ILPB2/415-72/14-2/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z 8 stycznia 2014 r. (data wpływu 14 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia Mieszkaniowa ubezpiecza majątek na wypadek szkód powstałych na skutek zdarzeń losowych.

Związana z tym tematem polisa ubezpieczeniowa ogranicza odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń do określonego w niej limitu.

Zakład ubezpieczeń każdorazowo pomniejsza kwotę wypłacanego odszkodowania o wartość franszyzy redukcyjnej. W związku z powyższym przejęła wypłatę odszkodowań z własnych środków. (Dokonuje zwrotu swoim członkom wartość franszyzy redukcyjnej, o którą została pomniejszona wypłacana im kwota odszkodowania).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wypłata odszkodowań dla członków Spółdzielni ze środków własnych z tytułu umniejszonych kwot wypłacanych odszkodowań przez zakład ubezpieczeń o wartość franszyzy redukcyjnej stanowi obowiązek sporządzenia i przekazania informacji PIT-8C o wysokości przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 42a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Zgodnie bowiem z art. 42a ww. ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT- 8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zaistniały stan faktyczny nie stanowi obowiązku sporządzania i przekazania informacji (PIT-8C) o wysokości przychodu z innych źródeł, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 42a ww. ustawy osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (PIT- 8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Zdanie Wnioskodawcy potwierdza pismo Ministerstwa Finansów nr DD3/0602/25/CRS/11/BM 19-4854 z 27 kwietnia 2011 r., oraz interpretacja indywidualna z 12 sierpnia 2013 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPBII/1/415-542/13/MCZ, z których wynika, że otrzymane przez członków spółdzielni odszkodowania nie stanowią dla nich przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Z kolei z brzmienia art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy wynika, że źródłami przychodów są także inne źródła, tj. w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach (art. 20 ust. 1 ustawy).

Biorąc pod uwagę powyżej zacytowane artykuły stwierdzić należy, że podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być - co do zasady - tylko takie czynności, w wyniku których po stronie osoby fizycznej następuje przysporzenie majątkowe.

Podsumowując - zdaniem Wnioskodawcy - zwrot wydatków dla członków Spółdzielni związanych z pokryciem kosztów naprawy powstałych w lokalach na skutek zdarzeń losowych nie może być uznany za przysporzenie majątkowe po ich stronie i w konsekwencji nie stanowi też przychodu podlegającego opodatkowaniu. A tym samym zwrot odszkodowań ze środków własnych Spółdzielni nie stanowi dla członków Spółdzielni, którzy otrzymali ten zwrot przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłami przychodów są inne źródła.

Natomiast stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść), tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Przez przysporzenie należy zatem rozumieć działanie (czynność prawną), które prowadzi do powstania korzyści majątkowej dla innego podmiotu. W szczególności korzyść ta może polegać na zwiększeniu środków majątkowych tej osoby lub zmniejszeniu jej zobowiązań.

Przysporzenie może być następstwem czynności prawnej rozporządzającej lub zobowiązującej. Dla wyodrębnienia tej kategorii czynności obojętne jest jednak, czy taka korzystna zmiana dla jednego podmiotu pociąga za sobą wzajemne zobowiązanie na rzecz drugiej strony.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca ubezpiecza majątek na wypadek szkód powstałych na skutek zdarzeń losowych. Związana z tym tematem polisa ubezpieczeniowa ogranicza odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń do określonego w niej limitu. Zakład ubezpieczeń każdorazowo pomniejsza kwotę wypłacanego odszkodowania o wartość franszyzy redukcyjnej. W związku z powyższym przejęła wypłatę odszkodowań z własnych środków. Dokonuje zwrotu swoim członkom wartość franszyzy redukcyjnej, o którą została pomniejszona wypłacana im kwota odszkodowania.

Skoro zatem Spółdzielnia dokonuje na rzecz swoich członków zwrotu wartości franszyzy redukcyjnej to po stronie tych członków dochodzi niewątpliwie do powstania przysporzenia majątkowego, które powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie można mówić, że wypłata odszkodowań (zwrot kosztów) w wysokości odpowiadającej wartości franszyzy redukcyjnej członkom Spółdzielni nie stanowi przysporzenia powodującego powstanie przychodu po stronie osób ten zwrot otrzymujących. Gdyby przyjąć za prawidłowe takie stwierdzenie to należałoby poddać w wątpliwość racjonalność ustawodawcy wprowadzającego do katalogu zwolnień przedmiotowych te, które dotyczą odszkodowań. Wskazać bowiem należy, że każde odszkodowanie - co do zasady - ma za zadanie wyrównać szkodę. Skoro w przepisach podatkowych ustawodawca zawarł enumeratywny katalog odszkodowań, które korzystają ze zwolnienia, to wynika z tego, że według ustawodawcy każde odszkodowanie stanowi przychód, który podlega opodatkowaniu, poza przypadkami szczegółowo wymienionymi w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przeciwnym razie nieracjonalne byłoby wprowadzenie do ustawy podatkowej zwolnień odnoszących się do otrzymywanych przez podatnika odszkodowań.

Zwrot franszyzy redukcyjnej nie został wymieniony w żadnych przepisach zwalniających od opodatkowania, a w szczególności w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl bowiem art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

W tym miejscu należy wskazać, że środki wypłacone przez Wnioskodawcę tytułem franszyzy, nie korzystają ze zwolnienia określonego w ww. art. 21 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy, ponieważ nie są one wypłacane przez towarzystwo ubezpieczeniowe oraz nie stanowią odszkodowania z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, a tylko takie świadczenia mogą podlegać wskazanemu zwolnieniu. Omawiana franszyza jest kwotą, o którą ubezpieczyciel, zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia umniejsza odszkodowanie. Stanowi ona swego rodzaju ograniczenie zakładu ubezpieczeniowego za powstałą szkodę. Suma ta jest wypłacana poszkodowanemu przez ubezpieczonego sprawcę szkody, bezpośrednio z jego środków i do jej wypłaty nie dochodzi w ramach zawartej umowy ubezpieczenia.

W konsekwencji powyższych wyjaśnień stwierdzić należy, że wartość zwróconej członkom Spółdzielni franszyzy redukcyjnej stanowić będzie po stronie tych członków przychód podatkowy, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zakres obowiązków płatnika, ciążących na Wnioskodawcy zależy od kategorii osób, którym te środki wypłacono.

Jeżeli wypłacone odszkodowanie nie jest związane ze szkodami dotyczącymi składników majątku związanych z prowadzoną przez osoby fizyczne działalnością gospodarczą, uzyskane przez niego środki stanowią przychód z tytułu innych źródeł, określonych w art. 20 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym przypadku - zgodnie z art. 42a ww. ustawy - osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (tekst jedn.: PIT-8C) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

W pozostałych przypadkach na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika, zarówno w zakresie pobrania zaliczek na podatek jak i sporządzania informacji podatkowych.

Reasumując stwierdzić należy, że jeśli wypłacone odszkodowanie nie jest związane ze szkodami dotyczącymi składników majątku związanych z prowadzoną przez osoby fizyczne działalnością gospodarczą, Wnioskodawca zobowiązany jest sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów (tekst jedn.: PIT-8C) (wykazując w niej wartość wypłaconej franszyzy redukcyjnej) i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu.

W odniesieniu do powołanych pism organów podatkowych stwierdzić należy, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie. Ponadto zauważyć należy, ze zarówno pismo nr DD3/0602/25/CRS/11/BM 19-4854 z 27 kwietnia 2011 r., jak i interpretacja indywidualna z 12 sierpnia 2013 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPBII/1/415-542/13/MCZ odnoszą się do innego stanu faktycznego niż zastany na kanwie przedmiotowej sprawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.