ILPB2/415-38/14-3/TR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 grudnia 2013 r. (data wpływu 7 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej w odniesieniu do rozliczeń za lata: 2010-2012 - jest prawidłowe.

W 7 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej.

Tut. Organ informuje, że przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest zagadnienie dotyczące rozliczeń za lata: 2010-2012, natomiast w przedmiocie rozliczenia za rok 2013 w dniu 3 kwietnia 2014 r. zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/415-38/14-4/TR.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 9 marca 2009 r. sąd okręgowy wydał wyrok, którym rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni i ówczesnego męża Wnioskodawczyni, a wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi powierzył ojcu dzieci. Jednocześnie ograniczono częściowo władzę rodzicielską matki, jako osobie niezamieszkującej z małoletnimi dziećmi do współdecydowania w istotnych sprawach dotyczących dzieci. Sąd okręgowy ustalił ponadto obowiązek alimentacyjny matki wobec dzieci oraz prawo do kontaktów z nimi.

Po orzeczeniu rozwodu, tj. od dnia 9 marca 2009 r., Wnioskodawczyni sprawuje władzę rodzicielską, choć w ograniczonym zakresie, bowiem konsekwencją wydawania zarządzeń opiekuńczych przez sąd jest powierzenie wykonywania tejże władzy jednemu z rodziców i w pewnym zakresie ograniczenie drugiemu. Taki stan nie jest jednak pozbawieniem władzy rodzicielskiej.

Od czerwca 2009 r. Wnioskodawczyni nie zamieszkuje z byłym mężem i dwójką dzieci, ale od tego czasu wypełnia nałożony na nią obowiązek alimentacyjny. Wnioskodawczyni realizowała także od tego czasu swoje prawo do kontaktów z dziećmi na zasadach określonych przez sąd. Kontakty te były jednak coraz bardziej utrudniane przez ojca dzieci i od marca 2010 r. przestało do nich praktycznie dochodzić. Jednak Wnioskodawczyni wielokrotnie podejmowała na różne sposoby próby kontaktów z dziećmi oraz egzekwowała od byłego męża prawo do kontaktów z dziećmi na drodze sądowej w toczących się do dziś sprawach sądowych.

Istotne dla sprawy jest również to, że w 2011 r. byłemu mężowi również została częściowo ograniczona władza rodzicielska nad dziećmi poprzez nadzór kuratora, a w lipcu 2013 r. zmieniono wyrok sądu z dnia 9 marca 2009 r. w kwestii dotyczącej władzy rodzicielskiej w ten sposób, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nad synem powierzono matce z jednoczesnym jej ograniczeniem ojcu. Drugie z dzieci - we wrześniu 2013 r. osiągnęło pełnoletność.

Ponadto, zgodnie z wyrokiem sądu były mąż miał obowiązek konsultowania z Wnioskodawczynią istotnych dla ich małoletnich dzieci aspektów władzy rodzicielskiej, a Wnioskodawczyni ze swej strony wielokrotnie potwierdzała pełną gotowość do jej sprawowania. Z uwagi na postawę byłego męża Wnioskodawczyni, nie ma możliwości porozumienia się z nim w żadnej praktycznie kwestii. Z tego względu nie było, ani też nie jest możliwe, wspólne i zgodne ustalenie proporcji w jakiej oboje mogliby skorzystać z odliczenia ulgi prorodzinnej.

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na małoletnie dzieci. Władza rodzicielska zgodnie z art. 93 § 1 ustawy - Kodeks rodzinny opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom to stosownie do art. 97 § 1 powołanej ustawy - każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej sprawowania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawczyni jako rozwiedziony rodzic, posiadający i wykonujący władzę rodzicielską miała prawo w latach: 2010, 2011 i 2012 oraz ma prawo w 2013 r. do skorzystania z ulgi prorodzinnej w trybie art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361).

2. Czy w przypadku niemożności zawarcia jakiegokolwiek porozumienia pomiędzy Wnioskodawczynią a byłym mężem co do sposobu podziału kwoty ulgi prorodzinnej, a co za tym idzie - braku możliwości ustalenia proporcji jej odliczenia przez każde z nich w trybie art. 27f ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361), Wnioskodawczyni miała prawo w latach: 2010, 2011, 2012 i ma prawo w roku 2013 odliczyć 50% tej kwoty.

