ILPB2/415-1157/12-3/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 20 grudnia 2012 r. (data wpływu 21 grudnia 2012 r.), uzupełnionym pismem (data wpływu 31 grudnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie prawa do rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie prawa do rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest ojcem 11 letniego chłopca. Zainteresowany jest osobą samotną, nie pozostaje w żadnym związku, mieszka sam. W 2012 r. Wnioskodawca osiągał dochodyz tytułu umowy o pracę, opodatkowane zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Syn Zainteresowanego w roku podatkowym 2012 nie osiągał żadnych dochodów.

Po rozwodzie z żoną Wnioskodawca nie zrezygnował z aktywnego uczestniczenia w życiu syna i w tworzeniu bliskich z nim relacji. Jest to możliwe ponieważ wszelkie obowiązki związane z wychowaniem i opieką nad dzieckiem Zainteresowany i Jego była żona starają się dzielić pomiędzy siebie, co dla Wnioskodawcy i dla matki dziecka jest naturalne i nie stanowi żadnego problemu.

W związku z tym, że definicja "opieki nad dzieckiem" oraz "wychowania dziecka" zawieraw sobie wszelkie działania mające na celu dbanie o prawidłowy, harmonijny rozwój dziecka zarówno fizyczny, emocjonalny, jak i społeczny, wzbudzanie aktywności poznawczej oraz zaspokajanie wszelkich jego potrzeb, co przygotuje dziecko i pozwoli na samodzielne podejmowanie decyzji zarówno w przyszłym życiu rodzinnym, społecznym, jak i zawodowym - Wnioskodawca jest ojcem samotnie wychowującym dziecko. Mimo orzeczenia Sądu Okręgowego zawartego w wyroku z dnia 15 kwietnia 2009 r., które nie pozbawia Zainteresowanego praw rodzica, a wykonywanie władzy rodzicielskiej powierza matce dziecka (przyznając Mu prawo współdecydowania o istotnych sprawach dziecka), opieka Wnioskodawcy nad synem i jego wychowanie nie ogranicza się jedynie do tak ustalonego sposobu sprawowania opieki nad synem. Zainteresowany opiekuje się synem na co dzień i nie ogranicza ich kontaktów do sporadycznych spotkań, stale uczestniczy w jego wychowaniu, a także pomaga mu decydować lub współdecydować o ważnych dla niego bieżących sprawach choćby takich jak dobór odpowiedniej szkoły czy zajęć pozalekcyjnych. Obok naturalnych działań polegających na pełnym zaspokajaniu wszelkich potrzeb biologicznych dziecka, Zainteresowany skupia się przede wszystkim na zaspokajaniu jego potrzeb psychicznych, takich jak potrzeby miłości, bezpieczeństwa, aktywności, samodzielności i samorealizacji. Wnioskodawca poświęca synowi maksymalnie dużą ilość czasu na rozmowy z nim, na rozwijanie jego oraz ich wspólnych zainteresowań, w dni wolne stara się rozwijać w dziecku chęć poznawania innych miejsc, środowisk, innych kultur (wspólnie wakacje krajowe i zagraniczne, ferie zimowe).

Oprócz spędzanych ze sobą połowy wakacji i połowy, a często całych ferii zimowych, syn przebywa u Zainteresowanego we wszystkie weekendy i kilka dni w tygodniu, co jest głównie uzależnione od charakteru pracy Wnioskodawcy. Zainteresowany pracuje w systemie zmianowym. Wnioskodawca interesuje się nauką syna i jego zachowaniem, pomaga synowi w odrabianiu lekcji, kontroluje zeszyty i kontaktuje się z nauczycielami (naprzemiennie z matką dziecka biorą udział w zebraniach szkolnych), interesuje się gdzie i z kim syn przebywa poza szkołą, pomaga synowi w rozwiązywaniu jego problemów, zawozi go i odbiera z zajęć pozalekcyjnych, uczestniczy w zawodach sportowych, w których syn bierze udział (trenuje pływanie), wspólnie rozwijają jego zainteresowanie piłką nożną. Wnioskodawca nauczył syna jeździć na nartach i teraz zimą, w czasie ferii i wolne dni, wspólnie wyjeżdżają na narty.

Podczas wspólnie spędzanego czasu Wnioskodawca zaspokaja wszystkie potrzeby materialne syna (poza alimentami, które płaci zgodnie z wyrokiem sądu). Kiedy syn jest chory wspólnie z Jego matką zawożą go do lekarza. A w czasie kiedy syn jest z Wnioskodawcą, Zainteresowany robi to sam. Zainteresowany często pokrywa koszty leczenia syna. Wnioskodawca zawsze jest dla niego dostępny, co zważywszy na to, że większość wolnego czasu spędzają wspólnie, nie jest trudne. W czasie kiedy syn przebywa z Zainteresowanym zajmuje się nim samodzielnie bez niczyjej pomocy. Syn jest z Wnioskodawcą silnie związany emocjonalnie, co uważa sprzyja właściwemu kształtowaniu się poczucia jego własnej wartości, sprzyja kształtowaniu się właściwych postaw, odpowiedzialności, a także pozwala Mu na pełną orientację w bliższych i dalszych planach dziecka. Wnioskodawca uważa, że w każdym aspekcie przedstawionej na początku wniosku definicji, pełni rolę rodzica opiekującego się oraz wychowującego swoje dziecko. Starając się obiektywnie ocenić sytuację Wnioskodawca uważa, że Jego syn przynajmniej w 50% czasu zamieszkuje u Niego i przebywa ze Nim.

