ILPB2/415-830/11-2/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 4 sierpnia 2011 r. (data wpływu 11 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną - jest prawidłowe.

W dniu 11 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia skutków podatkowych sądowego zniesienia małżeńskiej wspólności majątkowej z datą wsteczną.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni dokonała rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 i 2009 rok łącznie ze współmałżonkiem, zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (między małżonkami istniała wspólność majątkowa).

Podatek został rozliczony terminowo i prawidłowo, zgodnie z obowiązująca ww. ustawą.

W dniu 10 maja 2010 r. wyrokiem sądu ustanowiono rozdzielność majątkową między małżonkami, z datą 5 sierpnia 2008 r. Niniejsze orzeczenie stało się prawomocne z dniem 9 czerwca 2010 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni powinna dokonać korekty podatku dochodowego rozliczonego za 2008 i 2009 r. po wydaniu wyroku sądu w dniu 10 maja 2010 r., ustanawiającego rozdzielność majątkową z dniem 5 sierpnia 2008 r.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zobowiązanie podatkowe powstaje w dniu zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania.

W związku z tym, że ustawa podatkowa nie reguluje zaistniałego zdarzenia, zobowiązanie podatkowe nie powstało, tzn. nie jest uregulowane w ustawie, że w przypadku otrzymania rozdzielności majątkowej po rozliczeniu podatku należy dokonać korekty rozliczonego podatku.

Wykazane w deklaracji dane i wysokość zobowiązania podatkowego były zgodne ze stanem faktycznym.

W przedmiotowej sprawie nie występuje zaległość podatkowa, gdyż podatek został zapłacony w terminie płatności, a nadpłata wykazana w deklaracji była należna i zgodna z przepisami podatkowymi.

Zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek jego zapłaty. Z uwagi na fakt, że rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd po rozliczeniu podatku dochodowego Wnioskodawczyni uważa, ze zobowiązanie podatkowe nie występuje, w związku z tym nie powinna dokonać korekty podatku rozliczonego za 2008 i 2009 rok.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zasadą prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, wyrażoną w przepisie art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), jest podleganie każdego z małżonków odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

Jednakże na zasadach określonych w ustępie 2 cytowanego artykułu mogą oni podlegać łącznemu opodatkowaniu.

Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 2 ww. ustawy (w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.) małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym, z zastrzeżeniem art. 6a, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany.

Taki sam zapis art. 6 ust. 2 ww. ustawy obowiązywał na dzień 31 grudnia 2009 r.

Stosownie do przepisów art. 6 ust. 3a powyższej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - wprowadzonych ustawą z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) i zgodnie z treścią art. 14 pkt 1 ustawy mających zastosowanie do uzyskanych dochodów (poniesionej straty) od dnia 1 stycznia 2008 r. - zasady i sposób opodatkowania, o których mowa w ust. 2 i 3, mają zastosowanie również do:

Zatem w świetle ww. przepisów ustawy, z wnioskiem o wspólne opodatkowanie dochodów mogą wystąpić małżonkowie, jeżeli spełnią łącznie, określone w art. 6 ust. 2 i 8 ustawy, następujące warunki:

* oboje podlegają nieograniczonemu obowiązku podatkowemu,

* przez cały rok podatkowy pozostają w związku małżeńskim,

* przez cały rok podatkowy istnieje między nimi wspólność majątkowa,

* żaden z małżonków nie prowadzi działalności gospodarczej opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatkiem liniowym,

* nie mają do nich zastosowania przepisy ustawy o podatku tonażowym.

Z wnioskiem o wspólne opodatkowanie mogą również wystąpić małżonkowie wymienieni w cyt. art. 6 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pod warunkiem, że spełniają ww. założenia do wspólnego opodatkowania, tj.:

* przez cały rok podatkowy pozostają w związku małżeńskim,

* przez cały rok podatkowy istnieje między nimi wspólność majątkowa,

* żaden z małżonków nie prowadzi działalności gospodarczej opodatkowanej zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatkiem liniowym,

* nie mają do nich zastosowania przepisy ustawy o podatku tonażowym.

Należy przy tym stwierdzić, że wspólne opodatkowanie jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem małżonków. Nadto, zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, małżonkowie składają wniosek o wspólne opodatkowanie w rocznym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (straty), według ustalonego wzoru w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku, przy czym ustawa nie przewiduje możliwości złożenia wniosku o łączne opodatkowanie w innym czasie i formie (co znalazło również potwierdzenie w orzecznictwie sądowym).

Natomiast w kwestii skutków złożenia przez małżonków wniosku o wspólne opodatkowanie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, stwierdzając iż wniosek obojga małżonków wywołuje skutki, które może odwrócić tylko ich rozłączne opodatkowanie w drodze decyzji wydanej w trybie art. 45 ust. 6 cytowanej ustawy i tylko z tej przyczyny, iż nie spełnili oni przepisanych warunków do łącznego opodatkowania. Konsekwencją powyższego jest trwałość łącznego opodatkowania małżonków za dany rok podatkowy, choćby sama wysokość należnego od nich podatku została określona w innej wysokości niż zeznania, z powodu ustalenia innej podstawy opodatkowania - dochodu i odliczeń od dochodu (wyrok NSA z dnia 24 czerwca 1998 r., sygn. akt I SA/Gd 620/96, ONSA 1999, nr 1, poz. 37). W innym z wyroków NSA zwrócono uwagę na to, że nie jest możliwe wycofanie złożonej (wspólnie) przez małżonków deklaracji podatkowej i żądanie dokonania innego sposobu opodatkowania, nawet w wypadku późniejszego ustania związku małżeńskiego (wyrok NSA z dnia 16 grudnia 1998 r., sygn. akt III SA 978/97, Lex nr 36907).

Jak wynika z przytoczonego stanu faktycznego Wnioskodawczyni dokonała wraz ze swoim współmałżonkiem wspólnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 i 2009 rok. Natomiast w dniu 10 maja 2010 r. wyrokiem sądu ustanowiono rozdzielność majątkową między małżonkami, z datą 5 sierpnia 2008 r. Niniejsze orzeczenie stało się prawomocne z dniem 9 czerwca 2010 r.

Sądowe zniesienie wspólności ustawowej małżeńskiej nastąpiło na podstawie art. 52 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 z późn. zm.), w myśl którego każdy z małżonków może - z ważnych powodów - żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej (§ 1). W tej sytuacji rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia, jednakże w wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu (§ 2). Podkreślić również należy, iż w latach 2008-2009 Wnioskodawczyni i jej mąż spełniali przesłanki do wystąpienia z wnioskiem o łączne opodatkowanie. W tym czasie istniała bowiem między nimi majątkowa wspólność małżeńska. Orzeczenie sądu wprawdzie wywiera skutki z datą wsteczną, jednakże składając zeznania w tych latach małżonkowie nie mieli świadomości istnienia między nimi rozdzielności majątkowej - pozostawali w ustawowej wspólności. W dacie składania wspólnych zeznań spełniali zatem ten warunek łącznego rozliczenia.

Reasumując, uzyskanie orzeczenia sadowego o ustanowieniu rozdzielności majątkowej z datą wsteczną nie powoduje - po stronie Wnioskodawczyni - obowiązku złożenia korekty zeznań rocznych za lata 2008-2009.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.