ILPB2/415-1112/14-2/WM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z 30 października 2014 r. (data wpływu: 7 listopada 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu - jest prawidłowe.

W dniu 7 listopada 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej także jako: "Zainteresowany") jest osobą fizyczną, mającą miejsce zamieszkania w Polsce oraz podlegającą w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawca prowadzi indywidualną działalność gospodarczą i tym samym jest wpisany do Rejestru Ewidencji Działalności Gospodarczej. Wnioskodawca jest podatnikiem VAT. Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność w zakresie inżynierii i związanego z nią doradztwa technicznego (PKD 71.12.Z). W momencie ziszczenia się opisanych we wniosku zdarzeń przyszłych Zainteresowany nie będzie prowadził działalności gospodarczej obejmującej pośrednictwo finansowe, w tym udzielanie pożyczek lub obrót wierzytelnościami.

Wnioskodawca będzie mieć w przyszłości wierzytelność lub wierzytelności wobec brata z tytułu pożyczek udzielonych bratu przez osobę trzecią, czyli Zainteresowanego będzie z tego tytułu wierzycielem brata, a brat będzie jego dłużnikiem (Wnioskodawca nabędzie te wierzytelności tytułem wstąpienia w miejsce zaspokojonego wierzyciela - osoby trzeciej albo cesji wierzytelności z osoby trzeciej na Zainteresowanego za wynagrodzeniem). Wnioskodawca zwolni brata w przyszłości w całości z powyższych długów na podstawie art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Odbędzie się to w ramach aktu notarialnego - umowy darowizny zawartej pod prawem polskim i przed notariuszem w Polsce. Zgodnie z kluczowym dla niniejszego wniosku o interpretację podatkową paragrafem tej umowy darowizny Wnioskodawca oświadczy, że niniejszym - w trybie art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - jako wierzyciel zwalnia nieodpłatnie brata jako dłużnika z długów, o których mowa w § 1 ust. 2 tego aktu (czyli przedmiotowych Wierzytelności), a brat oświadczy, że zwolnienie to przyjmuje. W drugim punkcie tego paragrafu zawarte zostanie oświadczenie, że w celu uniknięcia wątpliwości Strony niniejszej umowy darowizny potwierdzają, że wierzytelności Darczyńcy wobec Obdarowanego, będące przedmiotem niniejszej umowy, wygasają z chwilą zawarcia tej umowy. Takich zwolnień z długu może być kilka.

Zwolnienie z długu będzie dokonane bez jakiegokolwiek wynagrodzenia (nieodpłatnie) w celu obdarowania brata Wnioskodawcy (causa donandi). W zamian Wnioskodawca nie otrzyma żadnego świadczenia od brata, w szczególności nie otrzyma zapłaty za wierzytelności.

Opisane świadczenia nie będą otrzymywane na podstawie stosunku pracy, pracy nakładczej lub na podstawie umów będących podstawą uzyskiwania przychodów zaliczonych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W zamian za dokonanie zwolnień z długu Wnioskodawca nie otrzyma od brata żadnego świadczenia, ani ekwiwalentu świadczenia, w szczególności nie otrzyma zapłaty za zwolnienie z długu. Ponadto, w związku z otrzymaniem darowizny ani teraz, ani w przyszłości brat nie będzie zobowiązany do dokonania jakichkolwiek świadczeń na rzecz Wnioskodawcy jako darczyńcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Biorąc pod uwagę fakt braku faktycznego przysporzenia majątkowego związanego ze zwolnieniami z długu po stronie Wnioskodawcy, fakt, że jedynym podmiotem uzyskującym przysporzenie majątkowe jest brat Zainteresowanego oraz fakt, że te czynności nie zostaną dokonane w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy, Zainteresowany pragnie zapytać, czy przedstawione zwolnienia z długów skutkują lub mogą potencjalnie skutkować na jakiejkolwiek podstawie powstaniem u Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce, tj. dochodu lub przychodu opodatkowanego tym podatkiem.

2. Czy artykuł 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć w ten sposób, że jedną z przesłanek koniecznych do określenia przez organ podatkowy na podstawie tego artykułu dochodu Wnioskodawcy w związku z planowanymi czynnościami prawnymi jest ich dokonanie przez Zainteresowanego w zakresie lub w związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę pozarolniczą działalnością gospodarczą, czyli jako podmiotu prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą. Innymi słowy, czy art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy rozumieć w ten sposób, że ustalenie, że Wnioskodawca dokonał zwolnienia z długów na rzecz jego brata wyłącznie w celach prywatnych, poza zakresem pozarolniczej działalności gospodarczej stanowi przesłankę negatywną określenia przez organ podatkowy dochodu Wnioskodawcy na podstawie art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli taką, która wyklucza określenie przez organ podatkowy dochodu Wnioskodawcy na podstawie ww. przepisu.

