ILPB2/415-588/14-3/WM

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 17 lipca 2014 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/415-588/14-3/WM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku (data wpływu: 18 kwietnia 2014 r.), uzupełnionym pismem z 8 maja 2014 r. (data wpływu: 12 maja 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży obligacji nabytych w drodze spadkobrania - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 kwietnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży obligacji nabytych w drodze spadkobrania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Mąż Wnioskodawczyni, podczas trwania wspólności majątkowej małżeńskiej, lokował wspólne oszczędności małżonków w obligacje Skarbu Państwa. Pieniądze na zakup ww. obligacji pochodziły z założonej i prowadzonej od kilkunastu lat wspólnie z Zainteresowaną rodzinnej spółki cywilnej. Zatem zostały już raz opodatkowane w ramach podatku dochodowego. Ww. przedsiębiorstwo od lat, czasem z trudnościami, wywiązywało się w pełni z należnych zobowiązań podatkowych.

Po nagłej - spowodowanej wypadkiem - śmierci męża w grudniu 2011 r. Zainteresowana wraz z trzema synami odziedziczyli w ramach spadku m.in. wspomniane obligacje. Po objęciu ww. spadku synowie solidarnie przekazali Wnioskodawczyni należne im - w ramach dziedziczenia ustawowego po ojcu - części obligacji. Fakty nabycia spadku po mężu Zainteresowanej oraz darowizny od synów zostały zgłoszone w urzędzie skarbowym w 2012 r. za pośrednictwem druku SD-Z2. W ten sposób Wnioskodawczyni została zwolniona od podatku.

W 2013 r. Zainteresowana sprzedała (data wykupu obligacji to 2014 r.) ww. obligacje za pośrednictwem biura maklerskiego. Wnioskodawczyni świadoma konieczności opłacenia należnego podatku dochodowego od zysku związanego z inwestycją w obligacje obliczyła przewidywany podatek w następujący oczywisty - w opinii Zainteresowanej - sposób:

1.

przychód: wartość realizacji + odsetki;

2.

koszty: wartość zakupu obligacji + prowizje bankowe;

3.

dochód: różnica między przychodami i kosztami.

Na podstawie powyższego algorytmu Wnioskodawczyni obliczyła, że dochód wynosi 1 258 zł, zaś 19% podatek - 239 zł.

Zainteresowana otrzymała PIT-8C. Dochód tam wskazany to kwota 85 309,88 zł, a podatek należny wynikający z dochodu to kwota wielokrotnie wyższa - 16 209 zł, z uwagi na nieuwzględnienie w obliczaniu jego wysokości pełnych kosztów nabycia obligacji.

Wnioskodawczyni wskazała, że jeśli będzie zmuszona do zapłaty podatku wynikającego z informacji PIT-8C poniesie stratę pieniężną.

Zainteresowana nadmienia, że jest na rencie, z której osiąga dochody w wysokości 1 713 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy koszty nabycia obligacji winny być uwzględnione przy ich sprzedaży.

Zdaniem Wnioskodawczyni, z uwagi na fakt, że przedmiotowe obligacje zostały nabyte przez męża, który od lat prowadził sprawy finansowe rodziny, jest oczywistym i uczciwym, iż koszty nabycia obligacji powinny zostać uznane przy ich sprzedaży, nawet po śmierci męża.

W opinii Zainteresowanej, spadkobierca nabywa prawa i obowiązki spadkodawcy, o czym stanowi Kodeks cywilny. Zdaniem Wnioskodawczyni, ustawa o PIT okazała się wadliwa i krzywdząca dla spadkobierców, a podatek odgrywał rolę daniny od spadków i darowizn.

Zainteresowana nadmienia, że w analogicznym przypadku jak opisany powyżej został wydany korzystny dla spadkobiercy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego. W opinii Wnioskodawczyni, dowodem wadliwości ustawy jest jej zmiana od 2014 r. W myśl znowelizowanych przepisów od dokonanej w 2014 r. sprzedaży papierów wartościowych nie zapłaci się PIT i odliczy koszty jakie poniósł spadkodawca.

Końcowo, Zainteresowana nadmieniła, że wspólne zamiar i wysiłek małżonków związane z zabezpieczeniem oszczędności na starość zostały w momencie śmierci męża - a więc w sytuacji, kiedy owe oszczędności zaczną być potrzebne - zniweczone za sprawą zapisów krzywdzącej, niekompletnej i wadliwej ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Wnioskodawczyni nabyła w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej obligacje Skarbu Państwa. W 2011 r. w wyniku śmierci męża Zainteresowana oraz Jej synowie nabyli w drodze dziedziczenia obligacje po wyżej wymienionym. Następnie, synowie przekazali Wnioskodawczyni - nabyte przez nich w spadku po ojcu - obligacje. W 2013 r. Zainteresowana, za pośrednictwem biura maklerskiego, dokonała odpłatnego zbycia przedmiotowych obligacji. Wnioskodawczyni otrzymała od ww. biura maklerskiego informacje PIT-8C, z której wynika, że dochód z tytułu ww. sprzedaży nie został pomniejszony o wydatki jakie poniósł mąż Zainteresowanej w związku z nabyciem rzeczonych obligacji.

Zauważyć należy, że obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem nabywcy obligacji (inwestora zwanego obligatariuszem) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonych świadczeń, które mogą mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. Emitent obligacji odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania wynikające z obligacji, z wyjątkiem obligacji przychodowych (dających prawo do udziału w zyskach przedsiębiorstwa).

Obligacje mogą być emitowane przez Skarb Państwa, korporacje (mogą być wtedy dopuszczone do obrotu giełdowego) bądź np. gminy (obligacje komunalne lub inaczej municypalne).

Przenosząc powyższe, na grunt ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) wskazać należy, że w myśl art. 9 ust. 1 tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl ogólnej zasady ustalania dochodu wyrażonej w art. 9 ust. 2 powołanej ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym (...).

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, że źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Z uwagi na fakt, że obligacje zostały sprzedane przez Zainteresowaną w 2013 r. na gruncie przedmiotowej sprawy zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do końca 2013 r.

I tak, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ww. ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia m.in. papierów wartościowych.

Stosownie do art. 5a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - oznacza to papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 131, poz. 763 i Nr 234, poz. 1391).

Zgodnie zaś z przywołanym wyżej art. 3 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przez papiery wartościowe rozumie się: akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Po myśli art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Dochodem, o którym mowa powyżej, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, (...) (art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy).

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Zatem, wydatki na nabycie obligacji nie podlegają zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, lecz dopiero w momencie ich odkupienia.

Przy ustalaniu podstawy należy uwzględnić, że w wypadku nabycia w drodze spadku podatnik nie ponosi wydatków na nabycie, które zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są kosztami uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych.

W przypadku śmierci osoby, która uprawniona była do sprzedaży obligacji, osobą uprawnioną do złożenia zlecenia jest spadkobierca. Należy zauważyć, że spadkobierca, który otrzymał obligacje tytułem spadku nie poniósł wydatków na nabycie tych obligacji. Innymi słowy, nie doszło do uszczuplenia majątku spadkobiercy o kwotę stanowiącą równowartość obligacji. Co za tym idzie, kwota otrzymana tytułem sprzedaży obligacji będąca przychodem jest równocześnie dochodem do opodatkowania.

Z uwagi na to, że prawo do uznania wydatków na zakup obligacji, na mocy cytowanego wyżej art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy, aktywuje się w momencie powstania należności z tytułu sprzedaży obligacji, tak więc spadkodawca nie zlecając sprzedaży tych obligacji nie posiadał prawa do uznania ich podatkowo za koszt uzyskania przychodu. W konsekwencji, wobec nieistnienia takiego prawa nie może być ono przedmiotem sukcesji.

Należy wskazać, że w przepisach podatkowych kwestię sukcesji praw i obowiązków spadkobierców regulują przepisy art. 97-105 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Śmierć osoby będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych powoduje określone konsekwencje, dla których przewidziane są szczególne formy postępowania.

Z regulacji zawartej w art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej dotyczącej sukcesji w zakresie prawa podatkowego, wynika że spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Ich sukcesja jest możliwa jedynie na podstawie i w granicach przepisów Ordynacji podatkowej. Zarówno prawa i obowiązki, aby mogły być nabyte przez spadkobiercę, muszą nie tylko wynikać z przepisów prawa podatkowego, ale również przynależeć do konkretnej osoby w tym wypadku spadkodawcy. Na spadkobierców przechodzą tylko te obowiązki spadkodawcy, które miał on jako podatnik i tylko te, które są związane z realizacją obowiązków, wynikających z ustaw regulujących kwestie podatków. Jednocześnie nie można mówić o sukcesji prawa, którego spadkodawca nie nabył. Wejście spadkobiercy na podstawie art. 97 Ordynacji podatkowej w prawa i obowiązki podatnika (spadkodawcy) - nie uzasadnia utożsamiania go z podatnikiem.

Reasumując, stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni nabywając obligacje w drodze spadku po mężu oraz darowizny od synów nie poniosła kosztów ich nabycia. Tym samym Zainteresowana zobowiązana jest do zapłaty podatku dochodowego obliczonego z pominięciem wydatków poniesionych przez męża na nabycie odziedziczonych obligacji. W konsekwencji, nie sposób zgodzić się z Wnioskodawczynią, że podstawę opodatkowania stanowi tu wypłacana spadkobiercy (tekst jedn.: Zainteresowanej) kwota uzyskana ze sprzedaży obligacji pomniejszona o kwotę wydatkowaną przez spadkodawcę, tj. męża Wnioskodawczyni na ich nabycie.

Odnosząc się natomiast do kwestii dotyczącej zmiany przepisów dotyczących zagadnienia będącego przedmiotem niniejszej interpretacji, wskazać należy, że ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1387) dodano do artykułu 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustęp 1m.

W myśl znowelizowanego przepisu, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, wykupu przez emitenta papierów wartościowych albo odkupienia (umorzenia) tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, a także zwrotu wkładów albo udziałów w spółdzielni, nabytych przez podatnika w drodze spadku, kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę w celu objęcia lub nabycia tych udziałów w spółce kapitałowej oraz papierów wartościowych, udziałów albo wkładów w spółdzielni, a także na nabycie tych tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych.

Zauważyć jednakże należy, że cytowany wyżej przepis - stosownie do art. 11 noweli z dnia 8 listopada 2013 r. - wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2014 r., zaś na gruncie badanej sprawy zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego zaistniało przed tą datą. Wobec powyższego, znowelizowany przepis nie mógł stanowić podstawy prawnej rozstrzygnięcia zawartego w niniejszej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Co się zaś tyczy dokonanych we wniosku obliczeń dotyczących tak wysokości dochodu, jak i kwoty należnego podatku wskazać należy, że Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie ustosunkował się do nich z uwagi na brak uprawnienia ustawowego. Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - w brzmieniu obowiązującym na dzień złożenia podania - minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Wydając interpretację w trybie ww. przepisu organ nie posiada umocowania do obliczenia wysokości dochodu, czy też należnego podatku z tytułu sprzedaży obligacji.

Końcowo, odnosząc się do powołanego przez Zainteresowaną wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazać należy, że stanowisko przyjęte w tym orzeczeniu nie może stanowić samodzielnej podstawy prawnej rozstrzygnięcia tut. Organu. Powyższe wynika z treści art. 153 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którym ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl