ILPB2/415-309/09-4/ES - Podatkowe skutki rozwiązania umowy dożywocia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 marca 2009 r. (data wpływu 26 marca 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 29 maja 2009 r. (data wpływu 4 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu liczenia 5-letniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - jest nieprawidłowe.

W dniu 26 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu liczenia 5-letniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym, wezwano Zainteresowanego do uzupełnienia tego wniosku o własne stanowisko w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 20 maja 2009 r., skutecznie doręczono w dniu 26 maja 2009 r., zaś w dniu 4 czerwca 2009 r. do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania 1 czerwca 2009 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W 1997 r. Wnioskodawca wraz z żoną nabył działkę budowlaną, gdzie po zakończeniu budowy domu w lutym 2006 r. wspólnie zamieszkali. W październiku 2007 r. dom został przepisany na córkę za dożywotnią opiekę. Dnia 18 marca 2009 r. w drodze umowy nastąpiło rozwiązanie umowy dożywocia nie z winy Wnioskodawcy, ani jego małżonki.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z niedotrzymaniem przez córkę warunków "umowy dożywocia" (zawartej dnia 30 października 2007 r.) tj. zapewnienia Zainteresowanemu i Jego żonie opieki oraz świadczeń, a także opuszczenie przedmiotowej nieruchomości bez zamiaru powrotu, nie stała się ona nigdy w pełni prawowitą jej właścicielką, co zostało zdaniem Wnioskodawcy potwierdzone w dniu 18 marca 2009 r. umową rozwiązującą "umowę dożywocia". W związku z tym przywrócone zostało Zainteresowanemu prawo własności jakie posiadał od dnia wybudowania przez siebie domu i zamieszkania w nim.

W związku z powyższym 5 letni okres wymieniony w art. 10 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinien liczyć się przy sprzedaży tej nieruchomości, od daty faktycznego w niej zamieszkania (tj. roku 2005), które nastąpiło co prawda jeszcze przed datą technicznego odbioru budynku (tj. w roku 2006), ale na podstawie uzyskanego zezwolenia (dom spełniał bowiem warunki do zamieszkania), a nie od daty rozwiązania "umowy dożywocia".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

Użyte w cytowanym przepisie pojęcie "odpłatne zbycie" oznacza przeniesienie własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Tym samym w pojęciu tym mieści się nie tylko umowa sprzedaży, ale każda forma odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz z żoną w październiku 2007 r. przepisał dom na córkę za dożywotnią opiekę. Natomiast 18 marca 2009 r. w drodze umowy nastąpiło rozwiązanie umowy dożywocia.

W myśl przepisu art. 908 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła, i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Umowa dożywocia ma charakter umowy zobowiązującej, odpłatnej i wzajemnej. Zatem zawarta umowa dożywocia ma charakter świadczenia ekwiwalentnego. Przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych (art. 910 § 1 Kodeksu Cywilnego). Ustanowione prawo dożywocia jest niezbywalne. Osoba względem, której zostało ono ustanowione nie może przenieść go na inną osobę, nie podlega również dziedziczeniu. Najpóźniej wygasa wraz ze śmiercią dożywotnika.

Stosownie do art. 353¹ ww. ustawy strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z powyższego przepisu wynika, że umowa dożywocia może ulec rozwiązaniu w drodze zawartej między stronami umowy o jej rozwiązaniu. W takiej sytuacji, własność nieruchomości przechodzi z powrotem na zbywcę, a prawo dożywocia wygasa.

W związku z powyższym okres 5 lat, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca roku, w którym Wnioskodawca nabył z powrotem na własność nieruchomość, czyli od końca roku, w którym miało miejsce rozwiązanie umowy dożywocia. Dożywotnik ponownie nabywa własność, której wcześniej się wyzbył. W konsekwencji w przypadku odpłatnego zbycia ww. nieruchomości przed upływem pięciu lat od końca roku, w którym Zainteresowany nabył ponownie prawo do przedmiotowej nieruchomości, będzie ciążył na nim obowiązek zapłaty 19% zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z tym, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez jednego z małżonków, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego z nich tj. żony Zainteresowanego.

Należy dodać, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.