Jeżeli zajęcie stanowiska w sprawie wymagać będzie poświadczenia przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego przez osoby trzecie, Zainteresowany jest gotów przedstawić oświadczenia znajomych i rodziny. Na potwierdzenie wspólnie spędzanych wakacji Wnioskodawca posiada kopię rachunków. Zainteresowany pragnie dodać, że matka dziecka nie będzie korzystać z rozliczenia podatku jako rodzic samotnie wychowujący dziecko, co potwierdza stosownym oświadczeniem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego i obowiązującego w roku 2012 stanu prawnego Wnioskodawca spełnia warunki zawarte w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidziane dla osoby samotnie wychowującej dzieci,a w konsekwencji powyższego, czy przysługuje Mu prawo do rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych za rok podatkowy 2012 jako osobie samotnie wychowującej dziecko, pod warunkiem, że za osobę samotnie wychowującą dziecko nie uzna się równocześnie matka dziecka i nie skorzysta ona z preferencyjnego opodatkowania.

Zdaniem Wnioskodawcy, zważywszy na to, że:

* jest osobą samotnie wychowującą dziecko,

* jest ojcem małoletniego dziecka,

* wychowuje i opiekuje się małoletnim dzieckiem,

* nie mają, w Jego przypadku, ani Jego syna, zastosowania zapisy art. 6 ust. 8 ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące podlegania zapisom art. 30c ustawy, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym,

* matka dziecka nie skorzysta z preferencyjnego opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci,

może skorzystać z zapisu art. 6 ust. 4 dotyczącego preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osoby samotnie wychowującej dziecko.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka miały zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 powołanej ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

* posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

* wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),

* wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi zaś, iż ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji "wychowywać", należy odwołać się do definicji słownikowych tego pojęcia.

"Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca jest rozwodnikiem. Orzeczenie Sądu Okręgowego zawartego w wyroku z dnia 15 kwietnia 2009 r., nie pozbawiło Zainteresowanego praw rodzica, a wykonywanie władzy rodzicielskiej powierzyło matce dziecka (przyznając Mu prawo współdecydowania o istotnych sprawach dziecka). Opieka Wnioskodawcy nad synem i jego wychowanie nie ogranicza się jedynie do tak ustalonego sposobu sprawowania opieki nad synem. Zainteresowany uważa, że Jego syn przynajmniej w 50% czasu zamieszkuje u Niego i przebywa ze Nim.

Należy podkreślić, iż każdy z małżonków w równy sposób odpowiada za wychowanie dziecka. Tak więc oboje rodzice wnoszą równy wkład własny (zaangażowanie) - w wychowanie syna.

Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że z istoty pojęcia "osoba samotnie wychowująca dzieci" należy wyprowadzić taki stan, w którym nie wystąpi konkurencja wspomnianych w analizowanym przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osób. Używając określeń "rodzic albo opiekun prawny" ustawodawca przesądził bowiem, że możliwość wspólnego rozliczenia dochodów z małoletnim dzieckiem przysługuje tylko jednemu z rodziców, a mianowicie temu, który faktycznie wychowuje dziecko.

W przypadku gdy oboje rodzice biorą udział w wychowaniu dziecka, choć zamieszkują oddzielnie, należy ustalić, które z nich ponosi większe ciężary związane z wychowaniem.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba faktycznie wychowywała dziecko. Przez wychowywanie należy, zgodnie z ogólnie przyjętą definicją, rozumieć zapewnianie stałej opieki prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Przesądza to o tym, że dziecko powinno pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą samotną.

Przy ocenie prawa do preferencyjnego sposobu opodatkowania należy mieć więc na względzie przede wszystkim okoliczności faktyczne, bowiem prawo do wspólnego opodatkowania przysługuje osobie wychowującej dziecko. Decydujące znaczenie ma więc fakt z kim dziecko zamieszkuje i na czyim utrzymaniu pozostaje. Podkreślenia wymaga fakt, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że okoliczność, iż dwie osoby wychowują to samo dziecko wyklucza możliwość uznania, że którakolwiek z tych osób wychowuje dziecko samotnie. Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym we wniosku dziecko jest wychowywane przez oboje rodziców.

Nie można zatem uznać Wnioskodawcy za osobę samotnie wychowującą dziecko, ponieważ jego wychowaniem zajmuje się wspólnie z matką dziecka.

Zatem należy stwierdzić, iż Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do korzystania z omawianej preferencji.

Bezsporne jest, że Wnioskodawca uczestniczy w wychowaniu dziecka. Jednak z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego jednoznacznie wynika, że udział w wychowaniu dziecka zarówno przez jednego jak i drugiego rodzica w ciągu roku kalendarzowego jest obopólny.

Jak już wyżej wskazano, aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4 należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko.

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, iż ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dziecka.

Reasumując stwierdzić należy, iż Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do rozliczenia swoich dochodów na preferencyjnych zasadach, jako rodzica samotnie wychowującego dziecko, bowiem zasady przewidziane w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. wskazują jednoznacznie na posiadanie statusu rozwodnika oraz wychowywania samotnie dziecka. W rozpatrywanej sprawie oboje rodzice, w równym stopniu wychowują dziecko. Zatem Zainteresowany nie ma prawa skorzystać z preferencyjnego rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Z powyższego względu należało uznać stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.