ILPB2/415-1169/13-4/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 10 grudnia 2013 r. (data wpływu 11 grudnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 lutego 2014 r. (data wpływu 28 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 grudnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z 20 lutego 2014 r. nr ILPB2/415-1169/13-2/ES Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynie do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano 20 lutego 2014 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło 24 lutego 2014 r.), natomiast 28 lutego 2014 r. do tut. Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Lokal mieszkalny A Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyli do majątku wspólnego, na podstawie aktu notarialnego w dniu 3 kwietnia 2001 r. Dnia 28 sierpnia 2010 r. zmarł małżonek Zainteresowanej. Natomiast 11 maja 2011 r. został wydany Akt Poświadczenia Dziedziczenia, z którego wynika, że spadek po mężu Wnioskodawczyni odziedziczyła wraz z dwójką dzieci w części po 1/3 każdy z nich. Dnia 19 maja 2011 r. urząd skarbowy wydał zaświadczenie, że spadek po mężu został nabyty w drodze dziedziczenia i zgłoszony na prawach wspólności ustawowej, a dotyczy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 41,7 m².

Dnia 2 czerwca 2011 r. aktem notarialnym syn i córka Wnioskodawczyni przekazali w drodze darowizny swoje udziały nabyte w spadku, na okoliczność czego urząd skarbowy 22 lipca 2013 r. wystawił stosowne zaświadczenie.

Ponadto Zainteresowana wyjaśniła, że mieszkanie otrzymane w spadku wymagało remontu, a pojawiła się okazja nabycia mieszkania nieco większego, wyremontowanego z balkonem w tej samej klatce schodowej, piętro wyżej. Wnioskodawczyni wystawiła swój lokal na sprzedaż, aby nabyć lokal wyremontowany od sąsiadki, która musiała przyspieszyć swój wyjazd i dała Jej krótki czas na podjęcie decyzji. Sprzedaż spadkowego lokalu przeciągała się, tak więc Zainteresowana zdecydowała się kupić, w dniu 15 maja 2013 r. na podstawie aktu notarialnego, drugie mieszkanie B, za środki pieniężne pożyczone od dzieci.

Na okoliczność pożyczki sporządzono 15 maja 2013 r. między Wnioskodawczynią a dziećmi umowę tytułem udzielenia nieoprocentowanej pożyczki celowej na zakup mieszkania. Po czasie Zainteresowana dowiedziała się, że pożyczkę od dzieci powinna zgłosić w urzędzie skarbowym. Z tytułu nie zgłoszenia pożyczki w obowiązującym terminie, Wnioskodawczyni uiściła opłatę skarbową wraz z umownymi odsetkami na kwotę 1 069 zł (p.c.c.-3).

Z kolei lokal spadkowy A Wnioskodawczyni zbyła dopiero 22 listopada 2013 r.

Chcąc uregulować sprawy podatkowe po zakupie i sprzedaży Zainteresowana uzyskała sprzeczne informacje dotyczące Jej zobowiązań podatkowych odnośnie części podarowanej przez dzieci (nie upłynął pięcioletni okres posiadania). Korzystając z infolinii skarbowej Wnioskodawczyni uzyskała informację, że wcześniej udzielona pożyczka na cel związany z zakupem może być wystarczającym uzasadnieniem wydatkowania kwoty uzyskanej ze sprzedaży odziedziczonej po mężu części. Natomiast w urzędzie skarbowym zdania na ten temat są podzielone.

Wnioskodawczyni dodała, że pożyczka od dzieci została zwrócona po sprzedaży spadkowego mieszkania, a Jej dochody nie pozwolą zapłacić podatku, który przewyższa możliwości finansowe Zainteresowanej. Pośrednicy nieruchomości, którym powierzono zakup i sprzedaż wyżej opisanych lokali nie poinformowali Wnioskodawczyni o ryzyku wynikającym z niezachowania prawidłowej kolejności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy udzielona Wnioskodawczyni przez dzieci pożyczka na zakup mieszkania uzasadnia wydatkowanie przez Zainteresowaną kwoty dziedziczonej po mężu i zwalnia Ją z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od kwoty uzyskanej ze sprzedaży części nabytej po nim w spadku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, udzielona przez dzieci pożyczka na cel zakupu mieszkania uzasadnia wydatkowanie przez Nią kwoty dziedziczonej po mężu na zakup mieszkania bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego od części nabytej po zmarłym małżonku w spadku.

Zainteresowana uważa, że bardzo istotnym czynnikiem jest fakt, że przeprowadzenie transakcji sprzedaży mieszkania przy ul. Młynarskiej 2/21 przed upływem pięcioletniego okresu posiadania nie nosiło żadnych cech wskazujących na chęć osiągnięcia zysku z jego sprzedaży, raczej miało podłoże emocjonalne związane ze śmiercią bliskiej osoby, z którą przez wiele lat zamieszkiwała w tym lokalu.

