ILPB2/415-930/14-5/JK

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 12 grudnia 2014 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/415-930/14-5/JK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 5 września 2014 r. (data wpływu 12 września 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 września 2014 r. (data wpływu 1 października 2014 r.) oraz pismem z dnia 4 grudnia 2014 r. (data wpływu 8 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodu ze sprzedaży akcji oraz kosztów uzyskania przychodów - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie przychodu ze sprzedaży akcji oraz kosztów uzyskania przychodów.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14f ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z 28 listopada 2014 r. nr ILPB2/415-930/14-3/JK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia - w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania - braków formalnych wniosku.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłane 28 listopada 2014 r. zostało skutecznie doręczone w dniu 1 grudnia 2014 r. Natomiast w dniu 4 grudnia 2014 r. Wnioskodawca uzupełnił opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca był posiadaczem X akcji Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych S.A. (dalej: TFI), które nabył w ramach programu motywacyjnego w latach 2006, 2007 oraz 2008.

W dniu 23 października 2009 r. TFI podjęło uchwałę o zmianie programu motywacyjnego, do której Podatnik wniósł sprzeciw, a w dniu 13 listopada 2009 r. TFI podjęło uchwałę o umorzeniu ww. X akcji.

Zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy TFI z dnia 23 października 2009 (uchwała zmieniająca Program Motywacyjny) po zakończeniu współpracy Podatnika z TFI (które nastąpiło w dniu 31 października 2009) akcje Podatnika miały przejść na TFI.

Podatnik jednak kwestionował prawomocność podjętych uchwał. W tej materii powstał spór pomiędzy Podatnikiem a TFI.

Na mocy prawomocnego orzeczenia Sądu Apelacyjnego z dnia 14 listopada 2012 r. stwierdzono nieważność uchwały o zmianie programu motywacyjnego z dnia 23 października 2009 r. oraz uchwały umarzającej ww. X akcje z dnia 13 listopada 2009 r.

Następnie w dniu 28 maja 2014 r. została zawarta ugoda sądowa przed sądem apelacyjnym pomiędzy Wnioskodawcą a TFI w przedmiocie rozliczenia sprzedaży X akcji TFI, jakie posiadał Podatnik.

W ramach ugody z dnia 28 maja 2014 Wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie za sprzedaż X akcji TFI na rzecz TFI.

Zgodnie z protokołem ugody sądowej z dnia 28 maja 2014: "(...) niniejszym potwierdza dokonanie sprzedaży Akcji ze skutkiem na dzień 31 października 2009 za cenę określoną w punkcie 3 płatną w terminie określonym w punkcie 3 (Wynagrodzenie")".

Wynagrodzenie zostało zapłacone w dniu 28 maja 2014.

Mocą ugody Wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie za sprzedaż akcji zrealizowaną w 2009 r. - brak było możliwości odwrócenia skutków prawnych uchwał umarzających akcje, stąd należało przyjąć, że do zbycia akcji doszło w 2009 r., ale wynagrodzenie stało się należne dopiero po zawarciu ugody sądowej, tj. w dniu 28 maja 2014.

W celu doprowadzenia do ugody sądowej i w efekcie do uzyskania przychodu ze sprzedaży akcji Podatnik poniósł wydatki na koszty sądowe oraz zastępstwo prawne.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej, wynagrodzenie uzyskał jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wynagrodzenie uzyskane w 2014 r. za sprzedaż akcji dokonaną w 2009 r. stało się należne w dniu podpisania ugody, czyli stanowi przychód podatkowy w 2014 r.

2. Czy koszty poniesione na zastępstwo prawne i rozprawy sądowe będą stanowiły koszty, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, a tym samym, czy będą mogły pomniejszać przychód z tytułu sprzedaży akcji.

Zdaniem Wnioskodawcy, uzyskane wynagrodzenie za sprzedaż akcji dokonaną w 2009 r. stało się należne z momentem podpisania ugody sądowej, czyli w 2014 r.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:

a.

odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych,

b.

realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Przywołana regulacja wskazuje, że przychód z tytułu sprzedaży akcji powstaje w momencie, kiedy staje się należny, bez względu na czas jego otrzymania.

Ustawodawca nie zdefiniował natomiast, co należy rozumieć pod pojęciem "należny".

W doktrynie podatkowej przyjęło się uznawać, że przychód należny to taki, którego podatnik może się skutecznie domagać, który stał się wymagalny. Jak podkreśla A. Bartosiewicz w celu identyfikacji znaczenia słowa "należny" "konieczne jest odwołanie się do słownikowego rozumienia tego pojęcia. W myśl Słownika języka polskiego, "należny" to "przysługujący, należący się komuś". Z kolei czasownik "należeć się" oznacza tyle, co "przysługiwać komuś, stanowić dług, powinność, zapłatę".

Nie można zatem mówić o powstaniu przychodu, jeśli nie było podstawy prawnej do skutecznego domagania się przez podmiot (u którego ma powstać przychód) świadczenia od drugiego podmiotu" (por. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyd. Wolters Kluwer, 2014).

W świetle powyższych uwag należy przyjąć, że przychód z tytułu sprzedaży akcji przez Podatnika powstał wówczas, gdy nabył on prawo, aby skutecznie domagać się zapłaty wynagrodzenia od TFI.

Z taką sytuacją mamy do czynienia dopiero w 2014 r. - strony ugody z dniu 28 maja 2014 r. przyjęły bowiem, a sąd apelacyjny potwierdził, że do sprzedaży akcji doszło w 2009 r. (nie możliwym byłoby bowiem odwrócenie skutków uchwały umarzającej akcje Podatnika), ale wynagrodzenie zostało ustalone i stało się zgodnie z umową wymagalne dopiero w 2014 r.

Wówczas też uzgodniono warunki transakcji sprzedaży akcji, w tym ich cenę oraz termin płatności.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że w jego opinii nie jest możliwe stwierdzenie, jakoby przychód powstawał w 2009 r. - wówczas nie były znane bowiem warunki transakcji, nie była znana wielkość wynagrodzenia za sprzedaż akcji oraz nie było zgody między stronami, co do podstawy prawnej realizacji transakcji. Fakt, że sprzedaż miała miejsce w 2009 r. wynika wyłącznie z tego, że TFI dokonało w 2009 r. przejęcia X akcji Wnioskodawcy, co zostało uznane sądownie za działanie niezgodne z kodeksem spółek handlowych, a obecnie w 2014 r. nie było już możliwości odwrócenia skutków prawnych czynności zrealizowanych w 2009 r.

Z tego względu należało przyjąć, że rzeczywista transakcja miała miejsce w 2009 r., a warunki transakcji, w tym wysokość wynagrodzenia zostały ustalone dopiero 28 maja 2014 r.

W takiej sytuacji Podatnik uważa, że w pełni uzasadnione jest stwierdzenie jakoby przychód ze sprzedaży akcji powstał dopiero w 2014 r. - dopiero wówczas po zakończeniu sporu z TFI strony zgodnie ustaliły wysokość wynagrodzenia za sprzedaż akcji. Ponadto dopiero w 2014 r. strony zgodnie ustaliły termin płatności wynagrodzenia, a więc moment od którego Podatnik mógł domagać się realizacji zobowiązania (28 maja 2014 r.).

W konsekwencji w ocenie Podatnika dopiero w 2014 r. powstał po stronie Podatnika przychód należny.

W 2009 r. Podatnik kwestionował wielkość przysługującego mu wynagrodzenia oraz skuteczność przejęcia przez TFI, stąd nie mógł powstać przychód należny.

Jak podkreśliła Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z dnia 11 kwietnia 2012 r. (sygn. ILPB2/415-60/12-2/JK)" (...) aby można było uznać przychód za należny, czyli przychód przysługujący podatnikowi, powinien być on jednocześnie przychodem o znanej wartości. Przychód ten powstaje, gdy znana jest jego wartość".

W świetle powyższego, skoro dopiero w 2014 r. Podatnik poznał wysokość wynagrodzenia należnego za sprzedaż dokonaną w 2009 r., to wówczas spełniła się przesłanka do powstania przychodu należnego. Dopiero w 2014 r. Wnioskodawca mógł skutecznie domagać się zapłaty uzgodnionego w ugodzie sądowej wynagrodzenia za sprzedaż akcji.

