ILPB2/415-249/13-5/WM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2013 r. (data wpływu 12 marca 2013 r.), uzupełnionym pismami z dnia 7 czerwca 2013 r. (data wpływu 14 czerwca 2013 r.) oraz z dnia 14 czerwca 2013 r. (data wpływu 18 czerwca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika z tytułu wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości osobie posiadającej gospodarstwo rolne - jest prawidłowe.

W dniu 12 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika z tytułu wypłaty wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz za służebność przesyłu w odniesieniu do osób posiadających, jak i nieposiadających gospodarstwa rolnego.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 1 oraz art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 3 czerwca 2013 r. nr ILPB2/415-249/13-2/WM, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia - w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania - braków formalnych wniosku.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a jego uzupełnieniem przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 3 czerwca 2013 r., zaś w dniu 14 czerwca 2013 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego 10 czerwca 2013 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Osoby fizyczne są właścicielami nieruchomości położonych na terenie Gminy. Wśród tych osób są również właściciele gospodarstw rolnych.

W latach 1992-2012 osoby fizyczne samodzielnie wybudowały na swoim gruncie urządzenia wodociągowo-kanalizacyjne. Na gruncie stanowiącym własność ww. osób Gmina, PGR, jak również Gminny Zakład Usług Komunalnych wybudowały urządzenia wodno-kanalizacyjne.

Zdaniem ww. osób fizycznych lokalizacja sieci wodociągowo-kanalizacyjnych na terenie ich posesji spowodowała zmniejszenie wartości nieruchomości poprzez ograniczenia w sposobie jej wykorzystania w związku z ustanowieniem pasa gruntu, tzw. strefy ochronnej.

Wskazać bowiem należy, iż w strefie ochrony jest zakaz wznoszenia jakichkolwiek budynków, budowli oraz nie wolno dokonywać trwałych nasadzeń.

Właściciele gruntów, na których wybudowano wskazane wyżej urządzenia wodno-kanalizacyjne żądają od Gminy służebności przesyłu za wynagrodzeniem, powołując się na art. 305 (1-4) Kodeksu cywilnego oraz zapłaty należnego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z tych urządzeń.

Wynagrodzenie za odpłatną służebność przesyłu jest odszkodowaniem za powstałą uciążliwość, którą osoba fizyczna musi znosić w związku z wybudowaniem linii (nitki) wodociągowo-kanalizacyjnej na jej gruncie oraz za ograniczenie praw do rozporządzania gruntami stanowiącymi jej własność.

Gmina w celu realizacji przedmiotowych roszczeń zamierza zawrzeć z ww. osobami ugody, na mocy których właściciele nieruchomości ustanowią służebność przesyłu na rzecz Gminy (sieci są własnością Gminy) za wynagrodzeniem, a ponadto Gmina zapłaci ww. osobom wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z ich nieruchomości w powyższym celu za okres do ustanowienia służebności.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy Gmina wypłacając osobom fizycznym posiadającym gospodarstwo rolne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, na których położone są urządzenia wodociągowo-kanalizacyjne zobowiązana jest do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (w jakiej wysokości) i wystawienia PIT 8C.

2. Czy Gmina wypłacając osobom fizycznym nieposiadającym gospodarstwa rolnego wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, na których położone są urządzenia wodociągowo-kanalizacyjne zobowiązana jest do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (w jakiej wysokości) i wystawienia PIT-8C.

3. Czy Gmina wypłacając wynagrodzenie osobie fizycznej posiadającej gospodarstwo rolne z tytułu ustanowienia służebności przesyłu urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych zobowiązana jest do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (w jakiej wysokości) i wystawienia PIT-8C.

4. Czy Gmina wypłacając wynagrodzenie osobom fizycznym nieposiadającym gospodarstwa rolnego z tytułu ustanowienia służebności przesyłu urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych zobowiązana jest do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (w jakiej wysokości) i wystawienia PIT-8C.

Tut. Organ informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie pierwsze, natomiast dnia 21 czerwca 2013 r. w zakresie:

* pytania nr 2 - wydana została interpretacja nr ILPB2/415-249/13-6/WM,

* pytania nr 3 - wydana została interpretacja nr ILPB2/415-249/13-7/WM,

* pytania nr 4 - wydana została interpretacja nr ILPB2/415-249/13-8/WM.

