12 stycznia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania wypłaconego zachowku - jest prawidłowe.

W dniu 12 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania wypłaconego zachowku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 5 czerwca 2002 r. zmarła matka Wnioskodawcy, a w dniu 10 września 2008 r. jego ojciec. Dnia 6 września 1999 r. ww. spadkodawcy sporządzili testamenty, w których powołali do spadku swoją wnuczkę (siostrzenicę Wnioskodawcy) i przeznaczyli dla niej cały majątek.

Natomiast w dniu 9 stycznia 2009 r. sąd rejonowy wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po rodzicach Zainteresowanego w całości przez siostrzenicę Wnioskodawcy. Postanowienie uprawomocniło się 5 lutego 2009 r.

W związku z powyższym od 25 czerwca 2009 r. w sądzie rejonowym toczy się proces o zachowek dla Zainteresowanego po ww. spadkodawcach. Wnioskodawca informuje, że w przedmiotowej sprawie nie ma żadnego wyroku.

Z kolei w dniu 10 grudnia 2009 r. na konto Wnioskodawcy wpłynął zachowek w wysokości 50 000 zł, który wypłaciła mu spadkobierczyni testamentowa. Zainteresowany wskazuje, że nie otrzymał całej żądanej przez siebie kwoty, lecz 50 000 zł ponieważ spadkobierczyni testamentowa uważa, że ww. kwota jest wystarczająca. Zainteresowany nie zgadza się z takim stanowiskiem.

Końcowo Wnioskodawca wskazuje, że z tytułu częściowej wypłaty zachowku chce się rozliczyć z urzędem skarbowym. Jednakże w urzędzie skarbowym poinformowano Go, że tylko połowa ww. kwoty, tj. 25 000 zł może korzystać ze zwolnienia, a drugą należy opodatkować. Powyższe wynika z faktu, że matka Wnioskodawcy zmarła przed 1 stycznia 2007 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca powinien potraktować kwotę 50 000 zł otrzymaną tytułem zachowku jako zwolnioną, czy też podzielić ją na dwie części po 25 000 zł każda (dwóch spadkodawców, w tym jeden zmarły przed 1 stycznia 2007 r.) i w związku z tym zwolnić z opodatkowania tylko połowę ww. kwoty, a drugą opodatkować.

Zdaniem Wnioskodawcy, zachowek w kwocie 50 000 zł podlega zwolnieniu z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (w tym również kwota uzyskana po zmarłej matce).

Z informacji telefonicznej uzyskanej w dniu 31 grudnia w Krajowej Informacji Podatkowej wynika, że istnieje pismo Ministra Finansów wyjaśniające, iż moment śmierci spadkodawcy nie oznacza równocześnie przeniesienia własności rzeczy i praw majątkowych na inne podmioty, w tym z tytułu zachowku.

Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tych praw przez spadkobierców na rzecz uprawnionych osób. W przypadku Wnioskodawcy jest to dzień 10 grudnia 2009 r.

W związku z powyższym uważa On że nie ma przeszkód do stosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wobec osób, które nabyły zachowek po dniu 1 stycznia 2007 r. nawet gdy spadkodawca zmarł przed tą datą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Artykuł 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, iż obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu tytułem zachowku - z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9 637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej. W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe. Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 z późn. zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej - art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

W myśl art. 4a ust. 4 przedmiotowej ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków jedynie, gdy:

Z przedstawionego stanu faktycznego sprawy wynika, że 5 czerwca 2002 r. zmarła matka Wnioskodawcy, a w dniu 10 września 2008 r. jego ojciec. Spadkodawcy pozostawili testamenty, w których jako jedynego spadkobiercę wskazali swoją wnuczkę (siostrzenicę Zainteresowanego). W dniu 10 grudnia 2009 r. na konto Wnioskodawcy tytułem zachowku wpłynęła kwota 50 000 zł.

Wskazać należy, że instytucja zachowku wprawdzie ściśle wiąże się ze spadkiem, jednakże sam zachowek nie jest częścią spadku. Roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej tytułem należnego zachowku powstaje, gdy uprawniony nie otrzymał go także w innej postaci niż powołanie do dziedziczenia. W myśl art. 991 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) roszczenie takie powstaje, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego zachowku w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku lub ustanowienia zapisu na jego rzecz. Jednocześnie na podstawie art. 1007 § 1 Kodeksu cywilnego "roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku (...) przedawniają się z upływem lat trzech od ogłoszenia testamentu."

Z uwagi na to, iż zachowek nie stanowi części majątku spadkowego, a jest jedynie określoną kwotowo sumą pieniężną wypłacaną przez spadkobierców (lub zapisobierców) osobom wymienionym w art. 991 Kodeksu cywilnego, spełnienie roszczenia o zachowek nastąpi w chwili jego wypłaty.

Konsekwencją powyższego jest, że osoby, którym przysługują roszczenia z tytułu zachowku nie nabywają sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia z chwilą śmierci spadkodawcy, gdyż osobom tym przysługuje jedynie roszczenie do spadkobiercy o wypłatę sumy pieniężnej na pokrycie zachowku lub jego uzupełnienia.

W związku z powyższym momentem nabycia na podstawie zachowku jest chwila wykonania, spełnienia określonych świadczeń. Tym samym moment ten będzie decydował o możliwości stosowania zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku będzie miało zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym cała kwota wypłaconego w grudniu 2009 r. zachowku będzie korzystała ze zwolnienia od podatku, o ile Wnioskodawca spełni wszystkie wymienione w tym przepisie warunki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.