ILPB2/415-805/10-2/TR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 28 czerwca 2010 r. (data wpływu: 30 czerwca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z innych źródeł - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 czerwca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów z innych źródeł.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński. Małżeństwo od początku nie układało się najlepiej. Mąż okazał się osobą nieodpowiedzialną w sferze emocjonalnej, jak i finansowej. Nadużywał alkoholu, spowodował u Zainteresowanej rozstrój zdrowia. Dla niniejszego stanu faktycznego najważniejszy jest fakt zaciągania wielu kredytów i pożyczek, których nigdy w całości nie spłacił. W dniu 12 maja 1998 r. sąd rejonowy zniósł między Zainteresowaną a Jej mężem ustawową wspólność majątkową małżeńską.

W dniu 7 sierpnia 2000 r. sąd okręgowy rozwiązał ww. małżeństwo przez rozwód z winy pozwanego.

Jeszcze długo po rozwodzie Wnioskodawczyni spłacała długi męża, pomimo faktu, iż jest niezdolna do pracy i utrzymuje się jedynie z renty. Z wiedzy Wnioskodawczyni wynika, że Jej mąż pracował długo w Niemczech. Wrócił do Polski, by uporządkować swoje sprawy i rozpocząć wszystko "od nowa". Zainteresowana nie ma z nim kontaktu.

W listopadzie 2009 r. Zainteresowaną odwiedziła córka, która poprosiła Ją, by podpisała pełnomocnictwo do podpisania w imieniu Zainteresowanej umowy o umorzeniu zadłużenia wynikającego z umowy o spłatę zrestrukturyzowanego długu z dnia 1 grudnia 1992 r., objętej nakazem zapłaty sądu rejonowego z dnia 25 maja 1994 r. Pełnomocnictwo do reprezentowania Wnioskodawczyni przed Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w Warszawie udzielone zostało pełnomocnikowi w dniu 23 listopada 2009 r.

W lutym 2010 r. Zainteresowana otrzymała informację PIT-8C z ARiMR, w której wykazany został przychód w wysokości łącznej 462.410,45 zł, na którą składa się 38.854,56 zł kapitału oraz 423.555,89 zł odsetek. Oznacza to zobowiązanie podatkowe w wysokości 137.312,00 zł W piśmie wyjaśniającym ARiMR stwierdziła, że otrzymana informacja ma związek z zawartą pomiędzy Agencją i Wnioskodawczynią umową o umorzenie długu z dnia 1 grudnia 2009 r.

Powyższa informacja wywołała ogromne zdziwienie Zainteresowanej, gdyż w dniu 21 kwietnia 2008 r. podpisała Ona w formie aktu notarialnego umowę o podział majątku wspólnego. W § 8 umowy mąż Zainteresowanej oświadczył, że zobowiązuje się zwolnić Zainteresowaną od wszelkich związanych z własnością długów i samodzielnie dokonać spłaty wszelkich należności i zadłużeń wynikających z wpisów dokonanych w dziale IV księgi wieczystej sądu rejonowego, jak również wszelkich innych należności i zadłużeń związanych z tą nieruchomością. Zgodnie z § 1 pkt b) umowy w dziale IV księgi wieczystej (hipoteki) wpisano dnia 25 marca 1993 r. pożyczkę w kwocie 77.709,12 zł na rzecz Skarbu Państwa - ARiMR. W zamian, zgodnie z § 5 umowy, Wnioskodawczyni przeniosła swój udział wynoszący 1/2 części we współwłasności nieruchomości, którą mąż Wnioskodawczyni przyjął i nabył przedmiotową nieruchomość na wyłączną własność, zapewniając, że jest osobą stanu wolnego.

Podpisana umowa oznaczała dla Zainteresowanej zerwanie wszelkich kontaktów z byłym mężem oraz ostateczne rozliczenie kwestii finansowych. Ponadto w dziale IV księgi wieczystej (hipoteki), poza przedmiotową pożyczką, wpisano dwie inne hipoteki przymusowe oraz jedną pożyczkę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle brzmienia § 8 umowy o podział majątku wspólnego, a przede wszystkim zobowiązania nabywcy do spłaty wszelkich należności i zadłużeń, umorzenie pożyczki stanowi przychód po stronie Wnioskodawczyni, czy też umorzenie pożyczki w całości stanowi przychód nabywcy (byłego męża).

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku umorzenia osobie fizycznej pożyczki powstaje u niej przychód podatkowy, a podmiot dokonujący umorzenia powinien wystawić formularz PIT-8C. W takich okolicznościach u podatnika, któremu umorzono zobowiązanie powstaje przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, w świetle przedstawionego stanu faktycznego, były mąż Zainteresowanej zwolnił Ją od wszelkich związanych z własnością długów i zobowiązał się samodzielnie dokonać spłaty wszelkich należności i zadłużeń związanych z nieruchomością. Ponadto, były mąż nabył na wyłączną własność nieruchomość, a w takim przypadku wszelkie koszty nabycia obciążają nabywcę. Podkreślić należ, że nabywcy znany był stan prawny nieruchomości, a przede wszystkim dział III i IV księgi wieczystej. W takim przypadku umorzenie pożyczki jest w całości przychodem byłego męża.