W ocenie Wnioskodawczyni duże znaczenie ma też fakt, że najpierw nabyła lokal B - właśnie z powodów emocjonalnych, natomiast lokal A sprzedała w drugiej kolejności, aby wywiązać się umów pożyczki zawartych z dziećmi, według których zwrot pożyczonych kwot miał nastąpić do końca 2013 r.

Na sprzedaż lokalu A, przed upływem pięcioletniego okresu posiadania Zainteresowana zdecydowała się po uprzednim zasięgnięciu informacji w infolinii skarbowej, do której miała pełne zaufanie jako do instytucji w jej odczuciu tożsamej z Izbą Skarbową, a która to infolinia potwierdziła, że udzielona Wnioskodawczyni przez dzieci pożyczka na zakup mieszkania wystarczająco uzasadnia wydatkowanie przez Nią kwoty dziedziczonej po mężu bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Zainteresowana uważa, że pięcioletni zakaz sprzedaży odziedziczonego majątku ma na celu wyeliminowanie sytuacji, w której odziedziczony majątek stanowi źródło wzbogacenia się, a w przypadku Wnioskodawczyni taka sytuacja nie wystąpiła - środki uzyskane ze sprzedaży spożytkowano na zakup innego mieszkania - w tym samym budynku i klatce schodowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy, źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W przypadku sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w powyższym przepisie decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu przychodu (dochodu) ma moment i forma ich nabycia z uwagi na fakt, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulegały zmianie.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2001 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyli lokal mieszkalny. Dnia 28 sierpnia 2010 r. zmarł małżonek Zainteresowanej, natomiast spadek po nim nabyła Wnioskodawczyni wraz z dwójką dzieci w części po 1/3 każde z nich. Z kolei 2 czerwca 2011 r. syn i córka przekazali Wnioskodawczyni, w drodze darowizny swoje udziały nabyte w spadku.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży przedmiotowego mieszkania nabytego w następujących latach i okolicznościach:

* w 2001 r. - nabycie udziału w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej,

* w 2010 r. - nabycie udziału w spadku po zmarłym małżonku,

* w 2011 r. - nabycie udziałów przekazanych przez dzieci w drodze darowizny.

Zatem sprzedaż, w 2013 r. - mieszkania w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej (2001 r.) - w związku z upływem pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - nie stanowi źródła przychodu. Tym samym zbycie to nie powoduje obowiązku uiszczenia podatku dochodowego.

Natomiast sprzedaż, w 2013 r. mieszkania, w pozostałej części, tj. w części nabytej w drodze spadku jak i w drodze darowizny od dzieci podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zastosowanie znajdą tutaj przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2009 r.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 (PIT-39), wykazać:

Stosownie do ust. 2 artykułu 30e ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Artykuł 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe (potoczne) rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

W myśl art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Ponadto zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Jednak zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 cyt. ustawy, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Cele mieszkaniowe, których sfinansowanie przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uprawnia do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania, wymienione zostały w art. 21 ust. 25 ww. ustawy.

Stosownie do art. 21 ust. 25 ww. ustawy, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się m.in.:

- w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, z zastrzeżeniem ust. 29 i 30.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Zainteresowana 22 listopada 2013 r. dokonała sprzedaży mieszkania nabytego częściowo w spadku po zmarłym małżonku (2010 r.) oraz w drodze darowizny od dzieci (2011 r.). Ponadto Wnioskodawczyni zakupiła inne mieszkanie położone w tym samym budynku, w którym mieścił się Jej lokal mieszkalny za środki pieniężne uzyskane od dzieci na podstawie zawartej z nimi umowy pożyczki sporządzonej 15 maja 2013 r. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że pożyczka od dzieci została zwrócona po sprzedaży spadkowego mieszkania, tj. przychód z transakcji zbycia ww. mieszkania przeznaczyła na spłatę pożyczki zaciągniętej od córki i syna.

Należy w tym miejscu podkreślić, że dla możliwości skorzystania ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 w związku z art. 21 ust. 25 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych środki uzyskane ze sprzedaży lokalu mieszkalnego muszą być wydatkowane - o czym była mowa wyżej - na spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, na cele mieszkaniowe określone w pkt 1 ust. 25 artykułu 21 ww. ustawy - w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Z taką sytuacją nie mamy do czynienia w rozpatrywanej sprawie, ponieważ Wnioskodawczyni dokonała spłaty pożyczki na zakup mieszkania udzielonej przez dzieci, a nie bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że udzielona Wnioskodawczyni przez dzieci pożyczka na zakup mieszkania nie uzasadnia wydatkowania przez Zainteresowaną kwoty dziedziczonej po mężu i nie zwalnia Ją z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od części nabytej po nim, ponieważ przedmiotowa pożyczka zaciągnięta została od dzieci, a nie jak wskazuje przepis art. 21 ust. 25 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Do wniosku Zainteresowana dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i Jej stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.