ILPB2/415-58/08-2/AJ
Pismo z dnia 16 kwietnia 2008 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB2/415-58/08-2/AJ
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana J. S., przedstawione we wniosku z dnia 14 stycznia 2008 r. (data wpływu 16 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 16 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
X S.A., spółka zajmująca się budownictwem mieszkaniowym wystąpiła do Prezydenta Miasta (...) o wydanie warunków zabudowy dla nieruchomości położonej przy ul. (...). Spółka zaplanowała wybudowanie w tym rejonie bloków mieszkalnych. Prezydent Miasta (...) wydał pozytywną decyzję w dniu 9 lutego 2007 r. Ponieważ Wnioskodawca mieszka w domku jednorodzinnym w bezpośredniej bliskości zamierzonego przedsięwzięcia, a w pobliżu jak do tej pory nie wybudowano bloków mieszkalnych, uznał, że posiadana przez niego nieruchomość w wyniku działań X SA straci na wartości, a warunki życia Zainteresowanego ulegną pogorszeniu. Zainteresowany odwołał się od decyzji Prezydenta (...). W zamian za cofnięcie odwołania, w związku z pogorszeniem się warunków życiowych oraz utratą wartości przez nieruchomość, spółka zaproponowała Wnioskodawcy wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia w wysokości łącznej 175 000 zł. Wypłata nastąpiła na mocy ugody zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 3 kwietnia 2007 r.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie.
Czy otrzymane odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacone odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw wolne są od podatku. Nie budzi wątpliwości, że zasady ustalania i wysokość należnego Zainteresowanemu odszkodowania i zadośćuczynienia, które otrzymał On na mocy ugody, wynika wprost z ustawy - Kodeks Cywilny.
Artykuł 361 kodeksu cywilnego stanowi, że: § 1 "Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. § 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono".
Należy również wskazać, że art. 363 ww. ustawy stanowi: § 1 "Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili".
Z kolei sposób ustalania odszkodowania opisuje art. 362 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym "jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron".
W świetle powołanych przepisów nie budzi wątpliwości, że zarówno wysokość i zasady ustalenia wypłaconego mi odszkodowania zostały opisane w Kodeksie cywilnym. Jako takie korzystają z opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 zwolnienia. Ponadto należy zauważyć, że nałożenie na Wnioskodawcę podatku spowodowałoby, iż majątek Zainteresowanego uległby pomniejszeniu. Otrzymał On bowiem odszkodowanie w wysokości, w jakiej nieruchomość straciła na wartości. W przypadku, gdyby Wnioskodawca miał zapłacić od tej kwoty podatek, wypłata będzie odpowiednio niższa. Tym samym, wysokość odszkodowania nie pokryje rzeczywistej straty poniesionej przez Wnioskodawcę. Ponadto z zasad podatku dochodowego wynika, że powinien on być naliczony od dochodu. W przypadku odszkodowania, trudno mówić o uzyskanym dochodzie. Pokrywa ono jedynie poniesione straty. Dlatego też podatek dochodowy zdaniem Wnioskodawcy jest w opisanym stanie faktycznym nienależny.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru.
W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
Z literalnego brzmienia powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego korzystają bowiem jedynie te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.
Istotne dla rozpatrywanej sprawy jest zatem ustalenie czy do kategorii odszkodowań, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw można zaliczyć odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż na podstawie ugody Wnioskodawca otrzymał od X S.A odszkodowanie i zadośćuczynienie o łącznej wysokości 175 000 zł. w zamian za cofnięcie odwołania, w związku ze znacznym pogorszeniem się warunków życiowych oraz utratą wartości nieruchomości stanowiącej własność Zainteresowanego.
Instytucja ugody została unormowana w art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) Zgodnie z tym przepisem przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego, w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo, by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołane przez Zainteresowanego przepisy art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) stanowią o ogólnych zasadach naprawiania szkody. Nie regulują natomiast wprost wysokości ani zasad ustalania konkretnego odszkodowania.
Przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym i nie można interpretować go rozszerzająco.
Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że odszkodowanie otrzymane przez Zainteresowanego w dniu 3 kwietnia 2007 r. na podstawie zawartej ugody nie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowi ono przychód w dacie jego otrzymania, z tytułu innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Należy go wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-36 za 2007 r. i opodatkować łącznie z pozostałymi dochodami osiągniętymi w roku podatkowym według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ww. ustawy.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.