Ponadto, Podatnik pragnie wskazać, że orzecznictwo sądowe potwierdza, jakoby przychód należny ze sprzedaży akcji powstawał dopiero w momencie upływu terminu do jego zapłaty, a nie w dniu zawarcia transakcji sprzedaży.

Przykładowo, w wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 9 czerwca 2010 r. (sygn. akt II FSK 282/09) czytamy, że "także w judykaturze jednoznacznie przyjmuje się, że w momencie, gdy podatnik uzyskuje już roszczenie żądania zapłaty, a tym samym dochodzenia wierzytelności przed sądem powszechnym, to taka wierzytelność jako wymagalna staje się przychodem należnym w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.f. Do przychodów z kapitałów pieniężnych zalicza się tylko takie wierzytelności, które w danym momencie podatnikowi należą się, czyli są wymagalne, przy czym nie ma znaczenia, czy podatnik już faktycznie uzyskał świadczenie wynikające z takiej wierzytelności, czy też jeszcze nie. Ponieważ ustawa nie definiuje pojęcia "kwot należnych" przyjmuje się, że chodzi tu o tego typu przychody, co do których podatnikowi przysługuje skuteczne prawo ich domagania się od kontrahenta. Musi zatem być to należność, wynikająca z istniejącego stosunku prawnego, łączącego podatnika z jego dłużnikiem oraz powinien nastąpić termin wymagalności danej raty należności. Zatem kwoty należne trzeba utożsamiać z wymagalnymi świadczeniami. (...) Skoro na podstawie przedwstępnej umowy zastała między stronami zawarta umowa przyrzeczona, na podstawie której zapłata z tytułu sprzedaży udziałów nastąpi w dwóch ratach (częściach), tj. w dniu 7 listopada 2007 r. i 7 maja 2008 r., a stosownie do zasady swobody umów strony miały prawo do rozłożyć płatność ceny na 2 dowolne raty (części), ta zasadnie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zinterpretował art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f. w ten sposób, że przychód należny wynikający z umowy zawartej w 2007 r. powstanie z upływem każdego z wymienionych dni do zapłaty ceny, tj. dnia 7 listopada 2007 r. i dnia 7 maja 2008 r.".

Przywołane orzeczenie jednoznacznie wskazuje, że przychód z tytułu sprzedaży akcji staje się należnym nie w dniu zawarcia transakcji, ale w dniu upływu terminu do zapłaty wynagrodzenia. Skoro strony ugody sądowej uzgodniły, że termin płatności wynagrodzenia za sprzedaż X akcji upływa 28 maja 2014 r., to wówczas też powstał przychód należny.

Powyższe uwagi znajdują także akceptację w następujących orzeczeniach sądowych:

* wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 19 marca 2013 r. (sygn. akt I SA/Rz 74/13);

* wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 2S lutego 2010 r. (sygn. akt I SA/Wr 1796/09);

* wyroku WSA w Łodzi z dnia 6 marca 2014 r. (sygn. akt nr I SA/Łd 1328/13) oraz

* wyrok NSA z dnia 17 września 2009 r. (sygn. akt II FSK 549/03).

Podsumowując, Wnioskodawca uważa, że przychód z tytułu sprzedaży X akcji dokonanej w 2009 r. powstał dopiero w momencie zgodnego ustalenia wynagrodzenia z tytułu realizacji transakcji, czyli w 2014 r., gdyż dopiero wówczas Podatnik może skutecznie domagać się zapłaty wynagrodzenia od TFI oraz dopiero w tym momencie ustalona została wysokość wynagrodzenia.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wydatki poniesione na zastępstwo prawne i koszty sadowe, jako bezpośrednio związane z przychodem uzyskanym ze sprzedaży akcji będą mogły stanowić koszty uzyskania przychodu.

Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, za koszty uzyskania przychodów nie uznaje się wydatków na objęcie lub nabycie akcji; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych akcji.

Ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem "wydatków na nabycie". W doktrynie podatkowej ukształtował się natomiast pogląd, że " (...) określenie "wydatki na nabycie" oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów - ale dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji - zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych udziałów lub akcji, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe. Takimi wydatkami są np. cena zakupu udziałów (akcji), opłaty notarialne, prowizja biura maklerskiego, podatek od czynności cywilnoprawnych, związane z ich zakupem" (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 20 września 2013 r. (sygn. ILPB3/423-294/13-2/AO).

Powyższe oznacza, że wydatek, który warunkował skuteczne nabycie akcji będzie mógł pomniejszać przychód podatkowy ze sprzedaży tychże papierów wartościowych.

W opinii Podatnika, wydatki poniesione przez niego na koszty sądowe i zastępstwo prawne, w tej konkretnej sytuacji, powinny być traktowane jako wydatki bezpośrednio związane z nabyciem przez niego akcji, a w konsekwencji wydatki takie są bezpośrednio związane z uzyskanym ze sprzedaży akcji przychodem.

Przede wszystkim wynika to z tego, że Wnioskodawcy nie zostałoby przyznane prawo własności akcji, gdyby nie wytoczone przez niego powództwo i prowadzony proces sądowy.

W dniu 23 października 2009 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy TFI podjęło uchwałę o zmianie Programu Motywacyjnego, zgodnie z którą po zakończeniu współpracy Podatnika z TFI (które nastąpiło w dniu 31 października 2009) akcje Podatnika przeszły na TFI. Ponadto, w dniu 13 listopada 2009 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy TFI podjęło uchwałę o umorzeniu akcji przejętych od Podatnika. W świetle podjętych uchwał Podatnik przestał więc być właścicielem spornych akcji.

Podatnik zakwestionował prawomocność podjętych uchwał. W przypadku, gdyby Podatnik nie zakwestionował na drodze sądowej prawomocności podjętych przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy TFI uchwał Podatnik nie doprowadziłby do zawarcia w dniu 28 maja 2014 r. ugody sądowej, która niejako potwierdziła prawo własności Podatnika do spornych akcji oraz określiła wynagrodzenie za ich zbycie.

W analizowanej sytuacji to właśnie koszty prawne (zastępstwo prawne i koszty sądowe) doprowadziły do potwierdzenia prawa własności Podatnik do spornych akcji, co w konsekwencji doprowadziło do uzyskania przychodu z ich sprzedaży. W takiej sytuacji uprawnione jest twierdzenie Wnioskodawcy, że bez poniesienia wydatków na obsługę prawną oraz koszty sądowe nie można byłoby bezspornie uznać, iż jest on właścicielem akcji.

Należy zwrócić uwagę, że w analizowanej sytuacji koszty prawne nie mają charakteru kosztu pośredniego ponoszonego tylko w celu sprawnego przeprowadzenia procesu zakupu akcji (jak to zazwyczaj ma miejsce). Wynika to z faktu, że prawo własności akcji przysługujące Podatnikowi było kwestionowane i podważane przez TFI. Poniesienie kosztów prawnych oraz sądowych pozwoliło Wnioskodawcy niejako odzyskać prawo własności akcji i uzyskać przychody z ich sprzedaży.

W tej konkretnej sprawie zatem poniesienie kosztów prawnych i sądowych było podstawowym warunkiem do bezspornego ustalenia, że Wnioskodawca posiada prawo własności akcji, a w późniejszej fazie dla uzyskania przychodu ze sprzedaży akcji.

Powyższe rozumowanie Podatnika potwierdza wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 8 stycznia 2013 r. (sygn. akt. I SA/Gl 730/12), w którym czytamy, że "wydatkiem na nabycie akcji w rozumieniu analizowanego uregulowania nie jest wyłącznie cena, którą skarżąca Spółka uiści (uiściła) nabywając te akcje. Są to też wydatki, bez których nie byłoby możliwe skuteczne nabycie akcji".

Ponadto potwierdzenie, że koszty prawne mogą pomniejszać podstawę opodatkowania z tytułu sprzedaży akcji znajduje się w interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 lutego 2009 r. (sygn. IBPBII/2/415-52/08/MM), w której czytamy, że "poniesione przez wnioskodawcę wydatki związane z opłaceniem pomocy prawnej i usług doradczych, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu i tym samym pomniejszyć wysokość dochodu do opodatkowania".

Należy podkreślić, że w sprawie Podatnika skuteczne nabycie akcji nie byłoby możliwe bez wytoczenia procesu sądowego i bez przejścia drogi prawnej, gdyż TFI nie chciał uznać prawa własności akcji Wnioskodawcy. Podatnik musiał ponieść szereg kosztów prawnych i sądowych, aby prawo własności akcji zostało mu bezspornie przypisane.