Zdaniem Wnioskodawcy, w rocznych zeznaniach podatkowych za lata: 2010, 2011 i 2012, a także w rocznym zeznaniu za rok 2013 miała i ma prawo do skorzystania z tego odliczenia.

Jednocześnie, z uwagi na konflikt i całkowity brak możliwości zawarcia porozumienia, co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej pomiędzy rozwiedzionych rodziców i związanym z tym brakiem ustalenia proporcji podziału ulgi, Wnioskodawczyni przyjęła, że ma prawo odliczyć 50% kwoty przysługującej na dwójkę małoletnich dzieci zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361).

Na potwierdzenie swojego stanowiska Zainteresowana przywołała rozstrzygnięcia organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym w latach: 2010, 2011 i 2012 - od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

W myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ww. ustawy).

Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Natomiast art. 27f ust. 6 powyższej ustawy stanowi, że przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Przepisy ust. 1-5 stosuje się zatem odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy (tekst jedn.: dzieci bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (pkt 2), do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej (pkt 3)), w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z kolei, jak stanowi art. 27f ust. 7 cyt. ustawy podatkowej, przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Z przytoczonych regulacji wynika, że limit omawianej ulgi określony na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska. Stąd, w przypadku wykonywania przez obojga rodziców władzy rodzicielskiej każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego limitu na dziecko. Kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Zasada ta dotyczy również rodziców rozwiedzionych.

Jednocześnie biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania "lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej", tj. po wyrazach "kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych", należy przyjąć, iż podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców, z których każdy (w związku z wykonywaną władzą rodzicielską) ma prawo do zastosowania ulgi, jest podział tej kwoty w częściach równych. Możliwość skonsumowania tej kwoty przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady), który ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zgodę na ustalenie dowolnej proporcji kwoty odliczenia wyrażają oboje rodzice. Wynika to z użytego przez ustawodawcę sformułowania "w dowolnej proporcji przez nich ustalonej", oznaczającego współudział (porozumienie) obojga rodziców w określeniu proporcji innej niż odpowiadającej częściom równym. Zatem, brak stosownego porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka oznacza, że w sytuacji, gdy każdy z rodziców spełnia warunki do zastosowania przedmiotowego odliczenia, przysługującą rodzicom wspólną kwotę ulgi na dzieci rodzic dzieli z drugim rodzicem w częściach równych.

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie. Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Z przedstawionego we wniosku opisu sytuacji wynika, że zarówno Wnioskodawczyni, jak i były mąż Wnioskodawczyni, w analizowanym okresie wykonywali władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi.

Stąd, jeżeli zostały spełnione wszystkie wyżej wymienione przesłanki dotyczące zastosowania ulgi na dzieci, Wnioskodawczyni powinna dokonać podziału kwoty ulgi z drugim rodzicem, stosownie do postanowień art. 27f ust. 4 ustawy, tj. w częściach równych lub w dowolnej proporcji wspólnie ustalonej. Oznacza to, że w przypadku:

* zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców każdemu z rodziców przysługuje odliczenie kwoty ulgi w wysokości ustalonej przez obojga rodziców,

* braku zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców każdemu z rodziców przysługuje odliczenie w częściach równych, tj. w kwocie stanowiącej 1/2 kwoty określonej w art. 27f ust. 2 ustawy, na dziecko.

Reasumując: na gruncie przedmiotowej sprawy - jeżeli zostały spełnione wszystkie przesłanki wynikające z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - Zainteresowanej przysługuje prawo do dokonywania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci za lata: 2010, 2011 i 2012.

Skoro natomiast Wnioskodawczyni oraz były mąż Wnioskodawczyni przez ww. lata wykonywali władzę rodzicielską w stosunku do swych małoletnich dzieci, a Wnioskodawczyni nie ma możliwości ustalenia z ojcem dzieci kwoty odliczeń w odpowiednich proporcjach, należy przyjąć, że ulga przysługuje Wnioskodawczyni w wysokości połowy kwoty przysługującej na dwoje małoletnich dzieci.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jednocześnie, w odniesieniu do przywołanych przez Zainteresowaną rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.