ILPB2/415-374/14-2/WM - Określenie skutków podatkowych w ujęciu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych spłaty uzyskanej w związku ze zniesieniem współwłasności.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 17 marca 2014 r. (data wpływu 18 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty uzyskanej w związku ze zniesieniem współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 18 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty uzyskanej w związku ze zniesieniem współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dnia 4 listopada 2009 r. Wnioskodawca otrzymał od brata darowiznę w postaci 1/3 lokalu mieszkalnego. Podstawą otrzymania darowizny jest umowa darowizny sporządzona w formie aktu notarialnego z dnia 4 listopada 2009 r. Według umowy darowizny Zainteresowany stał się w 1/3 współwłaścicielem lokalu mieszkalnego (wycenionego przez biegłego na wartość 217.500 zł) stanowiącego odrębną nieruchomość, znajdującego się na pierwszej kondygnacji domu wielomieszkaniowego, o powierzchni użytkowej 98,1 m² wraz z pomieszczeniami przynależnymi stanowiącymi: trzy piwnice oraz usytuowaną na poddaszu budynku komórkę gospodarczą. Pozostałą część na podstawie ww. umowy darowizny otrzymała w 2/3 córka brata Wnioskodawcy. Darowizny między stronami umowy były pierwszymi darowiznami w okresie 5 lat poprzedzających zawarcie umowy, stąd nie pobrano podatku od spadków i darowizn na mocy art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. roku (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768). Obdarowani skorzystali z uprawnień do ulgi, o której mowa w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Brat Wnioskodawcy zmarł 31 lipca 2011 r. Następnie w wyniku postanowienia sądu rejonowego z dnia 19 grudnia 2013 r. na wniosek współwłaściciela ww. nieruchomości - sąd dokonał zniesienia współwłasności w ten sposób, że nieruchomość tj. lokal mieszkalny został przyznany w całości na wyłączną własność bratanicy Zainteresowanego z obowiązkiem spłaty Wnioskodawcy w kwocie 63.492 zł (wg wyceny biegłego sądowego lokal wyceniono na wartość 192.400 zł). Sąd nakazał Wnioskodawcy opuścić i wydać córce brata lokal wcześniej opisany. W lokalu tym Zainteresowany mieszkał od urodzenia przez prawie 60 lat i na mocy nakazu sądu musiał opuścić lokal wraz z rodziną, co nastąpiło 26 lutego 2014 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy spłatę bratanicy dokonaną w wyniku nakazu wynikającego z postanowienia sądu z tytułu zniesienia współwłasności po wcześniejszej darowiźnie otrzymanej od brata Wnioskodawcy należy traktować jako odpłatne zbycie określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód ten opodatkować zgodnie z tą ustawą, czy też zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 pkt 3 przywołanej ustawy jest to przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadku i darowizn, a więc nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości. Podkreśleniu wymaga fakt, że suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Zainteresowanemu udziału w darowiźnie 1/3 lokalu.

Zdaniem Wnioskodawcy w myśl art. 212 § 2 Kodeksu Cywilnego, gdy rzeczy nie da się podzielić, może być ona przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty, co w tym przypadku zostało nakazane przez sąd na wniosek i na rzecz bratanicy Zainteresowanego. Odpłatne zbycie stało się naturalną konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania od brata darowizny (1/3 lokalu, w którym Wnioskodawca mieszkał od urodzenia), które podlegało opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku od spadków i darowizn. Dokonana spłata darowizny jest ekwiwalentna do posiadanego udziału w darowiźnie, nie wystąpiło więc przysporzenie majątkowe względem ułamkowej części obdarowania z masy obdarowanej (lokalu mieszkalnego), czyli brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, kwoty spłaty, którą Zainteresowany otrzymał w wyniku spłaty przysługującego udziału. W tym momencie należy również zwrócić uwagę, że spłata udziału nastąpiła z majątku bratanicy Zainteresowanego, jednakże to ona stała się jedynym właścicielem nieruchomości otrzymanej w drodze darowizny. Córka brata Wnioskodawcy spłaciła Zainteresowanemu udział w kwocie 63.492 zł i aktualnie dysponuje całością masy darowanej wg wyceny biegłego o wartości 192.400 zł (w 2009 r. w chwili darowizny lokal wyceniony był przez biegłego na 217.500 zł). Trudno mówić w tej sytuacji o odpłatnym zbyciu jako czynności co prawda przenoszącej prawo własności, ale nie w zamian za korzyść majątkową. W omówionej sytuacji nikt z obdarowanych nie uzyskuje korzyści materialnych, jedynie została unormowana sytuacja prawna - zniesienie współwłasności na rzecz jednego z obdarowanych na skutek braku możliwości podziału rzeczy z obowiązkiem spłaty Wnioskodawcy - współwłaściciela. Inaczej mówiąc Zainteresowany nie uzyskał przychodu, bowiem spieniężony został Jego udział podarowany przez brata obejmujący część lokalu mieszkalnego, który to nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Rozumowanie to wynika:

* z treści art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z której wynika, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn,

* z interpretacji indywidualnej w podobnej sprawie Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2013 r. sygn. ILPB2/415-422/12/13-S/TR.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) współwłasność polega na tym, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że 4 listopada 2009 r. Wnioskodawca otrzymał od brata darowiznę w postaci 1/3 lokalu mieszkalnego. Pozostały udział (2/3) nabyła córka brata Zainteresowanego. Wnioskodawca i Jego bratanica dokonali zniesienia współwłasności, w wyniku którego Wnioskodawca otrzymał za posiadany udział w lokalu mieszkalnym kwotę spłaty w wysokości 63.492 zł. Spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału w ww. lokalu.

Biorąc powyższe pod uwagę, stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku zniesienia współwłasności kwoty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w lokalu mieszkalnym nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału w ww. lokalu.

W konsekwencji na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanej przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnej, należy stwierdzić, że wydana została w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.