Oznacza to, że bez poniesienia ciężaru kosztów prawnych i sądowych nie doszłoby do skutecznego nabycia akcji przez Podatnika.

Podsumowując, w świetle przedstawionych argumentów Podatnik uważa, że w jego sprawie wydatki na koszty sądowe i zastępstwo procesowe bezpośrednio wiążą się z nabyciem akcji, a zatem w momencie sprzedaży papierów wartościowych mogą pomniejszać przychód ze sprzedaży akcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do brzmienia art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne. Jak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych.

Przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 4 lit. c, pkt 6, 7, 9 i 10, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19 (art. 17 ust. 2 cyt. ustawy).

Artykuł 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 30b ust. 1 ww. ustawy od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Na podstawie ust. 2 pkt 1 tego artykułu - dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

W świetle powyższych przepisów, przychody z odpłatnego zbycia akcji stanowią przychody z kapitałów pieniężnych.

Zatem w przypadku uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia akcji w spółkach mających osobowość prawną, opodatkowaniu podlega przychód pomniejszony o stosowne koszty.

Z przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego opisu wynika, że w ugodzie zawartej przez Wnioskodawcę stwierdzono, że "... (Wnioskodawca - przyp. aut.)... niniejszym potwierdza dokonanie sprzedaży Akcji ze skutkiem na dzień 31 października 2009 za cenę określoną w punkcie 3 płatną w terminie określonym w punkcie 3 (Wynagrodzenie")". Wynagrodzenie zostało zapłacone - zgodnie z terminem płatności - w dniu 28 maja 2014.

Odnośnie zatem ustalenia momentu uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji zauważyć należy, że skutki powyższego działania dla celów podatkowych określa art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis ten stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia akcji będzie przychód należny choćby nie został faktycznie otrzymany. Jednakże przepisy prawa podatkowego nie wprowadzają definicji legalnej pojęcia "przychody należne".

Realizując założenia wykładni prawa nakazującej poszukiwanie znaczenia interpretowanego terminu w powszechnym języku polskim, wskazać należy na rozumienie znaczeniowe pojęcia "należny" według Słownika języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN - 1998 r., wydanie I, tom II, str. 253), który wskazuje znaczenie wyrazu "należny" - jako "przysługujący, należący się komuś lub czemuś". Tak więc "przychód należny" oznacza przychód przysługujący, który się należy i nie ma znaczenia, że nie został otrzymany.

Przepis stwierdzający, że "za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, chociażby faktycznie nie otrzymane przychody z odpłatnego przeniesienia tytułu własności akcji w spółkach" wyraźnie wskazuje, że chodzi o przychody przysługujące, należące się komuś, stanowiące wierzytelność, bez względu na to czy zostały one otrzymane czy też będą otrzymane w przyszłości.

Dla momentu ustalenia przychodu bez znaczenia jest zatem fakt, że cena zbycia może nie zostać zapłacona w dniu podpisania umowy. Albowiem sposób zapłaty ceny może być dowolnie kształtowany przez strony i nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego. Ten bowiem wypływa z dokonania przez podatnika zbycia akcji w określonej dacie za określoną cenę, zbyciem jest zaś zawarcie umowy sprzedaży. W momencie zbycia akcji następuje przeniesienie praw i obowiązków wynikających z ich posiadania na nabywcę. W dacie zawarcia umowy sprzedaży u zbywcy powstaje więc przychód należny, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Określając moment podatkowy (datę), w którym po stronie Wnioskodawcy powstanie przychód z tytułu odpłatnego zbycia akcji należy odkodować zwrot "przychody należne choćby nie były otrzymane" w kontekście art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy jako kwoty, które wywołują skutki obligacyjne z umowy. Stąd też - w opisanej sytuacji należy uznać, że datą, w której powstaje przychód po stronie Zainteresowanego, jest dzień, w którym nastąpiło przeniesienie prawa własności akcji na nabywcę (data zawarcia umowy sprzedaży, czyli dzień 31 października 2009 r. - co podkreśla treść ugody: "(...) potwierdza dokonanie sprzedaży Akcji ze skutkiem na dzień 31 października 2009 za cenę określoną w punkcie 3..."), bez względu na to kiedy następuje płatność. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, kiedy płatność przez zbywcę zostanie otrzymana.

