ILPB2/415-849/11-2/WM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 11 sierpnia 2011 r. (data wpływu 16 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia zobowiązań kredytowych spadkodawcy - jest:

* prawidłowe - w odniesieniu do pytań nr 1-3,

* bezprzedmiotowe - w odniesieniu do pozostałych pytań.

W dniu 16 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia zobowiązań kredytowych spadkodawcy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Dnia 14 maja 2009 r. zmarł dziadek Wnioskodawcy. W związku z odrzuceniem spadku przez dzieci zmarłego spadkobiercami zostali: Zainteresowany, Jego brat oraz kuzyn. Po śmierci dziadka spadkobiercy dowiedzieli się, że był On zadłużony w różnych bankach. W związku z powyższym w sądzie rejonowym złożyli wniosek o nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W późniejszym czasie komornik dokonał spisu inwentarza, w wyniku którego okazało się, że po zmarłym nie pozostały żadne dobra. Komornik w protokole spisu inwentarza stwierdził, że zmarły nie pozostawił żadnego majątku i w związku z tym czynna masa spadkowa została ustalona na 0,00 zł (słownie: zero złotych).

W przypadku nabycia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonej w spisie inwentarza, co w przypadku Wnioskodawcy wynosi 0,00 zł (słownie: zero złotych). Po wszystkich ww. czynnościach, Zainteresowany złożył w urzędzie skarbowym oświadczenie o przedmiocie spadku, gdzie zaznaczył, iż po zmarłym nie odziedziczył żadnego majątku.

W związku ze zgłaszaniem się wierzycieli zmarłego zostanie do nich wysłane postanowienie sądu o nabyciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza wraz z protokołem spisu inwentarza. Po otrzymaniu wymienionych dokumentów Wnioskodawca otrzyma odpowiedź, że w związku z podpisanymi przez zmarłego umowami instytucje te nie będą dochodzić od Zainteresowanego żadnych roszczeń. Znając działania banków (wierzycieli) i zaistniałe w przeszłości sytuacje w analogicznych sprawach Wnioskodawca spodziewa się, iż w marcu 2012 r. otrzyma PIT-8C z informacją o umorzeniu zobowiązań kredytowych.

Chcąc być w zgodzie z przepisami podatkowymi, od umorzonej kwoty (wymienionej w informacji PIT-8C) Wnioskodawca powinien zapłacić podatek. Zainteresowany jednak nie zgadza się z taką interpretacją przepisów.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy - w odniesieniu do pytań nr 1 do 3 - po nabyciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, gdzie zgodnie ze spisem wykonanym przez komornika sądowego inwentarz wynosi 0,00 zł (słownie: zero złotych) nie powinien On odpowiadać za zadłużenie swojego dziadka, jak również odprowadzać podatku w związku z umorzeniem przez banki kredytów określonych w dokumencie PIT-8C, którego otrzymanie jest zdarzeniem przyszłym.

Zainteresowany formułuje ww. tezę, ze względu na fakt, iż zgodnie z prawem spadkowym spadkobierca odpowiada za długi do wysokości nabytego inwentarza. W przypadku Wnioskodawcy wartość inwentarza wynosi 0,00 zł (słownie: zero złotych).

Przedstawiając swoje stanowisko do pytania nr 4, Zainteresowany uważa, że w przypadku konieczności odprowadzenia podatku jedna ustawa (prawo podatkowe) wyklucza drugą (prawo spadkowe) co jest nonsensem.

W odniesieniu do pytania nr 5, Wnioskodawca uważa, że jeśli już spoczywa na Nim odpowiedzialność za długi dziadka, to powinien wykazać umorzony kredyt jako dodatkowe źródło dochodu, ale zwolnione z podatku, gdyż wartość nabytego inwentarza wynosi 0,00 zł.

Reasumując, Zainteresowany uznaje swoje stanowisko w opisanej sprawie za prawidłowe, gdyż w sytuacji przedstawionej we wniosku umorzenie długów spadkowych nie stanowi przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy i z tego względu stanowi zdarzenie obojętne pod względem prawno-podatkowym.

Na poparcie słuszności prezentowanego powyżej stanowiska Wnioskodawca podaje, że dla analogicznej sytuacji została już wcześniej wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu interpretacja indywidualna z dnia 7 lipca 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

* prawidłowe - w odniesieniu do pytań nr 1-3,

* bezprzedmiotowe - w odniesieniu do pozostałych pytań.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie spadku oraz zakres odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Stosownie do art. 922 § 1 i 2 tej ustawy prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, chyba że są ściśle związane z osobą zmarłego lub przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Bezspornie umowa kredytu nie należy do żadnego ze wskazanych wyjątków art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego. Wobec czego, w świetle ogólnej reguły, wynikające z niej zadłużenie, jest obowiązkiem (długiem) przechodzącym na spadkobierców. Zaznaczyć przy tym należy, iż art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego wyraża tzw. zasadę sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkodawcy. Dotyczy to zasadniczo każdego stosunku prawnego, w jakim pozostawała zmarła osoba, w tym również umów obligacyjnych, czyli m.in. umowy pożyczki, czy kredytu.

Jednym ze skutków wejścia spadkobiercy w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy jest powstanie po jego stronie odpowiedzialności za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. Oznacza to, że wierzyciel spadkowy (tj. osoba, która była wierzycielem w stosunku do spadkodawcy) ma możliwość skierowania do majątku spadkobiercy egzekucji na wypadek, gdyby ten nie spełnił dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku świadczenia.

Z analizy opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, który reguluje art. 1031 § 2 Kodeksu cywilnego, co skutkowało ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, rozumianego jako wartość należących do majątku spadkowego aktywów.

Wskazać należy, iż w pewnych sytuacjach dla zakresu odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe bez znaczenia pozostaje treść oświadczenia o przyjęciu spadku. Powyższe ma miejsce, gdy spadkodawca ponosił odpowiedzialność rzeczową za dany dług z uwagi na zabezpieczenie należności wierzyciela zastawem lub hipoteką. Ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe ulega zatem wyłączeniu, gdy przedmiot roszczenia wierzyciela spadkowego stanowi wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. W tej sytuacji kolizję między pełną odpowiedzialnością hipoteczną a ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe rozstrzyga na korzyść wierzyciela hipotecznego art. 74 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.), który stanowi, iż wierzyciel hipoteczny może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką, bez względu na ograniczenie odpowiedzialności dłużnika wynikające z prawa spadkowego. Opisane wyłączenie odpowiedzialności dotyczy również wierzytelności zabezpieczonej zastawem, co wynika z treści art. 316 Kodeksu cywilnego oraz obowiązków wynikających z umowy o dożywocie.

Wracając na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazać należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się, iż nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów. Momentem uzyskania przychodu, zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy jest moment dokonania umorzenia. Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 przytoczonej ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Mając powyższe na uwadze, wskazać należy, iż podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być - co do zasady - tylko takie czynności, w wyniku których po stronie osoby fizycznej następuje przysporzenie majątkowe rozumiane nie tylko jako zwiększenie aktywów, ale również jako zmniejszenie jej pasywów. Takie sytuacje wskazuje art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Zatem, w sytuacji Wnioskodawcy nie można uznać, iż po Jego stronie nastąpiło przysporzenie majątkowe, bowiem wierzyciele umorzyli długi spadkodawcy, których i tak, w związku ze złożonym oświadczeniem o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza i wartością spadku określoną przez komornika sądowego jako użytkową, Wnioskodawca nie miał obowiązku spłaty.

Reasumując, w świetle przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, stwierdzić należy, iż umorzenie długów spadkowych, nie stanowi przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy i z tego względu stanowi zdarzenie obojętne pod względem prawno-podatkowym.

Mając powyższe na uwadze bezprzedmiotowym jest dokonanie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym pytań nr 4-5.

Tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14b § 1 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Mając powyższe na względzie, należy stwierdzić, iż interpretacje prawa podatkowego wydaje się wyłącznie na pisemny wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie.

Z uwagi na to, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przedmiocie skutków podatkowych umorzenia zobowiązań kredytowych spadkodawcy, został złożony przez jednego ze spadkobierców, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców, tj. brata oraz kuzyna Zainteresowanego.

Brat oraz kuzyn Wnioskodawcy, chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinni wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo, odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji przepisów prawa podatkowego, należy stwierdzić, iż wydana została w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.