Zgodnie z art. 523 Kodeksu cywilnego, jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę. Umowa o podział majątku wspólnego przeniosła własność nieruchomości na nabywcę. W sposób jednoznaczny i bez wątpliwości ustanawiała osobę odpowiedzialną za wszelkie zadłużenia związane z nieruchomością. W wyniku zawarcia umowy, nabywca zwolnił zbywcę z wszelkich długów, związanych z tą nieruchomością. Umowa zawarta, w wymaganej formie aktu notarialnego, jest zatem skuteczna. Podpisana umowa umorzenia pożyczki z dnia 1 grudnia 2009 r. nie może zatem rodzić przychodu po stronie Wnioskodawczyni, gdyż w dniu jej podpisania nie była właścicielem nieruchomości, a za wszelkie zobowiązania odpowiada były mąż Wnioskodawczyni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na wstępie wskazać należy, że w myśl art. 14b § 1 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Należy zatem stwierdzić, iż interpretacje prawa podatkowego wydaje się wyłącznie na pisemny wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie.

Z uwagi na to, że przedmiotowy wniosek Zainteresowanej o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczy w części skutków podatkowych dla Jej byłego męża, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla byłego męża Wnioskodawczyni.

Były mąż Zainteresowanej, chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinien sam wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Jednocześnie, stosownie do art. 3 pkt 2 ww. ustawy, przez przepisy prawa podatkowego należy rozumieć przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych. Natomiast według art. 3 pkt 1 ww. ustawy przez ustawy podatkowe należy rozumieć ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich.

Analiza złożonego wniosku wskazuje, że dotyczy on zarówno stosowania przepisów prawa podatkowego, jak i stosowania przepisów ustaw niepodatkowych - w tym przypadku ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

W konsekwencji, stwierdzić należy, iż ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie przepisów ustaw niepodatkowych nie może stanowić przedmiotu interpretacji indywidualnej, wydawanej na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa.

Mając powyższe na uwadze, tut. Organ informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na przedstawione we wniosku pytanie jedynie w części dotyczącej skutków podatkowych, tj. opodatkowania przychodów z umorzonej pożyczki w zakresie wynikającym z ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), bowiem tut. Organ nie rozstrzyga kwestii zasadności umorzenia Wnioskodawczyni przedmiotowego długu, gdyż nie mieści się to w przywołanym obszarze Jego właściwości rzeczowej.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż były mąż Zainteresowanej w okresie, w którym pozostawali w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej zaciągnął wiele kredytów i pożyczek, których nigdy nie spłacił. W lutym 2010 r. Wnioskodawczyni otrzymała informację PIT-8C z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR), w której wykazany został przychód w wysokości łącznej 462.410,45 zł, na którą składa 38.854,56 zł kapitału oraz 423.555,89 zł odsetek. Oznacza to zobowiązanie podatkowe w wysokości 137.312,00 zł W piśmie wyjaśniającym ARiMR stwierdziła, że otrzymana informacja ma związek z zawartą pomiędzy Agencją i Wnioskodawczynią umową z dnia 1 grudnia 2009 r. o umorzeniu zadłużenia wynikającego z umowy o spłatę zrestrukturyzowanego długu z dnia 1 grudnia 1992 r., objętej nakazem zapłaty sądu rejonowego z dnia 25 maja 1994 r. Wskazana umowa z dnia 1 grudnia 2009 r. została zawarta przez Zainteresowaną za pośrednictwem pełnomocnika, na mocy pełnomocnictwa udzielonego przez Nią w dniu 23 listopada 2009 r.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnić należy co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy źródłami przychodów są inne źródła. W myśl art. 11 ust. 1 ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 wyżej powołanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Stosownie natomiast do przepisu art. 9 ust. 1a, jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c, art. 30e oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów. Na mocy przepisu art. 45 ust. 1 powołanej ustawy, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 7 i 8. Natomiast zgodnie z przepisem 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, w tym samym terminie należy wpłacić różnicę między podatkiem należnym wynikającym z zeznania, o którym mowa w ust. 1, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

Podkreślić należy, iż otrzymanie kredytu (pożyczki) i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej (pożyczki) są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy (pożyczkobiorcy) pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu (pożyczki) lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca (pożyczkobiorca) osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki od kredytu (pożyczki), które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych kredytodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu (pożyczki) wraz z odsetkami określone są w umowie kredytowej (pożyczki). Zmiana wysokości odsetek od kredytów (pożyczek) w stosunku do pierwotnej umowy kredytowej (pożyczki) mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów kredytowych (pożyczki) i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu (pożyczki) za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od kredytu (pożyczki), których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które faktycznie po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytowej (pożyczki) termin płatności upłynął.

Z kolei tzw. odsetki karne, czyli przypadające od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy, należy rozpatrywać w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa (pożyczki) jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu (pożyczki) i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Jeżeli zaś umowa kredytowa (pożyczki) daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów (pożyczek) - wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zwolniła Wnioskodawczynię z długu (kapitału pożyczki wraz z odsetkami), objętego nakazem zapłaty sądu rejonowego.

Reasumując, stwierdzić należy, iż w następstwie umorzenia Zainteresowanej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa przedmiotowego zadłużenia, doszło po stronie Wnioskodawczyni do powstania podlegającego opodatkowaniu przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód ten podlega sumowaniu w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym doszło do jego uzyskania - tj. za rok 2009 - z innymi dochodami podlegającymi opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym. W konsekwencji - w zależności od wyniku rozliczenia za tenże rok - na Zainteresowanej ciąży ewentualny obowiązek zapłaty podatku należnego z tego tytułu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto informuje się, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.