Podsumowując tą część interpretacji, stwierdzić należy, że datą powstania przychodu należnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rodzącego powstanie obowiązku podatkowego z tytułu sprzedaży akcji jest data zawarcia umowy sprzedaży tychże akcji, a więc 2009 rok. W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że stanowisko Wnioskodawcy - zgodnie z którym wynagrodzenie za sprzedaż akcji dokonaną w 2009 r. stało się należne z momentem podpisania ugody sądowej, czyli w 2014 r. i stanowi przychód podatkowy tegoż właśnie roku - jest nieprawidłowe.

W odniesieniu natomiast do pytania nr 2 Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdza, co następuje.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ww. ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wskazują enumeratywnie, jakie wydatki mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Możliwość zaliczenia konkretnego wydatku do kategorii kosztów uzyskania przychodów uzależniona została od istnienia między nim, a osiągniętym przychodem związku przyczynowo - skutkowego. Ponadto, celem ponoszonego kosztu powinno być osiągnięcie przychodu i jednocześnie przedmiotowy wydatek nie może znajdować się wśród wymienionych w art. 23 ww. ustawy.

Jak wskazano w pierwszej części uzasadnienia niniejszej interpretacji, zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

W świetle natomiast art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodu wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji powyższych zapisów kosztem uzyskania przychodu z tytułu zbycia akcji są więc wydatki poniesione na nabycie zbywanych akcji.

Tak więc do kosztów uzyskania przychodów z tytułu zbycia akcji ustawodawca nie zaliczył kosztów, które wskazuje Wnioskodawca.

Nie sposób się zgodzić z Zainteresowanym, że Wnioskodawcy nie zostałoby przyznane prawo własności akcji, gdyby nie wytoczone przez Niego powództwo i proces sądowy.

Jak bowiem wynika, z treści wniosku dzięki procesowi Wnioskodawca uzyskał (oczekiwane) wynagrodzenie za zbycie akcji, a nie prawo własności akcji, na co zresztą wskazuje Zainteresowany we własnym stanowisku w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego używając sformułowań: W analizowanej sytuacji to właśnie koszty prawne (zastępstwo prawne i koszty sądowe) doprowadziły do potwierdzenia prawa własności Podatnika do spornych akcji, co w konsekwencji doprowadziło do uzyskania przychodu z ich sprzedaży. W takiej sytuacji uprawnione jest twierdzenie Wnioskodawcy, że bez poniesienia wydatków na obsługę prawną oraz koszty sądowe nie można byłoby bezspornie uznać, iż jest on właścicielem akcji.

Należy zwrócić uwagę, że w analizowanej sytuacji koszty prawne nie mają charakteru kosztu pośredniego ponoszonego tylko w celu sprawnego przeprowadzenia procesu zakupu akcji (jak to zazwyczaj ma miejsce). Wynika to z faktu, że prawo własności akcji przysługujące Podatnikowi było kwestionowane i podważane przez TFI. Poniesienie kosztów prawnych oraz sądowych pozwoliło Wnioskodawcy niejako odzyskać prawo własności akcji i uzyskać przychody z ich sprzedaży.

Tak więc poniesione przez Zainteresowanego koszty doprowadziły do potwierdzenia, że Zainteresowany posiadał prawo własności akcji i dzięki temu uzyskał wynagrodzenie ze zbycia akcji, a nie doprowadziły do nabycia, czy chociażby powtórnego nabycia akcji.

W konsekwencji powyższej konstatacji, kosztów prowadzonego procesu nie można uznać za wydatki na nabycie akcji, w związku z czym stanowisko Zainteresowanego w odniesieniu do pytania nr 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Reasumując stwierdzić należy, że datą powstania przychodu należnego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rodzącego powstanie obowiązku podatkowego z tytułu sprzedaży akcji jest data zawarcia umowy sprzedaży tychże akcji, a więc 2009 rok. Wydatki poniesione na zastępstwo prawne i koszty sądowe nie będą mogły stanowić kosztu uzyskania przychodu.

Końcowo wskazać należy, że powołane we wniosku interpretacje i orzeczenia wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl