ILPB2/415-86/08-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 29 stycznia 2008 r. (data wpływu 31 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca od kilku lat żyje w konkubinacie z kobietą, która pracuje i osiąga dochody ze stosunku pracy. Wnioskodawca również uzyskuje dochody z tytułu umowy o pracę. W 2003 r. kobieta, z którą Zainteresowany pozostaje w konkubinacie urodziła dwoje dzieci (bliźnięta). Obecnie, Wnioskodawca nadal pozostaje w konkubinacie, prowadzi wspólne gospodarstwo domowe i wspólnie z konkubiną wychowuje dwoje dzieci. Dzieci nie uzyskują żadnych dochodów. Wnioskodawca jest rozwodnikiem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca może skorzystać z opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dziecko.

Zdaniem Wnioskodawcy, ma on prawo do opodatkowania uzyskiwanych dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej u.p.d.o.f.) od osób samotnie wychowujących dzieci w roku podatkowym dzieci małoletnie, dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny, dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach wyższych, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskiwały dochodów (z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku) podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.

Artykuł 6 ust. 5 u.p.d.o.f. wskazuje jednocześnie, że za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą w stosunku, do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Zatem zgodnie z obowiązującymi regulacjami, aby móc skorzystać z preferencyjnego opodatkowania, muszą zostać spełnione następujące warunki:

Dodatkowo z preferencyjnego sposobu opodatkowania może skorzystać tylko jeden z rodziców.

Jak słusznie stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 września 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1133/07: " (...) zapisy w ustępie 3,4 i 5 dotyczą osób, które nie posiadają, w ogóle współmałżonka lub nie posiadają w danym roku podatkowym, bo jest on pozbawiony wolności lub praw rodzicielskich, a wychowują dzieci małżeńskie lub pozamałżeńskie. Właśnie te osoby mają korzystać z ustawowych preferencji. Jak widać ustawodawca położył nacisk na stan cywilny i formalne związki kobiety i mężczyzny nie zaś na rzeczywiste relacje międzyludzkie. Gdyby tak było należałoby badać każdorazowo związki faktyczne - dzieci-rodzice - dziadkowie - rodzeństwo - przyjaźnie - koleżeństwa - związki nieformalne. A prawo podatkowe ma być czytelne i jasne dla każdego opodatkowującego się. Ponadto przepis powinien być tak skonstruowany, aby nie dawał podstaw do oszustw podatkowych, a więc tym bardziej, w przypadku tego podatku, przesłanki zwolnień podatkowych muszą być jednoznaczne. Sąd orzekający w tej sprawie uważa, że interpretacja przepisu musi być jemu najbliższa i nie zawierać elementów pozaprawnych. Stąd samotność w znaczeniu potocznym to życie bez innej osoby, a samotny na tle art. 6 u.p.d.o.f. to matka lub ojciec danego dziecka bez męża lub żony. I tak to należy traktować, na tle tego podatku. Organy podatkowe tak jak i sądy nie mogą dokonywać nadinterpretacji przepisów nawet zasadnej społecznie".

Sąd podkreślił, że ustawodawca zdefiniował pojęcie osoby samotnie wychowującej dzieci w u.p.d.o.f. Uważa się za nią jedno z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą w stosunku do której orzeczono separację. Definicja ta nie odwołuje się więc w żadnym zakresie do tego, gdzie drugi rodzic mieszka. Nie odnosi się również do tego (z wyjątkiem małżeństw), czy tylko jedno z rodziców ma władzę rodzicielską. W wypadku kombinatu istotne jest zatem jedynie, czy podatnik jest jedną z osób wymienionych w art. 6 ust. 5 u.p.d.o.f., czyli przepisie definiującym osobę samotnie wychowującą dziecko.

Sąd zwrócił także uwagę, że jeśli dane pojęcie zostało zdefiniowane w ustawie, niedopuszczalne jest posługiwanie się przez organy podatkowe inną jego definicją bądź interpretowanie go w taki sposób, aby wywieść dodatkowe warunki, które muszą być przez podatnika spełnione. Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego, stwierdzić należy, iż skoro:

Potwierdzeniem wyżej zaprezentowanego stanowiska jest cytowane w niniejszym zapytaniu orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 1133/07).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) od dochodów osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:

Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności w myśl art. 6 ust. 5 ww. ustawy.

Przy czym, zgodnie z art. 6 ust. 8 cytowanej wyżej ustawy, zasada ta nie ma zastosowania, gdy do osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem określonym w ust. 9 tego przepisu, tj. dotyczące zryczałtowanej formy opodatkowania dochodów z najmu, podnajmu itd.), lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Po łącznym spełnieniu wszystkich warunków określonych przez ustawodawcę, podatnik może być opodatkowany na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci, jeżeli zgłosi taką wolę we wniosku wyrażonym w zeznaniu rocznym, złożonym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym w myśl art. 6 ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 6 ust. 5 ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do stanu cywilno-prawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jednocześnie o samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. Warunek taki jest decydujący tylko i wyłącznie w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim. Natomiast w sytuacji, gdy żaden z rodziców nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej, a oboje są stanu wolnego, zarówno jeden jak i drugi może samotnie wychowywać dziecko. Przy czym prawo do omawianej preferencji będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie w roku podatkowym samotnie wychowywał dziecko, czyli sprawował nad nim stałą opiekę, zamieszkując z nim. Spełnienie tylko jednej przesłanki, tj. statusu cywilnego rodzica (opiekuna prawnego), o którym mowa w art. 6 ust. 5 ww. ustawy, w sytuacji, gdy nie wiąże się z okolicznością samotnego wychowywania dziecka, nie daje prawa do korzystania z omawianego sposobu opodatkowania dochodów.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca żyje w nieformalnym związku z kobietą (prowadzą wspólne gospodarstwo domowe), z którą ma dzieci. Tak więc, jako rozwodnik spełnia jeden z warunków wynikający z definicji zawartej w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże warunek ten jest niewystarczający do skorzystania z możliwości rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci.

Nie można bowiem uznać Go za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ ich wychowaniem zajmuje się wspólnie z matką dzieci (we wspólnie prowadzonym gospodarstwie domowym). Ponadto, z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Tym samym oboje rodzice wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem i wspólnie je wychowują.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.