ILPB2/415-881/14-5/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2014 r. (data wpływu 21 sierpnia 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 września 2014 r. (data wpływu 1 października 2014 r.) oraz pismem z dnia 25 listopada 2014 r. (data wpływu 28 listopada 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest:

* nieprawidłowe w odniesieniu do pytania nr 1;

* prawidłowe w pozostałym zakresie.

W dniu 21 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z 18 listopada 2014 r. nr ILPB2/415-881/14-2/JK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia - w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania - braków formalnych wniosku.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłane 18 listopada 2014 r. zostało skutecznie doręczone w dniu 20 listopada 2014 r. Natomiast w dniu 28 listopada 2014 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego - 26 listopada 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca był posiadaczem 945 akcji (...) Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. (dalej: TFI), które nabył w ramach programu motywacyjnego w latach 2006, 2007 oraz 2008.

W dniu 23 października 2009 r. TFI podjęło uchwałę o zmianie programu motywacyjnego, do której Podatnik wniósł sprzeciw, a w dniu 13 listopada 2009 r. TFI podjęło uchwałę o umorzeniu ww. 945 akcji.

Zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy TFI z dnia 23 października 2009 (uchwała zmieniająca Program Motywacyjny) po zakończeniu współpracy Podatnika z TFI (które nastąpiło w dniu 31 października 2009) akcje Podatnika miały przejść na TFI.

Podatnik jednak kwestionował prawomocność podjętych uchwał. W tej materii powstał spór pomiędzy Podatnikiem a TFI.

Na mocy prawomocnego orzeczenia Sądu Apelacyjnego z dnia 14 listopada 2012 r. stwierdzono nieważność uchwały o zmianie programu motywacyjnego z dnia 23 października 2009 r. oraz uchwały umarzającej ww. 945 akcje z dnia 13 listopada 2009 r.

Następnie w dniu 28 maja 2014 r. została zawarta ugoda sądowa przed sądem apelacyjnym pomiędzy Wnioskodawcą a TFI w przedmiocie rozliczenia sprzedaży 945 akcji TFI, jakie posiadał Podatnik.

Zgodnie z protokołem ugody sądowej z dnia 28 maja 2014: "W związku z brakiem możliwości odwrócenia skutków prawnych czynności dokonanych przez Spółkę (TFI) w oparciu o Uchwałę zmieniającą Program Motywacyjny, opisanych w pkt 1 lit. f), g) i h) powyżej... poniósł szkodę majątkową ("Szkoda") związaną z nie prawidłową realizacją Umowy" (pkt 2e Ugody)".

W opisywanym stanie faktycznym Podatnik poniósł szkodę majątkową. Tytułem naprawienia powstałej szkody majątkowej, która powstała w wyniku nieprawidłowej realizacji umowy, mocą ugody sądowej w dniu 28 maja 2014 r. zostało Podatnikowi zapłacone odszkodowanie.

Odszkodowanie zostało przyznane za poniesioną szkodę majątkową - ugoda sądowa nie precyzuje, czy odszkodowanie zostało przyznane za uszczuplenie majątku, czy za utracone korzyści.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej, odszkodowanie uzyskał jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Ponadto, w ramach ugody z dnia 28 maja 2014 r. Wnioskodawca uzyskał wynagrodzenie za sprzedaż 945 akcji TFI na rzecz TFI.

Zgodnie z protokołem ugody sądowej z dnia 28 maja 2014: "... niniejszym potwierdza dokonanie sprzedaży Akcji ze skutkiem na dzień 31 października 2009 za cenę określoną w punkcie 3 płatną w terminie określonym w punkcie 3 ("Wynagrodzenie")".

Wynagrodzenie zostało zapłacone w dniu 28 maja 2014.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Zainteresowany wskazał, że szkoda majątkowa jaką poniósł Podatnik dotyczy utraty możliwości realizowania praw z 945 akcji TFI. W wyniku uchwały o umorzeniu przedmiotowych akcji (jako nieprawidłowa realizacja umowy z dnia 8 sierpnia 2006 r.) majątek Wnioskodawcy został uszczuplony. Umorzenie akcji odbyło się poza wolą Podatnika.

Potwierdzenie powyższego znajduje się w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego z dnia 14 listopada 2012 r., w którym czytamy, że "nie budzi wątpliwości, że uchwała (o umorzeniu akcji - przyp. Wnioskodawcy) znacznie ingerowała w prawa powoda. Pozbawiała go praw z akcji wbrew jego woli".

