ILPB2/436-102/08-5/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 6 października 2008 r. (data wpływu 13 października 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 13 października 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki. W związku ze stwierdzeniem braków formalnych, pismem z dnia 2 grudnia 2008 r. nr ILPB2/436-102/08-2/MK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia opisanego we wniosku stanu faktycznego. Powyższe zostało uzupełnione w dniu 8 grudnia 2008 r. (data wpływu do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie 11 grudnia 2008 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka) prowadzi działalność w zakresie usług finansowych. Spółka zawarła umowę pożyczki z osobą prawną będącą podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej "pożyczkodawca"), na mocy której zaciągnęła od pożyczkodawcy jednorazową pożyczkę pieniężną.

Pożyczka była udzielona przez pożyczkodawcę w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (której przedmiotem jest m.in. obrót samochodami). W ramach podpisanej umowy pożyczki Spółka otrzymała od pożyczkodawcy środki pieniężne, a jednocześnie zobowiązała się płacić okresowo odsetki od pożyczki na rzecz pożyczkodawcy. Przedmiotowa pożyczka była udzielona ze środków własnych pożyczkodawcy na potrzeby działalności Spółki. Obciążenia odsetkami pożyczkodawca dokumentuje fakturą VAT.

Zarówno Spółka jak i pożyczkodawca są czynnymi podatnikami VAT. Przedmiotem działalności gospodarczej pożyczkodawcy jest m.in. obrót samochodami. Pożyczkodawca klasyfikuje udzielenie pożyczki/pożyczek w grupowaniu PKWiU 65.2 jako "usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe".

Jednocześnie Spółka pragnie zaznaczyć, iż pozostałe formy udzielania kredytów oraz pozostała finansowa działalność usługowa stanowi statutową działalność pożyczkodawcy (tj. jest wymieniona w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz w umowie spółki).

Ponadto, Spółka nie wyklucza, iż w przyszłości będzie sporadycznie zaciągać kolejne pożyczki od pożyczkodawcy - na podstawie zawartej/ych umowy/umów pożyczki.

Wnioskodawca oświadcza, iż pożyczkodawca nie jest wspólnikiem Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Tutejszy organ informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie drugie, natomiast w zakresie odpowiedzi na pytanie pierwsze, w dniu 14 stycznia 2009 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/436-102/08-4/MK.

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa czynność jednorazowego lub sporadycznego zaciągnięcia pożyczki od pożyczkodawcy będącego czynnym podatnikiem VAT podlega opodatkowaniu VAT po stronie pożyczkodawcy. W konsekwencji zatem nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (p.c.c.) na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o p.c.c. Tym samym nie wystąpił (lub w odniesieniu do ewentualnych przyszłych pożyczek nie wystąpi) obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zaciągniętej pożyczki/pożyczek, gdyż jedna ze stron - pożyczkodawca - jest podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z udzieloną pożyczką (lub przyszłymi pożyczkami).

Zdaniem Spółki, za słusznością Jej stanowiska przemawia szereg opartych na przepisach prawa argumentów przedstawionych poniżej.

1.

Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione enumeratywnie w art. 1 ust. 1 Ustawy o p.c.c. w tym m.in. umowy pożyczki. Jednocześnie w art. 4 pkt 7 Ustawy o p.c.c. wskazano, iż przy umowie pożyczki obowiązek podatkowy spoczywa na pożyczkobiorcy.

Jednakże w art. 2 pkt 4 powołanej ustawy, wyłączono z opodatkowania te czynności cywilnoprawne, w których przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z niego zwolniona, z wyjątkiem:

Dla stwierdzenia, czy rozważana czynność zaciągnięcia pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, rozstrzygnięcia wymaga, czy chociażby jedna ze stron tej transakcji podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług albo korzysta ze zwolnienia od tego podatku.

2.

W opinii Spółki, jeżeli podatnik podatku od towarów i usług udziela innemu podmiotowi pożyczki, wykonuje on działalność usługową, określoną w Grupowaniu PKWiU 65.2, jako usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe.

Stosownie bowiem do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Natomiast art. 8 ust. 3 ustawy stanowi, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji (z wyjątkiem usług elektronicznych). W Grupowaniu 65.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 89, poz. 844 z późn. zm.) wymieniono "Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe".

Wobec powyższego należy uznać, iż udzielanie pożyczek spełnia niewątpliwie szeroką definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT. W przypadku udzielenia pożyczki można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym jest pożyczkobiorca (w analizowanej sytuacji Spółka) mogący korzystać z kapitału udostępnionego na określony czas. Z kolei pożyczkodawca zobowiązany jest do udostępnienia kapitału. Jednocześnie jest to usługa odpłatna, z uwagi na fakt, iż pożyczkodawca pobiera wynagrodzenie w postaci odsetek od udostępnionego kapitału.

W konsekwencji spełniony jest warunek, iż udzielanie pożyczek ma charakter świadczenia wzajemnego, gdzie w ramach odpłatnej umowy zobowiązaniowej jedna ze stron jest bezpośrednim beneficjentem zobowiązania.

Ponadto, pożyczkodawca udzielając pożyczek działa niewątpliwie w charakterze podatnika VAT. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Należy podkreślić, iż częstotliwość, na którą wskazuje art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT odnosi się do całości działalności podatnika, a nie jej rodzajów. Zważywszy, iż w analizowanej sytuacji pożyczkodawca prowadzi działalność gospodarczą w sposób częstotliwy, nie ulega wątpliwości, iż poszczególne rodzaje czynności dokonywane w ramach tej działalności (w tym np. udzielanie pożyczek) powinny podlegać VAT, nawet jeśli dany rodzaj czynności został wykonany jednorazowo lub kilkurazowo. Nie ma tu znaczenia sporadyczność czynności.

Potwierdzeniem powyższego jest chociażby fakt, iż zgodnie z art. 90 ust. 6 Ustawy o VAT sporadyczne transakcje w zakresie pośrednictwa finansowego mogą zostać pominięte przy obliczaniu obrotu podatnika dla proporcji rozliczania podatku naliczonego. Oznacza to, iż również czynności sporadyczne (w tym wykonywane jednorazowo) podlegają opodatkowaniu VAT. Gdyby czynności sporadyczne wykonywane przez podatnika VAT nie podlegały opodatkowaniu VAT, wówczas ustawodawca nie wprowadzałby dodatkowego zastrzeżenia, iż tego rodzaju czynności mogą zostać pominięte przy liczeniu proporcji VAT.

Przyjęcie odmiennej tezy oznaczałoby, iż wyłączona spod opodatkowania byłaby każda czynność wykonywana raz na kilka lat, czy też jednorazowo - na przykład sprzedaż wycofanego z użytkowania składnika majątku, czy też wykonanie usługi przez podmiot zajmujący się na co dzień dostawą towarów. W praktyce mogłoby to doprowadzić do naruszenia zasady neutralności podatku VAT i zasad równej konkurencji (podatnik VAT prowadzący działalność w zakresie świadczenia usług transportu mógłby np. dokonać jednorazowej czynności sprzedaży mebli, nienaliczając w przypadku tej dostawy VAT należnego, z uwagi na fakt, iż czynność ta miała charakter sporadyczny).

3.

Dodatkowo Spółka pragnie wskazać, iż zgodnie z art. 5 ust. 2 Ustawy o VAT czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Zatem dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności nie ma znaczenia, czy jej rodzaj został wymieniony w umowie spółki pożyczkodawcy w ramach jej zakresu przedmiotowego. Niemniej jednak Spółka pragnie podkreślić, iż udzielanie kredytów oraz pozostała finansowa działalność usługowa stanowi statutową działalność Spółki (tj. jest wymieniona w zakresie czynności zgłoszonych jako przedmiot działalności w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz w umowie spółki).

Zdaniem Wnioskodawcy prezentowane wyżej stanowisko potwierdzają liczne interpretacje organów podatkowych, a także doktryna prawa podatkowego (np. J. Zubrzycki "Leksykon VAT", wyd. Unimex, Wrocław 2008, str. 732-734).

Reasumując, Spółka uważa, że przedmiotowa czynność jednorazowego lub kilkurazowego zaciągnięcia pożyczki od pożyczkodawcy będącego czynnym podatnikiem VAT podlega opodatkowaniu VAT po stronie pożyczkodawcy. W konsekwencji zatem nie podlega ona opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o p.c.c. Tym samym nie wystąpił (lub w odniesieniu do ewentualnych przyszłych pożyczek nie wystąpi) obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych od zaciągniętej pożyczki/pożyczek, gdyż jedna ze stron - pożyczkodawca - jest podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z udzieloną pożyczką (lub przyszłymi pożyczkami).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy pożyczki. Stosownie do postanowień art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. zawarcia umowy pożyczki. Zgodnie natomiast z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy ciąży na biorącym pożyczkę.

Jednakże od powyższej zasady - w art. 2 pkt 4 ww. ustawy - ustawodawca wprowadził wyjątek, zgodnie z którym nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

nbspnbsp-umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

nbspnbsp-umowy spółki i jej zmiany,

nbspnbsp-umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez "podatek od towarów i usług" rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy przedstawionego we wniosku, że umowy pożyczek zaciągane w przyszłości nie będą podlegały podatkowi od czynności cywilnoprawnych, stwierdzić należy, iż czynnikiem decydującym, o tym czy konkretna umowa pożyczki korzysta z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 tej ustawy jest stwierdzenie czy z tytułu zawarcia konkretnej umowy pożyczki którakolwiek ze stron tej umowy jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest z tego podatku zwolniona.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że pożyczkodawca Wnioskodawcy jest podatnikiem podatku od towarów i usług oraz posiada w zakresie swej działalności udzielanie pożyczek w ramach usług pośrednictwa finansowego. W tym zakresie, zgodnie z twierdzeniem Zainteresowanego z tytułu udzielania przedmiotowych pożyczek pożyczkodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że usługi udzielania pożyczek przyporządkowane przez pożyczkodawcę wg PKWiU do grupowania 65.2 (usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe) stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przy czym korzystają ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 1 jako usługi wymienione w poz. 3 załącznika nr 4 do tej ustawy.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że w opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym zastosowanie znajdzie przepis art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym opisane we wniosku planowane umowy pożyczek, jako zwolnione od podatku od towarów i usług, nie będą podlegały podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę orzeczeń organów podatkowych, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.