3. Czy przedstawione zdarzenie przyszłe w postaci zwolnień z długu stanowi "transakcję" w rozumieniu art. 25a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji czy w przypadku, gdy wartość Wierzytelności podlegających zwolnieniu z długu przekracza kwoty wymienione w ust. 2 tego artykułu Wnioskodawcy ma obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej planowanej darowizny na rzecz brata.

Tut. Organ informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na cytowane wyżej pytanie pierwsze, natomiast w zakresie pytań: drugiego i trzeciego 9 lutego 2015 r. wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia oznaczone odpowiednio: ILPB2/415-1112/14-3/WM oraz ILPB2/415-1112/14-4/WM.

Zdaniem Wnioskodawcy - w odniesieniu do pytania pierwszego - biorąc pod uwagę fakt braku faktycznego przysporzenia majątkowego związanego ze zwolnieniem z długu po stronie Zainteresowanego, fakt, że jedynym podmiotem uzyskującym przysporzenie majątkowe jest brat Wnioskodawcy oraz fakt, że zwolnienie z długu nie jest dokonane w ramach działalności gospodarczej Zainteresowanego (nie jest transakcją), jedynym przepisem prawa podatkowego, na podstawie którego w przedstawionym stanie faktycznym zwolnienie z długu może potencjalnie skutkować powstaniem u Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce (tekst jedn.: w szczególności dochodu lub przychodu opodatkowanego tym podatkiem) jest art. 199a ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 - dalej zwanej "Ordynacją podatkową").

Poniżej Zainteresowany przedstawia uzasadnienie swojego stanowiska odnośnie rozumienia przepisów prawnych w kontekście przedstawionego zdarzenia przyszłego.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm. - dalej zwanej "Ustawą o PIT"), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 Ustawy o PIT, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 Ustawy o PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

Przepis art. 30b ust. 1 Ustawy o PIT stanowi, iż od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

Z treści wskazanych wyżej przepisów Ustawy o PIT wynika, że ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z kapitałów pieniężnych. W tych przypadkach jest mowa o odpłatnym zbyciu, realizacji praw, objęciu w zamian. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu z kapitałów pieniężnych nie wymieniono przypadków, w których podatnik nieodpłatnie zwalnia z długu. Zdaniem Zainteresowanego, z tego właśnie względu przepisy te nie będą miały zastosowania do planowanych zdarzeń przyszłych (zwolnień z długu).

Przez pojęcie darowizny rozumieć należy typ umowy nazwanej, opisany w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 - dalej określanej jako: "Kodeks cywilny"). Zgodnie z przepisem art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Podstawowym elementem umowy darowizny, niezbędnym do uznania, że dane świadczenie jest darowizną, jest jej nieodpłatność. Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian, ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. Przy czym to świadczenie drugiej strony nie musi mieć charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki leży u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony.

Zgodnie z wyżej opisanym ustawowym modelem umowy darowizny świadczenie Wnioskodawcy na rzecz brata Zainteresowanego będzie miało charakter całkowicie nieodpłatny i bezzwrotny. Oznacza to, że Umowy darowizny nie będą elementem jakiegokolwiek rozliczenia wzajemnego w teraźniejszości lub w przyszłości (w wyniku jakiejkolwiek czynności faktycznej lub prawnej), w tym w szczególności:

* zobowiązanie do bezpłatnych świadczeń określonych Umową darowizny nie będzie wynikać z innej umowy, ani z wyroku sądowego, ani z orzeczenia organu administracji, ani z obowiązku naprawienia szkody. Nie będzie istnieć również jakiekolwiek inne zobowiązanie w realizacji którego spełnione zostałyby zobowiązania określone Umową darowizny;

* z tytułu dokonanej darowizny Zainteresowany nie będzie uprawniony do żądania od obdarowanego wynagrodzenia w jakiejkolwiek postaci;

* w związku z dokonaną darowizną Wnioskodawca nie nałoży na obdarowanego obowiązku jakiegokolwiek działania albo zaniechania;

* z dokonaną darowizną nie będą wiązać się uprawnienia Zainteresowanego do wpływania w jakikolwiek sposób na działalność brata Wnioskodawcy.

Ponadto, Zainteresowany pragnie podkreślić, że Umowy darowizny będą zawarte poza zakresem działalności gospodarczej, tj. nie będą transakcjami między przedsiębiorcami. Samo pojęcie transakcji nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego. W związku z brakiem stosownej definicji ustawowej, zakres pojęciowy sformułowania transakcja należy poddać wykładni opartej o dyrektywy wykładni językowej. Zgodnie z definicją transakcji zawartą w Słowniku internetowym języka polskiego PWN (http://sjp.pwn.pl/szukaj/transakcja)"transakcja" to:

W powyższych definicjach jest jednoznacznie mowa o operacjach, umowach "handlowych". Akcent w definicjach zdecydowanie położony jest na charakter "handlowy", gospodarczy umów, co potwierdza również definicja "transakcji" w liczbie mnogiej, które to pojęcie powinno być rozumiane zgodnie ze słownikiem PWN Biznes jako "akty kupna - sprzedaży, będące wynikiem działań gospodarczych stron zawierających transakcje". Zgodnie z powyższym, w przypadku zwolnienia brata z długów przez Zainteresowanego poza działalnością gospodarczą nie może być traktowane jak transakcja.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko ugruntowane jest również w interpretacjach prawa podatkowego wydawanych przez Ministra Finansów. Tytułem przykładu Zainteresowany przywołał szereg interpretacji indywidualnych wydanych przez organy do tego upoważnione.

Mając na uwadze powyższe uregulowania zawarte w Ustawie o PIT należy stwierdzić, że wskutek zwolnienia brata Wnioskodawcy z długu nie w ramach działalności gospodarczej, tylko w ramach wykonywania prywatnego prawa własności to co do zasady nie ma przepisów podatkowych, które mogłyby stanowić podstawę powstania po stronie Zainteresowanego obowiązku podatkowego lub zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, przedstawione zwolnienia z długu w formie umów darowizny Wnioskodawcy na rzecz jego brata nie będą skutkowały powstaniem u Zainteresowanego przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

Zgodnie natomiast z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Przez pojęcie darowizny rozumieć należy typ umowy nazwanej, opisany w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: z dnia 17 grudnia 2013 r., Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z przepisem art. 888 § 1 tegoż Kodeksu, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Podstawowym elementem umowy darowizny, niezbędnym do uznania, że dane świadczenie jest darowizną, jest jej nieodpłatność. Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian, ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. Przy czym to świadczenie drugiej strony nie musi mieć charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki leży u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony. Jeżeli podatnik dokonuje świadczenia, mając nadzieję uzyskania w zamian, w przyszłości jakiejś korzyści majątkowej lub osobistej, to nie można mówić o darowiźnie.

Z analizy opisu zdarzenia przyszłego wynika, że planowana darowizna na rzecz brata Wnioskodawcy będzie miała charakter całkowicie nieodpłatny i bezzwrotny. Darowizny nie będą elementem jakiegokolwiek rozliczenia wzajemnego w teraźniejszości lub przyszłości, w tym w szczególności:

* zobowiązanie do bezpłatnych świadczeń określonych Umową darowizny nie będzie wynikać z innej umowy, ani z wyroku sądowego, ani z orzeczenia organu administracji, ani z obowiązku naprawienia szkody. Nie będzie istnieć również jakiekolwiek inne zobowiązanie w realizacji którego spełnione zostałyby zobowiązania określone Umową darowizny;

* z tytułu dokonanej darowizny Zainteresowany nie będzie uprawniony do żądania od obdarowanego wynagrodzenia w jakiejkolwiek postaci;

* w związku z dokonaną darowizną Wnioskodawca nie nałoży na obdarowanego obowiązku jakiegokolwiek działania albo zaniechania;

* z dokonaną darowizną nie będą wiązać się uprawnienia Zainteresowanego do wpływania w jakikolwiek sposób na działalność brata Wnioskodawcy.

Ponadto, przekazanie darowizny na rzecz brata zostanie dokonane poza działalnością gospodarczą prowadzoną przez Zainteresowanego.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że wskutek zwolnienia brata Wnioskodawcy z długu, które nie nastąpi w ramach działalności gospodarczej, tylko w ramach wykonywania prywatnego prawa własności brak jest przepisów podatkowych, które mogłyby stanowić podstawę powstania po stronie Zainteresowanego obowiązku podatkowego lub zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, stwierdzić należy, że opisane we wniosku zwolnienia z długów nie skutkują, jak również nie będą skutkować - na jakiejkolwiek podstawie - powstaniem po stronie Wnioskodawcy zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w Polsce, tj. dochodu lub przychodu opodatkowanego tym podatkiem.

Końcowo, odnosząc się do powołanych przez Zainteresowanego interpretacji indywidualnych, stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie maja zastosowania, ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.