Umorzenie akcji dokonane zostało za wynagrodzeniem wypłaconym Podatnikowi. Jednakże Wnioskodawca nie był zainteresowany uzyskaniem wynagrodzenia, a korzystaniem z praw płynących z akcji Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. - w tym prawa do dywidendy. W sprawie istotny jest fakt, że Podatnik został pozbawiony praw z 945 akcji Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. wbrew swojej woli. Majątek Podatnika został uszczuplony o możliwość wykonywania praw z ww. 945 akcji, w szczególności możliwości uzyskiwania dywidend. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, że Podatnik uzyskał wynagrodzenie w zamian za umorzenie udziałów. Jego wolą było wykonanie umowy z dnia 8 sierpnia 2006 r. i korzystanie z praw z akcji TFI, a nie posiadanie środków finansowych.

Podsumowując, szkoda majątkowa jaką poniósł Podatnik sprowadza się do umniejszenia Jego aktywów o prawa z 945 akcji Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S. A., w tym prawa do dywidend z tych akcji. Podatnik nie mógł rozporządzać majątkiem, który był jego własnością. W szczególności Wnioskodawca nie mógł korzystać z praw wynikających z posiadania akcji Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. Otrzymane obecnie odszkodowanie miało na celu rekompensatę ww. wartości utraconych praw (w tym prawa do dywidendy) - przywrócenie stanu posiadania nie było bowiem możliwe.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymane odszkodowanie w wyniku ugody sądowej będzie zwolnione od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT.

2. Jeżeli odpowiedź na pytanie 1) będzie negatywna, czy Podatnik ma prawo do pomniejszenia przychodu z tytułu otrzymania odszkodowania o poniesione koszty zmierzające do zawarcia ugody sądowej w szczególności wydatki na porady i zastępstwo prawne oraz koszty opłat sądowych i tak ustalony dochód opodatkować według skali podatkowej.

Zdaniem Wnioskodawcy, uzyskane odszkodowanie za poniesioną szkodę majątkową opisaną w ugodzie sądowej z dnia 28 maja 2014 mieści się w ramach dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT, stąd korzysta ze zwolnienia podatkowego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W doktrynie podkreślane jest, że powyższa regulacja odnosi się do odszkodowań, które zostały uzgodnione i będą zapłacone na podstawie ugody sadowej i tylko do wysokości tam ustalonej.

Istotnym jest, aby odszkodowanie pokrywało realnie poniesioną szkodę, a nie odnosiło się do utraconych przez podatnika korzyści.

Jak zostało bowiem podkreślone w interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 kwietnia 2014 r. (sygn. IPTPB2/415-52/14-2/KKu)"odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie ugód sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści".

W analizowanej sprawie nie ulega wątpliwościom, że Wnioskodawca uzyskał odszkodowanie na podstawie ugody sądowej i tylko w kwocie tamże określonej.

Ponadto, odszkodowanie nie zostało otrzymane w ramach działalności gospodarczej - Podatnik takowej nie prowadzi.

Podkreślenia wymaga także fakt, że odszkodowanie jest należne za poniesioną przez Podatnika szkodę majątkową. Zgodnie z ugodą sądową z dnia 28 maja 2014: "...poniósł szkodę majątkową ("Szkoda")" (pkt 2e Ugody). Szkoda powstała z powodu nieprawidłowej realizacji umowy przez TFI co potwierdzono w treści ugody sądowej.

Ponadto mocą ugody sądowej Podatnik otrzymał odszkodowanie za "poniesioną szkodę majątkową" w związku z podjęciem przez TFI unieważnionej uchwały zmieniającej program motywacyjny z dnia 23 października 2009. Ugoda sądowa nie wskazuje, że przyznane odszkodowanie ma pokryć utracone przez Podatnika korzyści - wskazuje wyłącznie na poniesiona szkodę.

W doktrynie podkreślane jest, że w prawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty.

W analizowanej sprawie nie mogło dojść do przywrócenia stanu posiadania Podatnika sprzed podjęcia uchwał umarzających 945 akcji - skutki poczynionych przez TFI czynności prawnych nie mogą być odwrócone. Zgodnie z protokołem prawomocnej ugody z dnia 28 maja 2014: "W związku z brakiem możliwości odwrócenia skutków prawnych czynności dokonanych przez Spółkę (TFI) w oparciu o uchwałę zmieniającą Program Motywacyjny... poniósł szkodę majątkową". Strony ugody zgodnie uznały a sąd apelacyjny potwierdził w ugodzie, że odwrócenie skutków bezprawnie podjętych uchwał jest niemożliwe, stąd możliwym jest wyłącznie pieniężna rekompensata poniesionej szkody.