Zdaniem Wnioskodawcy - w odniesieniu do pytania pierwszego - otrzymane przez osoby fizyczne, posiadające gospodarstwo rolne, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, na których położone są urządzenia wodno-kanalizacyjne będzie dla tych osób przychodem ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Gmina w tym przypadku jest zobowiązana do wystawienia PIT-8C, natomiast z ww. wynagrodzenia nie należy potrącać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednocześnie, jak wynika z treści przepisu art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie w pkt 9 wymieniono inne źródła.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Z analizy wniosku wynika, iż Gmina wypłaca osobom fizycznym posiadającym gospodarstwo rolne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, na których posadowione są urządzenia wodno-kanalizacyjne.

Zauważyć należy, iż zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej: "k.c.").

W myśl art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jej posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.

Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył (art. 224 § 2 ww. ustawy).

Na podstawie art. 225 Kodeksu cywilnego, obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

W orzecznictwie przyjmuje się, że wynagrodzenie o jakim mowa w przywoływanych normach nie jest odszkodowaniem. Stanowi ono natomiast sposób regulowania stosunków między właścicielem a nieuprawnionym posiadaczem, ochronę interesów właściciela i przywracania zakłóconej równowagi między tymi podmiotami.

Należy przy tym zaznaczyć, że przepisy art. 224 § 2 i art. 225 Kodeksu cywilnego w zakresie wymienionych w nich roszczeń wyłączają inne podstawy odpowiedzialności posiadacza wobec właściciela. Zarówno powstanie roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, jak i wysokość wynagrodzenia nie zależy od tego, czy właściciel w rzeczywistości poniósł jakiś uszczerbek, a posiadacz uzyskał jakąś korzyść. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy i czas posiadania rzeczy przez adresata roszczenia. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie nie jest i nie może być odszkodowaniem z tytułu pozbawienia posiadania rzeczy, wiąże się bowiem z faktem wykonywania posiadania samoistnego (art. 225 k.c.), a nie wyrządzeniem szkody w jakiejkolwiek postaci.

Tym samym świadczenie przysługujące z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy, nie jest naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą korzystający z rzeczy musiałby uiścić właścicielowi, gdyby to korzystanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym co uzyskałby właściciel, gdy rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego stosunku prawnego. W związku z powyższym, tak wypłacone świadczenie nie jest odszkodowaniem, do którego miałyby zastosowanie przepisy prawa cywilnego regulujące wysokość lub zasady ustalania roszczeń odszkodowawczych.

Jak już wcześniej wskazano ustawa podatkowa nie zawiera definicji szkody czy odszkodowania, jednakże dokonując jego wykładni nie należy odbiegać od jego rozumienia jakie temu pojęciu zostało nadane w systemie prawa cywilnego. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują co do zasady przepisy art. 361 i art. 363 Kodeksu cywilnego. Natomiast przedmiotowe świadczenie jako nie służące naprawieniu szkody, nie ma charakteru odszkodowawczego, podobnie jak korzystanie z nieruchomości przez posiadacza nie oznacza wyrządzenie jej właścicielowi szkody tylko dlatego, że nie łączy ich ważny stosunek prawny, a właściciel nie mógł z nieruchomości tej korzystać. Wynagrodzenie, o którym mowa w art. 224 § 2 i art. 225 jest należne bez względu na uszczerbek majątkowy, jaki poniósł lub mógłby ponieść właściciel rzeczy.

Nadmienić należy, iż po myśli art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Mając na uwadze przestawiony we wniosku stan faktyczny oraz przytoczone przepisy prawa, stwierdzić należy, iż wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości wypłacone osobie posiadającej gospodarstwo rolne stanowi dla tej osoby przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem beneficjent ww. wynagrodzenia otrzymuje realne przysporzenie majątkowe. W konsekwencji, na Gminie ciąży obowiązek sporządzenia dla tych osób informacji PIT-8C, w myśl art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto, na gruncie ww. ustawy podatkowej brak jest przepisu konstytuującego obowiązek potrącenia przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.