ILPB2/415-1197/14-2/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 listopada 2014 r. (data wpływu 4 grudnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 4 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest zatrudniony w ramach umowy o pracę i z tego tytułu płaci podatek od osób fizycznych. Zainteresowany nie prowadzi działalności gospodarczej, prowadzi natomiast gospodarstwo rolne na gruntach, które są położone w (...). W obrębie G. położone są grunty Wnioskodawcy oznaczone na dzień 1 stycznia 2014 r. jako działka nr 409, o powierzchni 2,70 ha. Grunty te Zainteresowany kupił 9 stycznia 1997 r. na mocy aktu notarialnego. Dla tej nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta w sądzie rejonowym. Wojewoda decyzją z dnia 25 lutego 2014 r. udzielił zezwolenia generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na realizację inwestycji drogowej pod nazwą: "Budowa drogi (...)". Inwestycja realizowana będzie na części działki nr 409, należącej do Zainteresowanego. Mocą tej decyzji zatwierdzono podział nieruchomości Wnioskodawcy na dwie działki, tj. nr 409/6 o powierzchni 1247 m² oraz nr 409/7 o powierzchni 2,58 ha. Zgodnie z wykazem nieruchomości zawartym w tej decyzji Wojewoda orzekł o wywłaszczeniu działki nr 409/6 i przejęciu jej z mocy prawa na własność Skarbu Państwa, w trwały zarząd Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, z dniem w którym decyzja stanie się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnym postępowaniu. Decyzja stała się ostateczna w dniu 8 kwietnia 2014 r. i z tym dniem nastąpiło wywłaszczenie prawa własności działki nr 409/6 i przeznaczenie jej na poszerzenie pasa drogi krajowej. W postępowaniu tym wojewoda działał powołując się na przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W toku dalszego postępowania wojewoda zlecił rzeczoznawcy majątkowemu sporządzenie operatu szacunkowego, określającego wartość rynkową wywłaszczonej nieruchomości oraz utraconych plonów upraw, które znajdowały się na działce nr 409/6. Rzeczoznawca sporządził operat szacunkowy w dniu 1 września 2014 r., powołując się na przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, w tym art. 128. Wojewoda decyzją z dnia 22 października 2014 r. - zgodnie z operatem szacunkowym - orzekł o przyznaniu Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie 47 431,00 zł, w tym 886,00 zł stanowi wartość upraw. W dniu 24 listopada 2014 r. orzeczoną przez wojewodę kwotę wypłaciła GDDKiA. Odszkodowanie to nie obejmuje utraty przyszłych korzyści z tytułu przejęcia gruntów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wypłacone odszkodowanie stanowi przychód, dochód Wnioskodawcy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlega opodatkowaniu.

2. Czy, w przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 1, kwota odszkodowania podlega zwolnieniu od podatku dochodowego.

3. Czy kwotę odszkodowania Wnioskodawca powinien wykazać w zeznaniu rocznym PIT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Kwota odszkodowania stanowi przychód w rozumieniu art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad. 2.

Kwota odszkodowania jest zwolniona od podatku na podstawie przepisu art. 21.1 pkt 29 ustawy o podatku od osób fizycznych.

Ad. 3.

Przychód - dochód z tytułu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości z mocy prawa nie podlega wykazaniu w zeznaniu rocznym PIT za 2014 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10, w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie w pkt 9 wymieniono inne źródła.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy zwolnione z opodatkowania są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Zatem zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będzie przysługiwało, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

* nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

W przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo nie zostanie spełniony żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 687 z późn. zm.), ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260), zwanych dalej "drogami", a także organy właściwe w tych sprawach.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ww. ustawy wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

W myśl art. 11b ust. 1 ww. ustawy, właściwy zarządca drogi składa wniosek, o którym mowa w art. 11a ust. 1, po uzyskaniu opinii właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl natomiast art. 12 ust. 4 wskazanej ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Natomiast decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - art. 12 ust. 4a powyższej ustawy. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe - art. 12 ust. 4f tejże ustawy.

Istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych otrzymania ww. odszkodowania ma treść art. 12 ust. 5 ww. ustawy, który stanowi, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

W myśl postanowień art. 23 ww. ustawy - w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale (tekst jedn.: rozdziale 3 - Nabywanie nieruchomości pod drogi) stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wymieniona jest w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 518 z późn. zm.), jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami. Jednocześnie w tym samym przepisie zaznaczono, że ustawa o gospodarce nieruchomościami nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

Należy wskazać, że w ustawie o gospodarce nieruchomościami w Dziale III - Wykonywanie, ograniczanie lub pozbawianie praw do nieruchomości (rozdział 5), a także w dziale IV, uregulowano kwestie związane z ustaleniem wysokości i wypłatą odszkodowania.

Z treści wniosku wynika, że Wojewoda (...) udzielił zezwolenia generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad na realizację inwestycji drogowej pod nazwą: "Budowa drogi (...)". Inwestycja realizowana będzie na części działki nr 409, należącej do Zainteresowanego. Mocą tej decyzji zatwierdzono podział nieruchomości Wnioskodawcy na dwie działki, tj. nr 409/6 o powierzchni 1247 m² oraz nr 409/7 o powierzchni 2,58 ha. Zgodnie z wykazem nieruchomości zawartym w tej decyzji Wojewoda orzekł o wywłaszczeniu działki nr 409/6 i przejęciu jej z mocy prawa na własność Skarbu Państwa, w trwały zarząd Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, z dniem w którym decyzja stanie się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnym postępowaniu. Decyzja stała się ostateczna w dniu 8 kwietnia 2014 r. i z tym dniem nastąpiło wywłaszczenie prawa własności działki nr 409/6 i przeznaczenie jej na poszerzenie pasa drogi krajowej. W postępowaniu tym wojewoda działał powołując się na przepisy ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W toku dalszego postępowania wojewoda zlecił rzeczoznawcy majątkowemu sporządzenie operatu szacunkowego, określającego wartość rynkową wywłaszczonej nieruchomości oraz utraconych plonów upraw, które znajdowały się na działce nr 409/6. Rzeczoznawca sporządził operat szacunkowy w dniu 1 września 2014 r., powołując się na przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, w tym art. 128. Wojewoda decyzją z dnia 22 października 2014 r. - zgodnie z operatem szacunkowym - orzekł o przyznaniu Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie 47 431,00 zł. W dniu 24 listopada 2014 r. orzeczoną przez wojewodę kwotę wypłaciła GDDKiA. Nabycie przedmiotowej nieruchomości przez Wnioskodawcę nastąpiło w dniu 9 stycznia 1997 r.

Z powyższego wynika zatem, że przedmiotowe odszkodowanie wypłacone zostało Wnioskodawcy na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami. Wojewoda bowiem decyzją z dnia 22 października 2014 r. - zgodnie z operatem szacunkowym - orzekł o przyznaniu Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie 47 431,00 zł. Natomiast operat szacunkowy sporządzony został przez rzeczoznawcę majątkowego, na zlecenie wojewody, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, w tym art. 128, znajdującego się w Rozdziale 5 ww. ustawy - Odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości.

Ponadto wywłaszczenie w przypadku Wnioskodawcy również zostało wszczęte i przeprowadzone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, bowiem ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych do tych przepisów należy, na co wskazuje powołany wcześniej art. 2 pkt 11 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika również, że do nabycia własności nieruchomości doszło w 1997 r., a więc nie nastąpiło ono w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego, co oznacza, że nie zostanie spełniona co najmniej jedna z przesłanek wyłączających zastosowanie zwolnienia przedmiotowego.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że odszkodowanie wypłacone Wnioskodawcy za nieruchomość zajętą na cele realizacji inwestycji drogowej, korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Reasumując, wypłacone odszkodowanie stanowi przychód Wnioskodawcy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający zwolnieniu od opodatkowania, określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji kwota odszkodowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych i Wnioskodawca nie musi wykazywać jej w zeznaniu rocznym.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.