Szkodą jest natomiast ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania, z czym mamy do czynienia w przedmiotowym stanie faktycznym bowiem poniesiona strata wynika z nieprawidłowego wykonania umowy udziału w programie motywacyjnym przez TFI.

Uszczerbek w majątku może polegać na:

W celu rozstrzygnięcia kwestii opodatkowania kwoty wynikającej z zawartej pomiędzy stronami ugody sądowej należy ustalić, jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem. Szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć - jak wyżej wskazano - postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Wnioskodawca uważa, że odszkodowanie przyznane na podstawie ugody sądowej jest rekompensatą za realnie poniesioną szkodę majątkową, a nie za utracone przez Podatnika korzyści, mimo że sama treść zawartej ugody na to nie wskazuje. W opinii Wnioskodawcy realny wymiar szkody potwierdzają okoliczności faktyczne: szkoda została zdefiniowana w pkt 2 lit. e ugody sądowej i związana jest z brakiem możliwości odwrócenia skutków prawnych czynności dokonanych przez Spółkę w oparciu o uchwałę zmieniającą Program Motywacyjny, opisanych w pkt 1 lit. f, g), h) ugody sądowej. Zatem ta nieprawidłowa realizacja ww. umowy polegała na wykonywaniu przez Spółkę czynności opisanych w pkt 1 lit. f, g), h) ugody sądowej, które naruszały umowę udziału w programie motywacyjnym (np. umorzenie 945 akcji należących do Podatnika). Z powyższego wynika, że szkodą jest np. niemożność realizacji uprawnień wynikających z akcji, jak np. prawa do dywidendy, w tym do dywidendy przyszłej. Gdyby Spółka nie podjęła uchwały zmieniającej Pogram Motywacyjny oraz w konsekwencji tej uchwały i innych uchwał (o umorzeniu akcji własnych, obniżeniu kapitału zakładowego, podwyższeniu kapitału zakładowego i zmianie statutu), Podatnik nie poniósłby szkody, ponieważ miałby nadal akcje oraz mógłby żądać np. wypłaty dywidendy z tych akcji, a w przyszłości również uprzywilejowanej dywidendy, oczywiście, o ile zysk Spółki zostałby przeznaczony na dywidendę, a Podatnik byłby w dalszym ciągu akcjonariuszem.

W świetle powyższych argumentów należy wskazać, że w przypadku otrzymanego przez Podatnika odszkodowania zostały spełnione wszystkie ustawowe warunki dla skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego, a mianowicie:

* odszkodowanie zostało uzyskane na podstawie ugody sądowej,

* nie zostało otrzymane w ramach działalności gospodarczej, i

* miało na celu naprawienie szkody majątkowej.

W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, że przyznane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT.

Wnioskodawca pragnie wskazać, że przychód uzyskany w postaci odszkodowania będzie zaliczany do tzw. "innych źródeł" i w sytuacji, gdyby otrzymana rekompensata nie mogła korzystać ze zwolnienia podatkowego, przychód z tego tytułu mógłby zostać pomniejszony o poniesione w celu jego uzyskania koszty.

Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 ustawy o PIT podstawę opodatkowania stanowi dochód obliczony zgodnie z art. 9 ustawy o PIT, czyli nadwyżka sumy przychodów ze źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

W przypadku Podatnika otrzymane odszkodowanie stanowiłoby przychód podatkowy (który jednak w opinii Podatnika powinien być zwolniony z podatku), a wszelkie wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w celu uzyskania stosownej rekompensaty mogłyby pomniejszać dochód podlegający opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę.

W świetle powyższej regulacji, jako koszt pomniejszający przychód podatkowy może zostać uznany taki wydatek, który przede wszystkim wpływa bezpośrednio lub pośrednio na uzyskiwane przychody podatkowe. Wydatek taki musi mieć charakter definitywny - bezzwrotny oraz nie może znajdować się w katalogu kosztów niepodlegających odliczeniu od dochodu.

W ocenie Podatnika poniesione wydatki na uzyskanie odszkodowania, tj. koszty opłat sądowych i pomocy prawnej bezpośrednio wiążą się z uzyskanym przychodem - bez ich poniesienia nie byłoby bowiem możliwe uzyskanie odszkodowania.

Należy zaznaczyć, że między Podatnikiem a TFI powstał spór co do prawomocności podjętych uchwał o umorzeniu 945 akcji - TFI stał na stanowisku, że podjęte czynności prawne były skuteczne i zasadne. Dopiero powództwo Podatnika przygotowane i prowadzone przez specjalistów przyniosło skutek w postaci zawarcia ugody sądowej, na mocy której Podatnikowi zostało wypłacone odszkodowanie. Sprawą dwukrotnie zajmował się Sąd Najwyższy. Koszty opłat sądowych i zastępstwa procesowego w sposób oczywisty przyczyniły się do uzyskania przez Wnioskodawcę przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania. Bez poniesienia tych kosztów nie doszłoby do zawarcia Ugody z dnia 28 maja 2014 i osiągnięcia przychodu.

Organy podatkowe wielokrotnie rozstrzygały kwestię możliwości zaliczenia wydatków na spory sądowe do kosztów podatkowych.

Przykładowo, w interpretacji Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19 kwietnia 2011 r. (sygn. IBPBI/2/423-121/11/AP) czytamy, że "uzasadnione i udokumentowane wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z postępowaniem sądowym, mogą być, co do zasady, rozpoznane jako koszty podatkowe, w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Warunkiem niezbędnym jest oczywiście wykazanie, że między wydatkami a zamierzonym przychodem istniał związek przyczynowo-skutkowy w tym znaczeniu, że wydatki te były uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia, i że w rezultacie ich poniesienia Wnioskodawca mógł oczekiwać zwiększenia swoich przychodów, względnie zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu. Konieczne zatem będzie wykazanie, że były one obiektywnie rzecz ujmując - racjonalne co do zasady i co do wielkości".

Wnioskodawca podkreśla, że poniesione wydatki na opłaty sądowe i zastępstwo procesowe wynikały wprost z wystawianych przez sąd i kancelarie prawne dokumentów (wezwań do zapłaty wpisu, faktur etc.) i były racjonalne z punktu widzenia toczącego się sporu. Bez wytoczenia powództwa przeciwko TFI i bez zatrudnienia profesjonalistów w zakresie prawa korporacyjnego Podatnik nie miałby możliwości doprowadzenia do ugody sądowej i otrzymania odszkodowania.

W opinii Podatnika wydatki poniesione na koszty sądowe i koszty zastępstwa procesowego były racjonalne, uzasadnione - doprowadziły do zawarcia ugody, miały bezpośredni wpływ na osiągnięcie przychodu z tytułu odszkodowania, zostały faktycznie poniesione przez Podatnika, nie zostały Podatnikowi w żaden sposób zwrócone, ani nie znajdują się w katalog kosztów nie stanowiących kosztów uzyskania przychodu.

W świetle powyższych argumentów Podatnik stoi na stanowisku, że uzyskany przychód z tytułu odszkodowania, jeżeli zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej nie będzie korzystał ze zwolnienia podatkowego, to będzie mógł być pomniejszony o poniesione przez Podatnika koszty sądowe, koszty obsługi prawnej oraz zastępstwa procesowego, gdyż owe wydatki bezpośrednio przyczyniły się do uzyskania przychodu w postaci odszkodowania.

Podsumowując, Wnioskodawca uważa, że otrzymane odszkodowanie jest zwolnione z podatku dochodowego - wypełnia bowiem wszystkie przesłanki zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT. W jego opinii, odszkodowanie rekompensuje rzeczywistą skodę majątkową - uszczerbek w stanie posiadania, nie jest przyznane, mimo braku jasnego wskazania tego w ugodzie sądowej, za utracone korzyści.

Jeżeli jednak, organ podatkowy uzna brak prawa Podatnika do zwolnienia przedmiotowego uważa on, iż ma prawo pomniejszyć uzyskany przychód w postaci odszkodowania o koszty poniesione na koszty prawne, zastępstwo procesowe i opłaty sądowe w prowadzonym powództwie sądowym, gdyż poniesienie tych kosztów przyczyniło się do uzyskania przez Wnioskodawcę odszkodowania od TFI.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* nieprawidłowe w odniesieniu do pytania nr 1;

* prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do takich przychodów należy niewątpliwie zaliczyć odszkodowania.

Przy czym na podstawie art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Szkodą jest uszczerbek majątkowy powstały wskutek pewnego zdarzenia - z wyłączeniem przypadków, gdy zmniejszenie się majątku następuje wskutek woli właściciela tego majątku (darowizna, zbycie rzeczy).

