ILPB2/415-388/14-2/ES - Możliwość opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego w wyniku sprzedaży nieruchomości utraconej uprzednio na skutek wywłaszczenia, a następnie zwróconej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 19 marca 2014 r. (data wpływu 20 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 20 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Matka Wnioskodawczyni w kwietniu 1999 r. zwróciła się w trybie art. 136 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami o zwrot wywłaszczonej, zabudowanej nieruchomości o pow. 898 m², nabytej przez Skarb Państwa w 1962 r. w trybie art. 6 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości. Matka Zainteresowanej zmarła w dniu 9 czerwca 2000 r., a spadek po Niej nabyła - na mocy postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 26 marca 2001 r. - Wnioskodawczyni jako jedyna spadkobierczyni.

Postępowanie w sprawie zwrotu opisanej nieruchomości trwało do 2008 r. Decyzją z dnia 1 grudnia 2008 r. Prezydent Miasta, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej zwrócił na rzecz Zainteresowanej wywłaszczoną nieruchomość. Jednocześnie orzekł o obowiązku zwrotu przez Wnioskodawczynię na rzecz Gminy kwoty 102.553,87 zł.

W wyniku odwołania Gminy X, Wojewoda (...) utrzymał w mocy decyzję Prezydenta Miasta decyzją z dnia 28 stycznia 2010 r.

W dniu 28 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni sprzedała zwróconą nieruchomość za cenę 300.000,00 zł i zapłaciła na rzecz Gminy kwotę orzeczoną do zwrotu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawczyni ma obowiązek zapłacić podatek dochodowy od przychodu ze sprzedaży nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży nieruchomości.

Od daty wydania decyzji o zwrocie nieruchomości minęło 5 lat a od daty nabycia spadku ponad 10 lat, gdyż nabycie spadku nastąpiło z chwilą otwarcia spadku, tj. od dnia 9 czerwca 2000 r. Nawet gdyby uznać, że dopiero ostateczna decyzja Wojewody (...) z dnia 28 stycznia 2010 r. przesądziła o zwrocie nieruchomości, także w tym przypadku osoba, na rzecz której orzeczono zwrot nie jest zobowiązana do zapłacenia podatku dochodowego od dochodu z tytułu sprzedaży nieruchomości.

Zwrot wywłaszczonej nieruchomości nie jest jej nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwrot wywłaszczonej nieruchomości jest rozumiany jako restytucja prawa. Takie stanowisko potwierdzone jest licznymi indywidualnymi interpretacjami m.in. ostatnio Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 20 marca 2013 r., a także uchwałą NSA z 1996 r., Sygn. akt FPS 7/96.

Wnioskodawczyni spadek nabyła w chwili otwarcia spadku tj. 9 czerwca 2000 r., a więc od nabycia minęło więcej niż 5 lat, dlatego nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży zwróconej nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Ze stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię wynika, że matka Zainteresowanej zwróciła się o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Matka zmarła 9 czerwca 2000 r., a spadek po niej nabyła Wnioskodawczyni, jako jedyna spadkobierczyni. Decyzją z dnia 1 grudnia 2008 r. zwrócono na rzecz Zainteresowanej wywłaszczoną nieruchomość, z obowiązkiem spłaty na rzecz gminy kwoty 102.553,87 zł.

W niniejszej sprawie istotna jest więc kwestia ustalenia, czy zwrot nieruchomości na podstawie decyzji, wydanej w dniu 1 grudnia 2008 r. stanowi jej nabycie w myśl powołanego uprzednio art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wywłaszczenie nieruchomości jest instytucją, za pomocą której państwo wkracza w sferę indywidualnych praw obywateli dla osiągnięcia celów o szczególnej doniosłości publicznej. W drodze decyzji dochodzi m.in. do pozbawienia dotychczasowego właściciela prawa własności nieruchomości, z drugiej zaś strony przejścia prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub gminy. Jednocześnie ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2014 r. poz. 518), zawiera swoistą gwarancję, że wywłaszczona nieruchomość będzie wykorzystywana wyłącznie zgodnie z celem, na który dokonano wywłaszczenia. Gwarancją tą jest instytucja zwrotu nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość stała się zbędna z punktu widzenia celu, na jaki dokonano wywłaszczenia.

Celem zwrotu, jest więc przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia. Decyzja o zwrocie nieruchomości pełni zatem funkcję restytucyjną, przywraca bowiem prawo własności nieruchomości - w tym przypadku następcy prawnemu poprzedniego właściciela.

Stosownie zatem do art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku zwrotu nieruchomości nie mamy więc, do czynienia z kreowaniem prawa własności tylko z jego przywróceniem. Nie dochodzi do przeniesienia prawa własności na zasadach ogólnych wynikających z przepisów o charakterze cywilnoprawnym, ale jedynie do restytucji (przywrócenia) stanu sprzed wywłaszczenia. Zwrot wywłaszczonej nieruchomości nie stanowi nabycia nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zwrot uprzednio wywłaszczonej nieruchomości nie jest nabyciem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwrotu - a tym samym, zmiany stanu prawnorzeczowego - dokonano w trybie postępowania administracyjnego, którego celem było przywrócenie stosunków własnościowych sprzed wywłaszczenia.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 924 i 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Postanowienie o nabyciu spadku potwierdza prawo spadkobiercy do spadku od momentu jego otwarcia. Istotny dla podatku dochodowego jest zatem dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy, a nie data postanowienia sądu o nabyciu spadku.

W sprawie będącej przedmiotem rozpatrzenia wniosku, nabycie przez Wnioskodawczynię prawa własności udziału w zwróconej nieruchomości jest tożsame z datą nabycia spadku po zmarłej w dniu 9 czerwca 2000 r. matce, nie zaś datą wydania decyzji w sprawie zwrotu Wnioskodawczyni tej części nieruchomości.

Tym samym, sprzedaż wywłaszczonej, a następnie zwróconej Wnioskodawczyni nieruchomości, po upływie pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 cytowanej ustawy, nie stanowi w ogóle źródła przychodu, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od przychodu uzyskanego z tytułu sprzedaży zwróconej nieruchomości.

Jednocześnie należy wskazać, że powołane w treści wniosku orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tego orzeczenia, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy stwierdzić, że - zdaniem organu podatkowego - teza badanego rozstrzygnięcia nie ma zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.