ILPB2/415-845/14-2/WS - Ustalenie skutków podatkowych działu spadku i zniesienia współwłasności

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 4 sierpnia 2014 r. (data wpływu 5 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych działu spadku i zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 5 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych działu spadku i zniesienia współwłasności oraz podatku od czynności cywilnoprawnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 12 stycznia 2014 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni, pozostawiając testament. Spadkodawca ustanowił spadkobiercami do całego spadku córkę (Wnioskodawczynię) w części 1/2, bratanka w części 1/4 oraz drugiego bratanka w części 1/4. W skład masy spadkowej wchodził lokal stanowiący odrębną nieruchomość o powierzchni użytkowej 68,57 m². Wartość rynkowa nabytego prawa majątkowego wynosiła 140 000,00 zł (akt notarialny). W dniu 13 czerwca 2014 r. Wnioskodawczyni otrzymała zaświadczenie od naczelnika urzędu skarbowego, w którym stwierdzono, że nabyty majątek spadkowy, czyli 1/2 lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 68,57 m², stanowiącego odrębną nieruchomość, na podstawie art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn jest zwolnione od podatku. Ze względu na trudność zarządzania mieszkaniem przez trzy osoby podjęto decyzję o dziale spadku z odpłatnym zniesieniem współwłasności w ramach udziałów określonych w testamencie. W związku z tym 10 lipca 2014 r. przed notariuszem podpisano akt notarialny. Właścicielem mieszkania został jeden z bratanków, który wziął kredyt z banku na kupno tego mieszkania i zobowiązał się do spłaty udziału Wnioskodawczyni w wysokości 140 000,00 zł do 18 lipca 2014 r. Spłata została dokonana.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałej sytuacji, gdy mieszkanie pozostaje dalej w rodzinie, Wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłacenia podatku PIT, czy opłacenie podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest wystarczające w tej konkretnej sprawie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, ona i dwaj bratankowie odziedziczyli spadek. Ojciec w dniu spisywania testamentu nie był w stanie przewidzieć jak się ich losy potoczą i kto z nich będzie potrzebował tego mieszkania. Zostawił im możliwość decyzji w przyszłości. Postanowił tylko o podziale mieszkania, czyli o wartości przypadającej w razie sprzedaży. Wspólną decyzją mieszkanie pozostaje w rodzinie. Nabył je jeden z bratanków. Spadkobiercy znieśli odpłatnie współwłasność. Mieści się ona w ramach udziału jaki przypadał Zainteresowanej w testamencie i nie uległ powiększeniu. Wnioskodawczyni uważa, że otrzymane przez nią w wyniku działu spadku i zniesienia odpłatnie współwłasności kwoty nieprzekraczającej wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału, nie powinno być objęte podatkiem, ponieważ nie powoduje powstania przychodu (art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów, których osiągnięcie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, zawarty został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z jego treścią, źródłami przychodów są:

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w dniu 12 stycznia 2014 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni, pozostawiając testament. Spadkodawca ustanowił spadkobiercami do całego spadku córkę (Wnioskodawczynię) w części 1/2, bratanka w części 1/4 oraz drugiego bratanka w części 1/4. W skład masy spadkowej wchodził lokal stanowiący odrębną nieruchomość o powierzchni użytkowej 68,57 m². Wartość rynkowa nabytego prawa majątkowego wynosiła 140 000,00 zł (akt notarialny). Dnia 10 lipca 2014 r. przed notariuszem podpisano akt notarialny. Właścicielem mieszkania został jeden z bratanków, który wziął kredyt z banku na kupno tego mieszkania i zobowiązał się do spłaty działu Wnioskodawczyni w wysokości 140 000,00 zł do 18 lipca 2014 r. Spłata została dokonana. Mieści się ona w ramach udziału jaki przypadał Zainteresowanej w testamencie.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności kwoty nieprzekraczającej udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Zainteresowanej udziału spadkowego. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z rzeczonego tytułu.

Jednocześnie Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, że dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały weryfikacji i analizie w postępowaniu o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo, informuje się, że w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.