Uszczerbek w majątku może polegać na:

W celu rozstrzygnięcia kwestii opodatkowania kwoty wynikającej z zawartej pomiędzy stronami ugody sądowej należy ustalić, jaki rodzaj szkody został pokryty tym odszkodowaniem.

Szkoda rozpatrywana jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć - jak wyżej wskazano - postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego - wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista. Ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wskutek doznania tej postaci uszczerbku poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z całokształtu informacji przedstawionych przez Wnioskodawcę we wniosku wynika, że na mocy ugody sądowej otrzymał odszkodowanie tytułem naprawienia powstałej szkody majątkowej, która powstała w wyniku nieprawidłowej realizacji umowy. Ugoda nie wskazuje, że przyznane odszkodowanie ma pokryć utracone przez Zainteresowanego korzyści - wskazuje wyłącznie na poniesioną szkodę. W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku Zainteresowany wskazał, że szkoda majątkowa jaką poniósł Podatnik dotyczy utraty możliwości realizowania praw z 945 akcji. W wyniku uchwały o umorzeniu przedmiotowych akcji (jako nieprawidłowa realizacja umowy z dnia 8 sierpnia 2006 r.) majątek Wnioskodawcy został uszczuplony. Umorzenie akcji odbyło się poza wolą Podatnika. Umorzenie akcji dokonane zostało za wynagrodzeniem wypłaconym Podatnikowi. Jednakże Wnioskodawca nie był zainteresowany uzyskaniem wynagrodzenia, a korzystaniem z praw płynących z akcji Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. - w tym prawa do dywidendy. W sprawie istotny jest fakt, że Podatnik został pozbawiony praw z 945 akcji Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. wbrew swojej woli. Majątek Podatnika został uszczuplony o możliwość wykonywania praw z ww. 945 akcji, w szczególności możliwości uzyskiwania dywidend. Bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, że Podatnik uzyskał wynagrodzenie w zamian za umorzenie udziałów. Jego wolą było wykonanie umowy z dnia 8 sierpnia 2006 r. i korzystanie z praw z akcji TFI, a nie posiadanie środków finansowych.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że odszkodowanie, o którym mowa - wbrew temu co twierdzi Wnioskodawca - nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści (np. prawa do dywidendy, czy prawa do dywidendy uprzywilejowanej), które Wnioskodawca (posiadacz akcji) mógłby osiągnąć gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością. W konsekwencji kwota przedmiotowego odszkodowania nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 cyt. ustawy.

W odniesieniu natomiast do pytania nr 2 Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdza, co następuje.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów enumeratywnie wymienionych przez ustawodawcę.

W świetle powyższej regulacji, jako koszt pomniejszający przychód podatkowy może zostać uznany taki wydatek, który przede wszystkim wpływa bezpośrednio lub pośrednio na uzyskiwane przychody podatkowe. Wydatek taki musi mieć charakter definitywny - bezzwrotny oraz nie może znajdować się w katalogu kosztów niepodlegających odliczeniu od przychodu.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że poniesione przez Wnioskodawcę wydatki na uzyskanie odszkodowania, tj. koszty opłat sądowych i pomocy prawnej - w proporcji odnoszącej się do otrzymanego odszkodowania - bezpośrednio wiążą się z uzyskanym przychodem - bez ich poniesienia nie byłoby bowiem możliwe uzyskanie odszkodowania. W konsekwencji powyższego wydatki te we wskazanej wyżej proporcji mogą stanowić koszt uzyskania przychodu z tytułu otrzymanego odszkodowania.

Reasumując, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż stanowi odszkodowanie za utracone korzyści, a nie jak twierdzi Zainteresowany rekompensuje rzeczywistą skodę majątkową. Odszkodowanie podlega opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł. Niemniej jednak omawiany przychód Wnioskodawca może obniżyć o wydatki poniesione w celu jego uzyskania (koszty prawne, zastępstwo procesowe i opłaty sądowe w prowadzonym powództwie sądowym) w proporcji w jakiej kwota odszkodowania odnosi się do całej sumy uzyskanej na podstawie ugody sądowej, bowiem - jak wynika z wniosku - ugoda ta oprócz odszkodowania dotyczy także innych kwestii jak np. wynagrodzenie za sprzedaż akcji.

Końcowo wskazać należy, że powołane we wniosku interpretacje wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Ponadto należy podkreślić, że jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.